کلاهبرداری شرکت‌های هرمی پشت نقاب ارز دیجیتال

علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز؛ داستان شرکت‌های هرمی و پانزی در کشور ما انگار تمامی ندارد و هر روز با شکل و شمایلی تازه، مثل قارچ سبز می‌شوند و با دادن وعده پول‌دار شدن سریع و تضمینی، سرمایه مردم را به باد می‌دهند. یکی از نقاب‌هایی که در ماه‌های گذشته شرکت‌های هرمی به صورت زده‌اند استفاده از عناوین دهن‌پرکنی مثل رمزارز‌ها و فناوری بلاک‌چین است. همین اول باید گفت که اصولا فناوری بلاک‌چین و استفاده از پول‌های دیجیتال ساخته‌شده در بستر آن به هیچ عنوان کاری غیرقانونی و کلاهبردارانه نیست، اما در ماه‌های گذشته شاهد رشد شرکت‌هایی هرمی بودیم که تنها از اسم رمزارز‌هایی مانند اتریوم برای فریب مردم و جلب اعتماد آن‌ها استفاده می‌کنند.

 

متأسفانه نوظهور بودن این فناوری و آشنایی نداشتن خیلی از افراد با مفاهیم آن، باعث شده است بعضی‌ها فریب این کلاهبرداران را بخورند و وارد شبکه‌های کلاهبرداری شوند. در این مطلب به بررسی شبکه‌های هرمی و پانزی شکل‌گرفته زیر نقاب رمزارز‌ها می‌پردازیم. «بیت‌کانکت»، «دابِل‌وِی» و «PM۷» تنها چند مورد از شبکه‌های کلاهبردارانه‌ای هستند که از نام رمزارز‌ها برای پوشش کلاهبرداری‌های خود سوءاستفاده می‌کنند. در این مطلب شبکه دابل‌وی (Doubleway) را به عنوان نمونه‌ای از این شرکت‌ها انتخاب و بررسی می‌کنیم.

بیایید همین اول یک پرزنت کوتاه برای ورود به دابل‌وی داشته باشیم. اگر به جلسه معرفی این شبکه هرمی بروید، احتمالا چنین حرف‌هایی را خواهید شنید: «دابل‌وی یک سیستم قرارداد هوشمند اتریوم بسیار امن و مطمئن و یک راه عالی و جدید برای کسب درآمد ارز دیجیتال اتریوم است. هیچ نیازی به سرمایه‌گذاری کلان ندارد. فقط با ۲۰ دلار همراه زیرمجموعه‌گیری می‌توانید اتریوم خیلی زیادی برای همیشه کسب کنید. زود شروع کنید و اولین جایگاه خود را بسازید تا از کل تیم به صورت خودکار سود بگیرید. دابل‌وی به‌زودی در دنیا همه‌گیر خواهد شد و شما اولین افراد و پیش‌گامان این موج در ایران هستید. امیدوارم قدر این موقعیت را بدانید. دابل‌وی یک برنامه ماتریس قرارداد هوشمند هشت‌سطحی است. این برنامه روی بلاک‌چین اتریوم راه‌اندازی شده است و با تعاریف ریاضی با یک قرارداد هوشمند در بلاک‌چین اتریوم ایمن شده است؛ بنابراین نمی‌توان آن را هک و کلاهبرداری کرد.»
خب، چه چیز از این بهتر؟ ۲۰ دلار بدهید و ظرف چندماه هزاران دلار به جیب بزنید. اما آیا در واقعیت، پول‌دار شدن به همین راحتی است؟

بیایید ببینیم پشت پرده شبکه‌های این‌چنینی مثل دابل‌وی چه خبر است. در این پروژه، هنگام ورود، ۰/۰۸ اتر (حدود ۲۰ دلار) به سیستم وارد می‌کنید. حال باید ۲ زیرمجموعه وارد کنید تا ۱۶/۰ اتر داشته باشید. اینجاست که شما فکر می‌کنید ۰/۰۸ اتر خودتان را دارید و ۰/۰۸ سود کرده‌اید، اما هرگز این‌طور نیست. شما ۰/۰۸ زیرمجموعه‌های خود را گرفته و ۰/۰۸ خود را به بالا‌دستی‌تان تقدیم کرده‌اید.

