هدی جاودانی | شهرآرانیوز؛ تارنمای Statista ماه نوامبر، آماری درباره تعداد کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام با درنظرگرفتن جنسیت آنان منتشر کرده است. طبق این آمار، زنان با ۵۱ درصد، بیشترین تعداد کاربران اینستاگرام را تشکیل میدهند و در مقابل، مردان ۴۹ درصد از مخاطبان این شبکه اجتماعی هستند.
این آمار در طول سالهای گذشته نیز همواره به سود زنان سنگینی میکرده و اگرچه تعداد کاربران مرد اینستاگرام با گذشت زمان سیری صعودی داشته است، همچنان میتوان این شبکه اجتماعی را قلمروی زنانه تلقی کرد. اما چرا زنان حضور بیشتری در اینستاگرام دارند؟
مجله آتلانتیک در سال ۲۰۱۶ با انتشار مقالهای مطرح کرده است که اینستاگرام بستری مناسب برای حضور و شکوفایی برندهای کوچک و بزرگ در حوزههایی، چون زیبایی، مد یا دکوراسیون منزل است، برندهایی که اغلب در فروش محصولات و خدمات خود، زنان را هدف قرار دادهاند و با رنگولعاب بسیار و ظاهری وسوسهکننده، بر زیباییهای ظاهری تأکید میکنند.
در همین راستا، ریچل سیمونز، پژوهشگر حوزه جنسیت، مطرح میکند که دختران جوان و نوجوان رویهمرفته بیش از جنس مخالف خود اینستاگرام و دیگر پلتفرمهای تصویری را به تسلط خود درآوردهاند. به عقیده سیمونز، این دختران میخواهند زیباترین فرد در هر محفلی باشند و بهاحتمال، اینستاگرام کاری کرده است که همه بتوانند وارد یک مهمانی بزرگ و یک رقابت با یکدیگر شوند.
از طرف دیگر، کاترین تیدنبرگ، جامعهشناس، علت حضور بیشتر زنان در اینستاگرام را حضور مادران و رسالت تاریخی آنها در عکاسی از فرزندانشان میداند. به باور تیدنبرگ، زنان در بسیاری از فرهنگها، در طول تاریخ، مسئولیت عکسهای خانوادگی را برعهده داشتهاند و حالا با ظهور پدیدهای به نام اینستاگرام، این رسالت شکل دیگری به خود گرفته و در قالبی مدرن به نمایش درآمده است. به عبارت دیگر، اینستاگرام احیای سنتی دیرینه در میان زنان است که سابقه آن به حوالی قرن نوزدهم و زمانی برمیگردد که زنان طبقات بالاتر اجتماعی، از اعضای خانواده و دوستان خود عکس تهیه میکردند و آنها را در آلبومهایی باسلیقه، در همراهی با نقاشیها، دستخطها و یادگاریهای دیگر، جمعآوری و نگهداری میکردند.
اما کاربران مرد اینستاگرام نیز که در تعداد، اختلافی جزئی با همتایان زن خود دارند، فعالیت چشمگیری در این شبکه اجتماعی از خود به نمایش گذاشتهاند. به عبارت دیگر، فعالیت مردان نیز بهگونهای است که به موج زیبایی موجود در اینستاگرام دامن زده میشود. مردان نیز در پیگیری محتواهایی که کالا یا خدماتی را در حوزه زیبایی ارائه میدهند یا حتی زنانی که در نظرشان جذابیت دارد، اهتمام بسیاری دارند.
آمار تارنمای Hopper در سال ۲۰۱۷ نشان میدهد مردان به جای مشارکت در محتوای دیگر مردان در اینستاگرام، ۱۰ مرتبه بیشتر احتمال دارد که محتواهای بهاشتراک گذاشتهشده از سوی زنان را بپسندند یا درباره آن اظهارنظر کنند. این پویایی در اینستاگرام باعث شده است بسیاری از زنان برای به رسمیت شناختهشدن به واسطه عکسها و تجارب خود یا اطرافیانشان، به استفاده از اینستاگرام روی بیاورند و زمان و انرژی بسیاری را برای ثبت تصاویر ایدهآل هزینه کنند.
این تنها یک روی سکه حضور پررنگ زنان در اینستاگرام است. برخی پژوهشگران بر این عقیدهاند از آنجایی که زنان در بسیاری از جوامع هنوز به اندازه مردان به رسمیت شناخته نمیشوند، شبکههای اجتماعی بهویژه اینستاگرام به بستری برای اثبات تواناییها، خصوصیات و تجارب فردی زنان تبدیل شدهاند.