آیا دلار۳۰ هزار تومانی هم آرزوی ما خواهد شد؟

طنین همتی|شهرآرانیوز، افزایش افسارگسیخته قیمت طلا، دلار، خودرو و مسکن شرایط این‌ روزهای بازار ایران است و برخی تحلیلگران رشد خطرناک نقدینگی را عامل اصلی این وضعیت می‌دانند و هشدار می‌دهند که اگر زودتر این جریان مدیریت نشود، اقتصاد ایران با خطر ونزوئلایی‌‌شدن روبه‫رو می‌شود. اصطلاح ونزوئلایی‌شدن اقتصاد به ۳ عامل مهم اشاره دارد: نخست اینکه  استفاده از منابع موجود جامعه، به‌ویژه منابعی که درصد زیادی از ارزش آن در تعریف رانت می‌گنجد، برای افزایش مصرف و رفاه. دومین عامل بی‌توجهی به انگیزه‌های تولید و سود و در نتیجه اتخاذ سیاست‌های سرکوب‌کننده انگیزه‌های تولید و سومین عامل پوشاندن مشکلات حاصل از سیاست‌ها با تصمیمات مخرب به‌جای اصلاح آن‌ها از جمله عوامل یک اقتصاده بحران‌زده است.

دکتر اقبالی درباره وضعیت نابسمان بازار طلا، سکه و ارز می‌گوید: اگر بخواهیم به دلایل افزایش دوباره ارز که در تیرماه هم تجربه کردیم، بپردازیم، در واقع از یک سو نرخ حقیقی دلار باتوجه‌به تورم باید بین ۱۸ تا ۲۲ تومان باشد، یعنی به اندازه تورممان نرخ ارز باید افزایش یابد. ولی اکنون می‌بینیم دلار ۵۰ درصد بیش از محدوده حقیقی است و این تورم داخلی و بی‌ثباتی اقتصادی موجب شده است دامنه نرخ ارز به این نوسانات برسد که دلایل مختلفی دارد.

یکی از دلایلش بی‌تدبیری سیاست‌گذاران اقتصادی کشور است، به این معنی که وقتی دلار حول‌وحوش 18 تا 22 هزار تومان بود، ناگهان در ۳ ماه به ۳۰ هزار تومان رسید و ۵۰ درصد افزایش یافت.

عقیلی یادآور شد: وضعیت نرخ بهره منفی، فروش‌نرفتن اوراق قرضه و هیجانات بورس موجب اوج‌گرفتن قیمت ارز شد و همان‌طور پیش‌بینی کردم، اگر بورس ریزش کند، قیمت ارز افزایش می‌یابد که این اتفاق هم افتاد. چون این پول‌های سرگردان به‌دنبال بازار امن می‌گردند تا ارزششان را حفظ کنند که اولین بازار، بازار ارز است. اکنون با شرایط به وجود آمده، ارز از حالتی که باید در مبادلات کالایی استفاده شود، به کالایی سرمایه‌ای برای حفظ ارزش دارایی‌ها تبدیل شده است. دولت باتوجه‌به کسری بودجه از طریق اوراق مشارکت قصد تأمین بودجه داشت، اما نرخ سود این اوراق ۱۵ درصد بود که در واقع جذابیتی برای خرید نداشت.

وی با بیان اینکه روند پولی‌سازی کسری بودجه باید هرچه سریع‌تر متوقف شود، تصریح کرد: منظور از پولی‌سازی کسری بودجه اشاره به استقراض غیرمنطقی دولت از بانک مرکزی برای تأمین کسری بودجه است. اگر بانک مرکزی نتواند در مقابل استقراض دولت ایستادگی کند، ما به شروع مسیر ونزولائی‌شدن در ایران تن خواهیم داد که در عمل هم این اتفاق در اقتصاد ما افتاده است.

وی افزود: فروش‌نرفتن اوراق به‌دلیل نرخ‌های پایین با بهانه‌هایی که وزارت اقتصادی آورده است، باید اصلاح شود. راهکار دولت می‌تواند این باشد که در شرایط موجود باید هفته‌ای ۶۵۰۰ میلیارد تومان اوراق فروخته شود و به‌سرعت سقف صندوق‌های درآمد ثابت برداشته شود.

وی با اشاره به اینکه راهکار دیگر این است که دامنه نوسان در بورس باید برداشته شود، اظهار کرد: دولت متأسفانه در بازار سرمایه سهام خود را در بورس با قیمت بالایی فروخت و بورس را رها کرد.

به گفته عقیلی از راهکارهایی که می‌شود جلو افسارگسیختگی نرخ ارز را گرفت، نظارت بر ترازنامه بانک‌ها به‌وسیله بانک مرکزی است.
عقیلی با بیان اینکه اصلاح نظام بانکی باید به‌سرعت و جدیت انجام شود، گفت: اگر این تصمیم‌ها اجرا نشود، دلار 31 هزار تومانی آرزوی همه ما خواهد بود و نرخ ارز به‌صورت انفجاری بالا خواهد رفت.

ما هیچ منابعی برای تأمین ارز نداریم. قبلا دولت نفت می‌فروخت و از آن طریق ارز به کشور تزریق می‌شد. اکنون که ما صادرات نفت نداریم و صادرات غیرنفتی در گیرودار مشکلات خودش است و دچار خودتحریمی هم شده است، به این معنی که FATF را هم نپذیرفتیم و نتیجه‌اش این شده است که کشورهایی که دوست و هم‌پیمان ما هستند، نتوانستند پول ما را برگردانند و تقریبا همه مسیرهای ورودی ارز به کشور ما مختل شده و به‌عبارتی نقشه ارزی ایران به‌واسطه تحریم‌ها منهدم شده است. در این برهه باید فکری اساسی کرد و سیاست‌هایمان را باید بر اساس رویه‌ای متعادل، منافع ملی، خواست و مصلحت مردم تنظیم کنیم.