در مرحله بعد، باید ۰/۱۶ اتر وارد کنید تا به ۲ نفر بالا سری خودتان برسد و زیرمجموعه‌های بیشتری بگیرید و این بار هم با پول زیرمجموعه‌های جدیدتان ۰/۳۲ اتر کسب کنید. تصور می‌کنید پولتان را افزایش داده‌اید و پول بالاسری‌های شما هم با سرعت بیشتری در حال افزایش است. شما مدام لول‌آپ (رفتن به سطح بالاتر در سیستم) می‌کنید، به مرحله بالاتری می‌روید و افراد جدید بیشتری وارد می‌کنید. اما سؤالی که باید از خودتان بپرسید این است که این پول از کجا آمد. آیا امکان دارد پول از هیچ‌کجا ناگهان ظاهر شده باشد؟ تبلیغ‌کنندگان این پروژه با توضیحات دیگری مثل اینکه این پول از کارمزد‌ها حاصل می‌شود یا کار قرارداد هوشمند است، سعی می‌کنند شما را قانع کنند. کاربران زیادی نیز این ادعا را باور می‌کنند، زیرا نمی‌دانند قرارداد هوشمند چه مفهومی دارد.

وقتی افراد عادی نام قرارداد‌های هوشمند، بلاک‌چین، اتریوم و ... را می‌شنوند، از آنجایی که این مفاهیم به‌خودی‌خود کاملا صحیح و علمی هستند، اکثرا تصور می‌کنند این پروژه بسیار خلاقانه و نوآورانه است و حتما درست کار می‌کند، حتی اگر متوجه آن نشوند. افراد کلاهبردار نیز که جامعه هدف خود را به‌خوبی می‌شناسند، از نبودِ آگاهی سوءاستفاده می‌کنند و مبالغ کلانی به جیب می‌زنند. شاید تا امروز نام پروژه‌های هرمی یا پانزی را شنیده باشید. این پروژه‌ها در سال‌های اخیر موجب کلاهبرداری‌های زیادی شده‌اند و افراد بسیاری دارایی خود را از دست داده‌اند، پروژه‌هایی که به شما قول سریع و بی‌دردسر پول‌دار شدن را می‌دهند و ادعا می‌کنند با سرمایه‌ای ناچیز و بدون هیچ خطری، سود‌هایی آن‌چنانی دریافت خواهید کرد.

 

در این پروژه‌های پانزی که از یک قالب یکسان پیروی می‌کنند، فرد طراح که در سر هرم قرار دارد، تا زمانی که افراد جدید وارد سیستم می‌شوند، با بخشی از پولی که تازه وارد سیستم شده است به افراد قبلی سود می‌دهد. در نهایت نیز ناگهان پروژه از کار می‌افتد و طراح با مبلغ کلانی پول ناپدید می‌شود. در حقیقت، در این پروژه‌ها افراد وارد‌شده یک بازی دو‌سر‌باخت را پشت سر می‌گذارند، زیرا افراد بالایی پولشان را دزیده‌اند و حتی اگر بعد از گرفتن مقداری سود از پروژه خارج شوند، پولی که به دست آورده‌اند مانند دزدیدن سرمایه طبقات پایین‌تر هرم است، زیرا در نهایت پایین‌ترین طبقات که هنوز زیرمجموعه‌ای وارد نکرده‌اند ضرر خواهند کرد و سرمایه خود را از دست می‌دهند.

دابل‌وی یکی دیگر از همین پروژه‌های پانزی است با ظاهری امروزی‌تر و فریب‌دهنده‌تر، زیرا در کلاهبرداری خود از نام اتریوم استفاده کرده است. این پروژه یک ماتریس هشت‌سطحی برای هرم خود در نظر گرفته است و ادعا می‌کند کاربران آن هر ۲ ماه ۳۵۰۰ اتر دریافت خواهند کرد. مبلغ پاداش کاربران در هر سطح افزایش پیدا می‌کند و زیرمجموعه‌های آن‌ها هر بار باید زیرمجموعه‌های بیشتری اضافه کنند تا کاربر به سطح بالایی برود یا به اصطلاح لول‌آپ کند.

طراحان و تبلیغ‌کنندگان این طرح برای اثبات نحوه کار این پروژه ادعا می‌کنند این پروژه با قرارداد‌های هوشمند اتریوم کار می‌کند. آن‌ها یک کد را به کاربران نمایش می‌دهند و می‌گویند از طریق آن، سرمایه هر کاربر در والت (کیف پول دیجیتال) خودش باقی می‌ماند و به حساب طراح واریز نخواهد شد. نکته درخور توجه اینجاست که همه کاربران زیرمجموعه یک رأس هرم هستند و همان‌طور که خودشان با جذب کردن زیرمجموعه‌های جدید بخشی از سرمایه آن‌ها را به عنوان سود دریافت می‌کنند، رأس هرم نیز در حال کسب مبلغ بسیار عظیمی است تا زمانی که پروژه کلاهبرداری را به اتمام برساند و با تمام مبالغ اتریوم به‌دست‌آمده ناپدید شود. هر‌قدر این زمان طولانی‌تر شود و افراد بیشتری به کف این هرم اضافه شوند، در پایان، افراد بیشتری سرمایه خود را از دست خواهند داد.

