به گزارش شهرآرانیوز؛ عصر یکشنبه ۱۶ شهریور، علی حدادی، سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی، از تصویب طرح «اصلاح موادی از قانون انتخابات ریاستجمهوری» در این کمیسیون خبر داد. طبق این طرح اصلاحی، شروطی نظیر دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسیارشد یا معادل آن، حداقل سن ۴۵ سال تمام و حداکثر ۷۰ سال تمام در هنگام ثبتنام و ۸ سال سابقه تصدی مناصب کلیدی در کشور، به قانون انتخابات ریاستجمهوری افزوده میشود. مجلس یازدهم در تلاش است تا پیش از انتخابات ۱۴۰۰، سازوکار تعیینشدهای را برای بررسی صلاحیت نامزدهای ریاستجمهوری مصوب کند.
نمایندگان مجلس یازدهم علاوه بر تعیین ۲۵شرط جدید برای احراز صلاحیت نامزدهای این انتخابات، موضوع ارائه برنامه نامزدهای انتخاباتی به شورای نگهبان و تأیید آن را هم بهعنوان بخشی از فرایند بررسی صلاحیتها مورد توجه قرار دادهاند. اما طرح اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری، با واکنشهای مختلفی مواجه شده است. چهرههای اصولگرا، بیشترشان از این طرح استقبال و آن را تغییری مثبت ارزیابی کردهاند. قریب به اتفاق چهرههای اصلاحطلب، به نقد این طرح برخاستهاند و برخی چهرههای سیاسی دیگر نیز در میانه ایستادهاند، چنانکه با برخی پیشنهادهای مجلس برای اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری همدلند و به برخی دیگر از این پیشنهادها انتقاد دارند.
استدلالهای موافقان طرح چیست؟
جواد آرینمنش، نماینده اصولگرای دوره هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی، درباره یکی از شرایط اعلامی در طرح اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری که حمایت احزاب از نامزدهاست، به ایسنا گفت: «وجود چنین بندی در این طرح را مثبت میدانم، زیرا معتقدم که نظامهای جمهوری، مردمسالاری و دموکراتیک، بدون وجود احزاب، نظامهایی ناقص هستند. در انتخابات، احزاب سیاسی میتوانند نقش موثری در هدایت آرای مردم داشته باشند، اما متاسفانه ما در کشورمان باوجود اینکه بر روی کاغذ احزاب زیادی داریم، عملا هرگز احزابی فراگیر و توانمند نداشتهایم.
از زمانی که حزب جمهوری اسلامی منحل شد، دولتها هیچگاه از احزاب، حمایت جدی نکردند و امروز ما در کشور کاملا خلأ احزاب سیاسی را حس میکنیم. اینکه روسای جمهور کشور، به عضویت نداشتن در حزب و گروهها افتخار میکنند، با شیوهها و روشهای مرسوم دموکراتیک در تمام دنیا مغایرت دارد». عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی درباره لزوم ارائه برنامه مدون چهارساله اداره کشور ازسوی نامزدها در هنگام ثبتنام نیز، گفت: «اینکه فردی که وارد عرصه انتخابات میشود برنامه داشته باشد، نکته مثبتی است و این برنامه زمانی میتواند در عمل نیز محقق شود که برنامه یک حزب باشد و یک خرد جمعی در تدوین آن نقش داشته باشد.
در این باره افراد نمیتوانند یک برنامه فردی ارائه دهند. این برنامه کشور است و کاندیداها برای برونرفت از بحرانهای کشور، باید حرف و طرح داشته باشند. اما چیزی که تجربه نشان داده، این است که کاندیداهای ریاستجمهوری در گذشته به جای ارائه برنامه و اثبات خود، به نفی عملکرد دولت حاکم پرداختهاند که این روش مطلوبی نیست و ما شاهدیم در مناظرههای انتخاباتی که بین نامزدها انجام میشود، آنان مکررا به تخریب دولتهای گذشته و سیاهنمایی اوضاع میپردازند و هیچ برنامه درستی را برای اداره کشور ارائه نمیدهند».
مخالفان طرح چه نظری دارند؟
اما در مقابل، چهرههای اصلاحطلب نظیر عباس عبدی نظر دیگری دارند. به باور این تحلیلگر سیاسی اصلاحطلب، نمایندگان مجلس یازدهم، چون خود را از این نظر و در قیاس با رقبا در موقعیت مناسبی نمیبینند، قصد دارند با تنظیم فیلترهای نظارتی به نفع خود، عملا به حصول نتایج مطلوب خویش به فرایند انتخابات کمک کنند.
وی همچنین درباره تأثیری که این طرح بر روی سیاست ورزی در ایران میگذارد، به خبرآنلاین گفت: «این طرح پیام روشنی میدهد که هیچ راه قانونی برای حضور، غیر از یک مجموعه بسیار محدود وجود ندارد. پیامش این است که نمایندگان مجلس میگویند بهدلیل فقدان توانایی قادر به رقابت برای کسب رأی مردم نیستیم و بهمرور ضعیفتر هم خواهیم شد، لذا انحصار را برگزیدهایم. طبیعی هم هست که بهکارگیری این شیوه بخش زیادی از گروهها و فعالان سیاسی را یا به سوی سکوت میکشاند یا به سمت تقابل سوق میدهد یا درگیر شیوههای دیگری از فعالیت میکند.
اما مهم این است که ارتباط آنها را با ساخت سیاسی و نظام اجرایی بهکلی قطع میکند». عبدی همچنین در تحلیل خود از طرح جدید مجلس و پیوند آن با واقعیتهای روز جامعه گفت: «در اینجا قانون میتواند یک پوشش باشد برای نادیده گرفته شدن واقعیت. اگر کسی نمیخواهد حاکمیت مردم را بپذیرد، دیگر الزامی نیست که قانون انتخابات را عوض کند. مشکل اصلی این است که میخواهند با قانون بازی کنند و فکر میکنند با این کار میتوانند واقعیت را تغییر دهند، درحالیکه قانون باید بازتابدهنده واقعیت باشد نه ابزاری برای پوشاندن و دور زدن و مقابله با آن».
مستقلها یا آنانی که در میانه ایستادهاند، چه میگویند؟
سیدمحمد غرضی، چهره سیاسی شناختهشده که خود نیز در کارنامهاش سابقه نامزدی انتخابات ریاستجمهوری را دارد، در زمره افرادی است که از برخی بندهای طرح اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری استقبال میکند و به برخی از آنها انتقاد دارد. بهعنوان نمونه، وی درباره شرط ارائه برنامه نامزدها در این طرح، به ایرنا گفت: «این بسیار پیشنهاد خوبی است. داوطلبان باید برای سیاست داخلی، خارجی و امور اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و پرورشی و محیط زیستی برنامه داشته باشند».
اما غرضی درباره تعیین سقف سنی برای نامزدهای ریاستجمهوری، دیدگاه انتقادی دارد و معتقد است که «قانون اساسی برای داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی، شرط سنی درنظر گرفته است، اما درمورد رئیسجمهور سقف سنی لحاظ نشده است؛ به همین دلیل تعیین سن برای داوطلبان انتخابات ریاستجمهوری، مغایر با قانون اساسی است. افزودن شرایطی، چون مدرک تحصیلی، سن و دیگر شرایط باعث محدود شدن حق انتخابکنندگان میشود.»