جامعه حقوق و قضا

قولنامه عادی امضا کنیم یا نه؟

قولنامه عادی یکی از رایج‌ترین اسناد در معاملات ملکی و مالی است، به‌ویژه وقتی هنوز سند رسمی صادر نشده یا طرفین می‌خواهند معامله را سریع انجام دهند. اما بسیاری از مردم نمی‌دانند که قولنامه عادی می‌تواند هم محافظ و هم خطرساز باشد. فهم درست این سند، کلید پیشگیری از مشکلات حقوقی بعدی است.

نویسنده بهار کرمی منش

به گزارش شهرآرانیوز، قولنامه عادی، قراردادی است که بین خریدار و فروشنده یا دو طرف معامله نوشته می‌شود و در آن موضوع معامله، مبلغ، شرایط پرداخت و زمان تحویل ذکر می‌شود. این سند معمولاً در دفترخانه رسمی ثبت نمی‌شود و به همین دلیل، از نظر قانونی «سند رسمی» محسوب نمی‌شود. با این حال، در دادگاه می‌تواند به‌عنوان مدرک و قرینه وجود قرارداد و توافق طرفین مورد استناد قرار گیرد.

مزیت قولنامه عادی در سرعت و سادگی آن است. بدون انتظار برای ثبت رسمی و صرف هزینه‌های سنگین، طرفین می‌توانند معامله کنند و رسیدگی سریع‌تری به توافقات داشته باشند. برای مثال، وقتی ملکی هنوز سند رسمی‌اش صادر نشده و خریدار نیاز فوری به قرارداد دارد، قولنامه می‌تواند مسیر معامله را هموار کند.

اما مشکلات قولنامه عادی معمولاً از همین سادگی ناشی می‌شود. اولین خطر، جعل یا تغییر محتوا توسط یکی از طرفین است. چون قولنامه در دفاتر رسمی ثبت نمی‌شود، اگر یکی از طرفین ادعای خلاف کند، اثبات آن نیازمند بررسی دقیق اسناد و شهادت طرفین یا شاهدان خواهد بود.

اشتباه رایج دیگر، اعتماد کامل به قولنامه بدون گرفتن سند رسمی یا ضمانت اجرایی است. بسیاری از مردم تصور می‌کنند امضا و دست‌نویس قولنامه کافی است؛ در حالی که بدون پیگیری ثبت رسمی، ممکن است بعداً فروشنده یا خریدار دیگری پیدا شود که ادعای مالکیت کند.

برای کاهش ریسک، چند نکته مهم وجود دارد:

۱. مشاهده و بررسی هویت طرفین: حتماً مطمئن شوید فرد مقابل واقعاً مالک است.

۲. استفاده از شاهد یا گواهی امضا: حداقل دو شاهد مورد اعتماد، امضا‌ها را تایید کنند.

۳. ذکر دقیق جزئیات معامله: مبلغ، تاریخ، شرایط پرداخت و زمان تحویل به‌صورت روشن نوشته شود.

۴. پیگیری ثبت رسمی در اولین فرصت: قولنامه موقت است و هیچ‌گاه جای سند رسمی را نمی‌گیرد.

در جمع‌بندی، قولنامه عادی ابزار سریع و کاربردی است، اما بدون احتیاط می‌تواند منشأ مشکلات حقوقی شود. مهم‌ترین اصل، رعایت دقت، شفافیت و پیگیری ثبت رسمی است. وقتی این اصول رعایت شود، قولنامه هم محافظ حقوق طرفین است و هم مسیر معامله را امن و قابل اعتماد می‌سازد.