درباره «جایزه ادبی مشهد»، رویدادی که قرار است در سطح ملی برگزار شود
صحبت‌کردن درباره ادبی‌بودن شهر مشهد، ظرفیت‌های ادبی آن و نویسنده‌ها و شاعرانی که از این شهر برخاسته‌اند، حرف تازه‌ای نیست، اما برگزاری رویداد ادبی بزرگی در این شهر، خبر تازه‌ای است که چند روزی است روح تازه‌ای در فرهنگ این شهر دمیده است.
قاسمی-به گزارش شهرآرانیوز، ۱۱ مردادماه رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر مشهد از پوستر «جایزه ادبی مشهد» رونمایی کرد تا این رویداد بزرگ ادبی با حمایت و همراهی شهرداری مشهد برگزار شود. رویدادی که برای اولین‌بار در سطح ملی و در ۳ بخش داستان، شعر و روایت در مشهد برگزار می‌شود، اگرچه که این اولین رویداد، زمینه‌ای هم در دهه ۸۰ دارد.
در آن زمان جمع داستان‌نویسان مشهدی جمع بود. صحبت از اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ است که جلسات داستان مرتب برگزار می‌شد و داستان‌نویس‌ها با اثری تازه از خودشان در جلسات حاضر می‌شدند و درباره آن صحبت می‌کردند. افرادی که خیلی از آن‌ها امروز هر کدام صاحب مجموعه داستان، جایزه ادبی یا رمانی شده‌اند، در آن زمان نشستند و فکر کردند که باید کاری کنند تا در مشهد که شهری است با پیشینه ادبی، جشنواره‌ای برای داستان‌های ایرانی برگزار شود. سال‌های ۸۶ و ۸۷ بود که اهالی ادبیات مشهد از جمله هادی مظفری که دبیر آن رویداد بود و اکنون مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد است، یاسین حجازی، کیارنگ علایی، مریم حسینیان و حسین لعل‌بذری دست‌به‌کار شدند و ۲ دوره جشنواره داستان‌های ایرانی را در مشهد برگزار کردند.
این رویداد با اینکه بیش از یک دهه پیش اتفاق افتاده، اما هنوز هم در خاطره شرکت‌کنندگانش باقی مانده است. همین چند روز پیش که حسین لعل بذری، از داستان‌نویسان مشهدی، با گذاشتن پستی در صفحه اینستاگرامش خاطره آن روزها را زنده کرد و برخی نویسندگان مطرح کشور از جمله علیرضا محمودی ایرانمهر که در آن رویداد شرکت کرده بود، با گذاشتن کامنت از آن روزهای شیرین یاد کرد.
شاید علت باقی‌ماندن این خاطره پررنگ در بین داستان‌نویسان این بود که تا آن زمان در مشهد رویدادی به آن قدوقواره برگزار نشده بود و وقتی برگزار شد که عده‌ای از داستان‌نویسان با همدلی این کار را به انجام رساندند. رویدادی ادبی در سطح ملی که چهره‌های معتبری را معرفی کرد و بر اساس نظر صاحب‌نظران جزو موفق‌ترین جایزه‌ها در آن دوره بود.
پس از آن اما به دلایل مختلف از جمله تغییر مدیریت‌ها این رویداد متوقف می‌شود و از سوی دیگر داستان‌نویسان پراکنده می‌شوند و برخی آن‌ها با قدم‌گذاشتن در دنیای حرفه‌ای نویسندگی از مشهد هم خارج می‌شوند و مشهد در سکوتی ادبی فرومی‌رود و علامت سؤالی را در اذهان روشن می‌کند که چرا مشهد با این سبقه ادبی نباید صاحب رویداد ادبی بزرگی باشد.