از آنجایی که این روند تنها با ورود سرمایه جدید و زیرمجموعه‌های بیشتر ادامه پیدا می‌کند، پس تنها یک طرح پانزی است که از محبوبیت بلاک‌چین و قرارداد‌های هوشمند برای تبلیغات و فریب دادن افراد استفاده می‌کند. این افراد در همه محیط‌ها به تبلیغ این پروژه اقدام می‌کنند تا جیب خود را پرپول‌تر کنند و به این بهانه که این کار سرمایه اولیه کمی نیاز دارد و جای نگرانی وجود ندارد، آن را ایده‌آل جلوه می‌دهند.

قبل از هر چیز، به خاطر داشته باشید همه کلاهبرداری‌هایی که می‌خواهند از نام ارز‌های دیجیتال استفاده کنند از یک داستان یکسان استفاده می‌کنند. آن‌ها می‌گویند اگر ۱۰ سال پیش به اندازه یک دلار بیت‌کوین می‌خریدید، حالا صد‌ها میلیون پول داشتید و این پروژه‌های جدید را تکراری از موفقیت بیت‌کوین می‌خوانند، اما واضح است که کار کردن یک پروژه در بستر بلاک‌چین یا حتی قرارداد‌های هوشمند، به‌هیچ‌عنوان نشان‌دهنده کلاهبرداری نبودن آن نیست.
این بستر‌ها برای استفاده‌های بسیار خوب و کاربردی ایجاد شده‌اند. کد‌هایی که در بستر قرارداد‌های هوشمند اتریوم نوشته شده‌اند برنامه‌های کاربردی فراوانی از قبیل صرافی IDEX، بازی کریپتوکیتیز، ارز دیجیتال BAT، پلتفرم وام‌دهی Compound و ... ایجاد کرده‌اند، اما این به معنای آن نیست که هر‌جا نام قرارداد‌های هوشمند را شنیدیم به آن‌ها اعتماد کنیم.

قرارداد هوشمند اجرای بسیاری از کد‌های برنامه‌نویسی را ممکن کرده است، اما مطمئن باشید نمی‌تواند جادوگری کند. ایجاد و تولید پول جدید بدون اینکه پول افراد پایین‌تر خورده شود، تنها با جادو امکان‌پذیر خواهد بود. متأسفانه یک جادوی ناممکن چیزی است که این طرح کلاهبرداری ادعای انجام آن با قرارداد‌های هوشمند اتریوم را دارد.

برای امتحان این موضوع، تنها کافی است با چنین برنامه‌ای در یک قرارداد هوشمند، خودتان در رأس قرار بگیرید و با یک والت دیگر، خودتان را زیرمجموعه خودتان کنید. آیا سود کردید؟! به نظر شما صرفا با اضافه شدن زیرمجموعه جدید، ارزش جدیدی ایجاد خواهد شد؟ خیر. تنها پول شما از یک والت به والت دیگری منتقل می‌شود و در نهایت، هیچ سودی حاصل نخواهد شد. به بیان دیگر، پروژه‌های پانزی هیچ ارزش اضافه‌ای ایجاد نمی‌کنند و صرفا با گرفتن پول ورود افراد جدید، به بالا‌دستی‌ها سود می‌دهند.

هیچ راهی وجود ندارد که بتواند همه را بدون هیچ خطری ناگهان پول‌دار کند. پس بهتر است اگر علاقه‌مند به فعالیت در زمینه بلاک‌چین و ارز‌های دیجیتال هستید، اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید و از صد‌ها راه اصولی و درست برای کسب درآمد با استفاده از این فناوری‌های جدید استفاده کنید.
فناور بلاک‌چین و ارز‌های دیجیتال، بستری مناسب برای ایجاد یک محیط مالی امن و شفاف، محیطی برای معاملات و ترید اصولی، کاهش هزینه تراکنش‌ها، ایجاد برنامه‌های کاربردی و ... ایجاد کرده است که افراد علاقه‌مند به‌سادگی با مطالعه و کشف حوزه مورد علاقه خود، می‌توانند در آن زمینه به فعالیت یا کسب درآمد اقدام کنند.

اما ورود به فعالیت‌های هرمی و پانزی مثل دابل‌وی و موارد مشابه، تنها سرابی از پول‌دار شدن یک‌شبه به شما عرضه می‌کند. حتی اگر از معدود افرادی باشید که در این مدل کلاهبرداری‌ها به سود رسیده‌اند، سرمایه‌ای که به دست آورده‌اید حاصل ضرر و زیان عده زیادی از افراد ناآگاهی است که در زیرمجموعه قرار دارند و سرمایه‌هایشان به باد رفته است.
در یک جمله، بگذارید خیالتان را راحت کنم. هر کس به شما گفت با سرمایه‌ای کم و جذب زیرمجموعه می‌توانید ثروتمند شوید، کلاهبردار است یا فریب یک شبکه کلاهبردار را خورده است.