شیدایی: آمادگی برای بحران ها، هدف مسابقات عملیاتی دوام ثامن نخستین شاخص توسعه کشور، آموزش و پرورش است | سخت‌ترین دوره تحصیلی، دوره ابتدایی است زمان پرداخت معوقات متناسب سازی حقوق بازنشستگان اعلام شد (مهرماه ۱۴۰۴) پایان مأموریت دزد «ضبط و آچار» در خیابان‌های مشهد (۱۷ مهر ۱۴۰۴) کاظمی عنوان کرد: افزایش ۶۷ درصدی بودجه آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۴ خبر جدید در خصوص واریز معوقات حقوق بالای ۲۰ میلیون تومان بازنشستگان تأمین اجتماعی (۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) صدور هشدار سطح زرد هواشناسی خراسان رضوی در پی پیش‌بینی افزایش شدت وزش باد (پنجشنبه، ۱۷ مهر ۱۴۰۴) شرایط بهره‌برداری مادران شاغل از کاهش سن بازنشستگی چگونه است؟ ناگفته‌های رئیس سازمان بهزیستی از جنگ ۱۲ روزه | روایت اعلام آمادگی ۲۲ هزار پزشک متخصص برای خدمت رایگان در عرض ۲۴ ساعت! درباره مجله «پست و تلگراف» که توسط اداره پست ایران منتشر شده است | اولین نشریه اداراتی ایران مددجویان در راه خانه بخت | آیین اهدای ۳۱۳ سری جهیزیه به زوجین تحت پوشش بهزیستی در خراسان رضوی برگزار شد آیا کودک بدغذا به مکمل نیاز دارد؟ چرا نباید چایی را دوباره گرم کرد؟ شهادت مأمور پلیس مواد مخدر در جاده زاهدان _ نهبندان + (۱۷ مهر ۱۴۰۴) معوقات بیمه تکمیلی بازنشستگان تأمین‌اجتماعی چه‌زمانی پرداخت می‌شود؟ پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) | فعلاً خبری از بارش باران نیست نقش کلیدی ژنتیک در درمان کودکان ناکامی در استفاده از موتورسیکلت‌های برقی در ناوگان پستی خراسان رضوی پیش‌بینی هواشناسی کشور (۱۷ مهر ۱۴۰۴) | ورود سامانه بارشی به کشور در اوایل هفته آینده مشهد ۱۰۰۰ پرستار کم دارد | کمبود ۴۰ درصدی پرستار در مراکز درمانی شهر رئیس سازمان بهزیستی کشور: مدارس، کانون جدید فرهنگی و اجتماعی محلات می‌شوند | طرح «سلام»، مقدمه خدمات جدید به اقشار مختلف مردم تشریح اولویت‌های سازمان تأمین اجتماعی | طرح‌هایی برای عبور از ناترازی و توازن مالی در حال اجراست گلایه از  صف‌های طولانی ام آرآی در مشهد  | فقط ۱۹ دستگاه برای چند میلیون نفر هر دمنوشی درمان نیست | هشدار پزشک طب سنتی درباره مصرف خودسرانه دارو‌های گیاهی شربت سرفه ساخت هند کودکان را می‌کشد؛ نخورید! آمار ازدواج و طلاق طی شش‌ماهه نخست ۱۴۰۴ در خراسان‌رضوی | ازدواج اوج گرفت، طلاق عقب‌نشینی کرد مشهد، میزبان اولین مرکز «مهر و گفت‌و‌گو» | اجرای آزمایشی طرح ملی «سلام» در منطقه قاسم‌آباد مشهد + فیلم (۱۷ مهر ۱۴۰۴) بدهی ۷۰ هزار میلیارد تومانی دولت به تأمین‌اجتماعی بابت هزینه درمان | چرا مصوبه سران قوا اجرا نمی‌شود؟ سیگار کشیدن خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد
سرخط خبرها

درباره آداب و رسوم دیگچه‌پزی در مشهد قدیم

  • کد خبر: ۴۶۸۷۴
  • ۲۸ مهر ۱۳۹۹ - ۱۶:۰۱
درباره آداب و رسوم دیگچه‌پزی در مشهد قدیم
اگر از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها درباره دیگچه بپرسید، احتمالا خاطراتی تعریف می‌کنند که در کلیات شبیه خاطرات نسل ما هستند، ولی در جزئیات با آن تفاوت‌های اساسی دارند.
یوسف انصاری | شهرآرانیوز؛ اگر از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها درباره دیگچه بپرسید، احتمالا خاطراتی تعریف می‌کنند که در کلیات شبیه خاطرات نسل ما هستند، ولی در جزئیات با آن تفاوت‌های اساسی دارند. بخشی از این تفاوت‌ها حاصل تغییر امکانات است. مثلا آن زمان اجاق گاز و شعله‌پخش‌کن نبوده است و دیگ را روی کنده بار می‌گذاشتند و امروزه حیاط‌های چندصدمتری نیست و دیگ درنهایت در گاراژ یا حیاط کوچکی برپا می‌شود.
 