مطالبه جدی از مسئولان
تلاش‌ها برای برگزاری دوباره جایزه ادبی مشهد از چند سال پیش و به شکل زمزمه‌های بین نویسندگان مشهدی که هنوز جمع‌های کوچکی را حفظ کرده‌اند، شکل می‌گیرد و به‌تدریج برای آن‌ها به مطالبه جدی از متولیان تبدیل می‌شود. حسین لعل بذری که اکنون به‌عنوان دبیر جایزه ادبی مشهد در حال رتق‌وفتق امور است، این موضوع را جدی‌تر از دیگران پیگیری کرده است. بیش از یک سال دوندگی بین اعضای شورای اسلامی شهر، مسئولان فرهنگی شهرداری و متولیان این امر در اداره کل ارشاد کار آسانی نیست. دست‌کم برای اهالی ادبیات که معمولا حرف‌هایشان را در نوشته‌هایشان می‌زنند، از این اتاق به آن اتاق دویدن و توضیح‌دادن و منتظرماندن برای طی‌شدن مراحل اداری کار بسیار سختی است. آن‌طور که لعل بذری می‌گوید سرانجام این دوندگی‌ها جواب داد و قرار شد با همکاری شهرداری این رویداد برگزار شود. به گفته او طولانی‌شدن روند اداری، برنامه‌ریزی اولیه را به‌تعویق انداخته است، زیرا بر اساس پیش‌بینی اولیه آن‌ها قرار بوده است اردیبهشت سال ۹۹ اختتامیه اولین دوره جایزه برگزار شود.
او می‌گوید: روند اداری همیشه فرساینده بوده است، اما به هر حال خوش‌حالیم که می‌توانیم این رویداد را با همراهی شهرداری و شورای شهر به سرانجام برسانیم.
جایزه ادبی در قدوقامت مشهد نداشتیم
حسین لعل بذری یکی از اعضای خانه هنرمندان مشهد است که مدتی است پیگیر خانه ادبیات در مشهد نیز هست. به گفته او یکی از اهدافشان برای به‌ثمررساندن خانه ادبیات برگزاری یک جایزه فاخر ادبی در مشهد بوده است. او می‌گوید: مشهد از نظر سابقه ادبی همیشه بر سر زبان‌ها بوده است، اما چند سالی است که جایزه‌ای در قدوقامت مشهد نداشتیم. بنابراین چنین طرحی را آماده و به شورای شهر ارائه کردیم و توانستیم تأیید آن را بگیریم. طرح در سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری هم مصوب شد و اداره کل ارشاد اسلامی نیز مجوز برگزاری این رویداد را صادر کرد.
به گفته لعل بذری جایزه بزرگ ادبی مشهد در سطح ملی و در ۳ حوزه شعر، داستان و روایت برگزار می‌شود.
به طوری کلی این رویداد در ۲ بخش الف، کتاب‌های منتشر شده شامل شعر کلاسیک، شعر نو، مجموعه داستان و رمان است و بخش تک اثر منتشر نشده شامل شعر، داستان و روایت‌نگاری(ویژه شهر مشهد) است.
او با تأکید به بخش ویژه این جایزه یعنی روایت، توضیح می‌دهد: روایت‌نگاری داستان نیست، اما با تکیه بر عناصر خلاق نوشته می‌شود. تصمیم گرفتیم روایت‌‌نگاری‌ها از مشهد باشد تا بتوانیم مشهد را از زوایای مختلف معرفی کنیم. به گفته او شرکت‌کنندگان در بخش شعر نیز می‌توانند آثار خود را در ۲ بخش شعر کلاسیک و شعر نو به دبیرخانه بفرستند.
در این رویداد، نشان ویژه ملک‌الشعرای بهار برای شعر کلاسیک، نشان ویژه مهدی اخوان‌ثالث برای شعر نو، نشان ویژه توس برای بخش داستان و نشان ویژه بیهقی برای بخش روایت‌نگاری در نظر گرفته شده است.
به گفته لعل بذری داوران نیز ترکیبی از جوان‌ها هستند و سعی شده است از انتخاب داوران تکراری پرهیز شود که اسامی آن‌ها بعدا اعلام می‌شود. دبیر هر بخش نیز مشخص است. دبیر بخش جایزه، حسین لعل بذری، دبیر داستان، فرهاد بردبار، دبیر بخش شعر، جواد گنجعلی، و دبیر بخش روایت‌نگاری، احسان عبدی‌پور، انتخاب شده‌اند.