بخش دیگر تفاوت خاطرات نسل قدیم و جدید برمی‌گردد به آداب و رسومی که مردم قدیم هنگام پختن دیگچه خود را به رعایت آن ملزم می‌کردند. معلوم نیست ریشه این آداب چه بوده است و دلیل اینکه این رسوم در گذر زمان تغییر کرده‌اند هم همین مبهم بودن منشأشان است، ولی به هر حال دانستن آداب پختن یک غذا بخش مهمی از شناخت آن غذاست و نمی‌شود از کنارش راحت رد شد. یکی از دیگچه‌هایی که در گذشته آداب و رسوم و همچنین اسم خاصی داشته، دیگچه «حضرت زهرا (س)» است. مردم قدیم این دیگچه را به‌واسطه حاجتی که در طول سال روا می‌شد، نذر و دیگ آن را در چهارشنبه آخر ماه صفر برپا می‌کردند.
 
این دیگچه یک نذر کاملا زنانه بوده است و اگر از مادربزرگ یا مادری شنیدید که مراسم دیگچه‌ای داشتند که مرد‌ها را در آن راه نمی‌دادند، بدانید دارند به همین نذر اشاره می‌کنند. در کتاب «عقاید و رسوم مردم خراسان» که به تلاش مرحوم ابراهیم شکورزاده‌بلوری گردآوری شده است، توضیح مختصری در این نذری و آداب آن آمده است. نویسنده کتاب بعد از شرحی کوتاه درباره طرز پخت نذری و بیان برخی جزئیات آن مثل اینکه مقدار شیر باید ۲ برابر برنج باشد یا اینکه چطور دیگ را باید دم بگذارند، می‌رسد به مراسم و آداب پختن و می‌نویسد: «پس از انجام این مقدمات [دم کردن دیگ و بستن در آن]صاحب نذر ۲ عدد شمع روشن می‌کند، روی سر دیگ می‌گذارد و مقابل دیگ ۲ رکعت نماز حاجت می‌خواند. هرگاه زنان دیگر نیز حاجت داشته باشند، در آن موقع به آنجا می‌آیند و هر یک شمعی روشن می‌کنند، روی سر دیگ می‌گذارند و نماز حاجت می‌خوانند. پس از آنکه نذرشان برآورده شد، آن‌ها نیز باید دیگچه حضرت زهرا (س) بپزند و سفره بیندازند.
 
پس از آن، دیگ را به همان صورتی که هست، از روی آتش برمی‌دارند و یکسره به اتاق مخصوصی می‌برند که در آن سفره نذری انداخته شده است و تا موقعی که دیگ به اتاق نرسیده است، نباید سر آن باز شود. زیرا دیگچه حضرت زهرا (س) را نباید آسمان ببیند و همچنین مرد نباید از آن بخورد. زن آبستن نیز نباید بخورد، مگر آنکه در موقع خوردن بگوید «خدایا، خداوندا! می‌خورم به نذر اینکه بچه‌ام از چهارستون بدن خراب نباشد، سال دیگر یک تومان می‌دهم که خرج دیگچه کنند.»
 
در کتاب جزئیات دیگری هم درباره این نذری آمده است. درباره اینکه اگر در دیگ باز می‌شد و دانه‌های برنج شکل تسبیح یا دانه‌های آن را ایجاد می‌کرد، صاحب‌نظر این تصویر را به این حساب می‌گذاشته که نظرش قبول افتاده و به قول قدیمی‌ها به دیگش نظر شده است. در انتهای مطلب هم درباره نحوه ظرف کردن و پخش نذری در قدیم نوشته شده است که با آداب امروز خیلی تفاوت ندارد.
 
این نقل‌ها را گفتم تا برسم به این نتیجه که مردم زمانی برای پخت یک غذا شروع به ساختن آداب و رسوم می‌کنند که آن نذر و غذا برایشان عزیز باشد. وجود چنین گزارش‌هایی در تاریخ قدیم مشهد نشان از ارادت مشهدی‌ها به دیگچه و نذر‌های دهه آخر ماه صفر و صاحبان این ایام دارد که هنوز هم به شکل‌های مختلف می‌شود آن را دید.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->