او ادامه می‌دهد: احسان عبدی‌پور نویسنده، روزنامه‌نگار و فیلمساز مطرح کشورمان است که خیلی‌ها او را با داستان‌ها و روایت‌های جذابش از جنوب کشور و زادگاهش می‌شناسند. نکته مهم در آثار احسان عبدی پور روایت‌‌نگاری‌های بومی و محلی است که خیلی خوب توانسته است مخاطبان را با فرهنگ محدوده‌ای خاص ارتباط دهد. برای همین تصمیم گرفتیم از آقای عبدی‌پور به‌عنوان دبیر بخش روایت‌نگاری استفاده کنیم. زیرا نگاه ادبی آقای عبدی‌پور برای ما مهم است و تخصص ویژه‌ای در روایت‌نگاری دارد. بنابراین قرار است روایت‌ها را بیشتر از منظر ادبی بررسی کند. ضمن اینکه حضور ۲ داور مشهدی این پازل را تکمیل می‌کند.
لعل بذری پایان شهریورماه را برای شرکت‌کنندگانی که اثر چاپ شده دارند و پایان مهرماه را برای شرکت‌کننده‌هایی که در بخش تک‌اثر و روایت‌نگاری قرار است شرکت کنند، به‌عنوان آخرین مهلت ارسال آثار اعلام می‌کند.
لعل بذری در پایان صحبت‌هایش با توضیح دوباره درباره چگونگی به‌تأخیرافتادن برنامه‌ها، می‌گوید: پیش‌بینی کردیم ۱۸ آذرماه مراسم اختتامیه برگزار شود، اما با این شرایط کرونا شاید کمی این‌طرف و آن‌طرف شود. به هر حال در اولین فرصت ممکن مراسم اختتامیه برگزار می‌شود. آرزوی ما این است شرایط به‌گونه‌ای رقم بخورد که بتوانیم این رویداد بزرگ را حضوری برگزار کنیم، زیرا هدف ما این است که ۳ روز در مشهد جو ادبی برقرار باشد.
علیرضا محمودی ایرانمهر:
این اتفاق باید به جریان تبدیل شود
جایزه بزرگ ادبی مشهد اتفاق خوبی است، اما نباید در حد یک اتفاق باقی بماند. همان‌طور که علیرضا محمودی ایرانمهر، نویسنده مطرح کشور، می‌گوید، تمام چیزهایی که به فرهنگ برمی‌گردد با یک اتفاق به سرانجام نمی‌رسد، بلکه به استمرار نیاز دارد.
نویسنده رمان «ابر صورتی» که در دهه ۸۰ در رویداد «داستان ایرانی» مشهد حضور داشته است، می‌گوید: سال‌ها پیش یک اتفاق خوب در مشهد شکل گرفته بود که تأثیر خودش را گذاشت و بسیار شیرین بود، اما زمانی این اتفاق به عنصر فرهنگی تبدیل می‌شود که استمرار داشته باشد. اگر آن رویداد در دهه ۸۰ استمرار داشت، امروز هر نویسنده‌ای در ایران چشمش به این جشنواره بود تا آثارش را برای آن بفرستد. اگر کسی در جشنواره برنده می‌شد، تأثیر مستقیم و عمیقی در کارش داشت و اگر یک نویسنده تازه‌کار بود که در این جشنواره حضور می‌یافت، مستقیم وارد دنیای حرفه‌ای کار می‌شد. اما آن اتفاق متوقف شد. این واقعا موضوع مهمی است که فرهنگ به استمرار نیاز دارد، همان‌طور که یک درخت برای اینکه درخت شود، سال‌های زیادی لازم دارد.
به عقیده نویسنده «اسم تمام مردهای تهران علیرضاست» جریان‌های فرهنگی روی سرنوشت انسان‌ها تأثیر می‌گذارد، بنابراین باید سعی کنیم هر اتفاق خوب به جریان تبدیل شود.
او معتقد است باتوجه‌به همه مشکلاتی که سبب می‌شود یک اتفاق فرهنگی نتواند مسیرش را ادامه دهد، بانیان این اتفاق باید تلاش کنند امکاناتی جذب کنند و نهادی تشکیل دهند و اساسنامه‌ای تدوین کنند تا بتوانند هر دوره با حمایت یک ارگان و نهاد دیگر برنامه را اجرا کنند. مثلا اگر امسال شهرداری از این برنامه حمایت کرده است، سال آینده ارگان دیگری پای کار بیاید و این امر مستلزم این است که تشکیلاتی برای آن ایجاد شود.
به گفته محمودی ایرانمهر، در این صورت است که افراد دل‌سوز ادبیات مشهد که این روزها برای برگزاری جایزه بزرگ ادبی در تلاش هستند، می‌توانند این جریان را هدایت کنند.
ایرانمهر معتقد است الان فرصت خوبی برای ثبت‌کردن چنین نهادی است تا این رویداد ادبی بزرگ برای همیشه در مشهد باقی بماند.
علیرضا محمودی ایرانمهر در پایان می‌گوید امکان حضور در این رویداد را ندارد، اما دوست دارد شرایطی فراهم شود تا دوباره در کنار اهالی ادبیات مشهد حاضر شود و آن‌ها را از نزدیک ببیند.
مریم حسینیان:
جایزه بزرگ ادبی اتفاق خوبی برای مشهد است
مریم حسینیان از جمله افرادی بود که در دهه ۸۰ و در جریان برگزاری رویدادهای داستانی مشهد نقش پررنگی داشت. او که خبر برگزاری این رویداد را پیش از این شنیده است، با خوش‌حالی از این اتفاق حرف می‌زند و می‌گوید: البته سطح این برنامه گسترده‌تر از برنامه‌ای بود که ما در سال‌های گذشته در مشهد دنبال می‌کردیم و شاید خیلی ارتباطی با هم نداشته باشند. من خیلی در جریان جزئیات این رویداد نیستم، اما به‌نظر من این رویداد اتفاق بزرگ و اتفاق محترم و خوبی هست و می‌تواند قطب ادبی شود.
به گفته نویسنده رمان «بهار برایم کاموا بیاور» اگر جنبه کشوری و فرامنطقه‌ای جایزه بزرگ مشهد، حفظ و اهدافش دنبال شود، می‌تواند برای مشهد خیلی اتفاق مهمی باشد.
او در پایان می‌گوید: آرزوی موفقیت می‌کنم برای همه دوستان داستان‌نویسم در مشهد به‌ویژه جناب لعل بذری که برای برگزاری چنین رویدادهایی در مشهد خیلی زحمت می‌کشند.
جواد گنجعلی:
اتفاقی که حال شعر را خوب می‌کند
دبیر بخش شعر جایزه بزرگ ادبی مشهد با بیان اینکه مدتی است جشنواره‌ها و جایزه‌ها کم‌رنگ شده است، برگزاری این رویداد را اتفاق خوبی می‌داند و می‌گوید: الان نزدیک ۲ سال است کنگره ملی شعر و نیشابور برگزار نشده است و رویداد مهم دیگری هم در شعر اتفاق نیفتاده است، بنابراین این رویداد خوبی برای ادبیات به‌ویژه شعر به شمار می‌رود.
به گفته گنجعلی این دغدغه خیلی از دوستان ادبی در خراسان رضوی بوده است تا جایزه‌ای در سطح کشوری داشته باشم و حالا که این دوندگی‌ها و تلاش‌ها به نتیجه رسیده است، امیدواریم به مرحله‌ای برسیم که «جایزه ادبی مشهد» به بهترین شکل برگزار شود و شرایط طوری باشد که بتوانیم آن را حضوری برگزار کنیم.
صاحب اثر«بی‌تفاوتی در نور زرد» با تشکر از تلاش برگزارکنندگان و مسئولانی که نیاز به چنین رویدادی را در شهر درک کرده‌اند، ادامه می‌دهد: اگر مسئولان حمایت خود را ادامه دهند و این برنامه استمرار یابد، شاهد جریان ادبی بزرگی خواهیم بود.
گنجعلی معتقد است از آنجا که این رویداد در حوزه شعر بدون عنوان و موضوع است، استقبال بهتری از آن می‌شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
