استارت‌آپی برای ناشنوایان

حامد سرادار | وقتی آن‌ها را می بینی فقط می‌توانی بانگاه با آن‌ها سخن بگویی. بعضی از آنها از ابتدا حیاتشان هیچ صدایی را نشنیده اند؛نه صداهای دلنشینی چون صدای مادر و نه صداهای دلخراشی همچون آلودگی های صوتی ترافیک های شهری. با آن‌ها نمی توانید هم‌کلام شوید بلکه باید هم زبان شوید. زبان آن‌ها ایما و اشاره است که خیلی از ما آن را نمی دانیم. ندانستن این زبان و نحوه ارتباط با ناشنوایان موجب شده جامعه آن‌ها را نادیده بگیرد. این قشر از معلولین با مشکلات فراوانی در جامعه روبه‌رو هستند اما حالا تیمی جوان برخاسته از همین قشر سعی دارد به کمک فناوری و در قالب تیمی استارت آپی مشکل برقراری ارتباطشان با افراد شنوا را برطرف کند. در ادامه با داستان استارت آپ خانوادگی مهرآفرینان سرزمین سکوت و فعالیتی که قصد انجام آن را دارند بیشتر آشنا می شویم.

پل ارتباطی میان دو دنیا
ابتدای امسال بود که در اولین رویداد کارآفرینی اجتماعی در کشور، گروهی جوان و گمنام در استارت آپ ویکند سه روزه ای در دانشگاه فردوسی توانستند ایده خود را به خوبی برای داوران رویداد ارائه کنند و مقام اول این رویداد کشوری را به دست آورند. نامی که این گروه برای استارت آپ خود برگزیده بودند، «مهرآفرینان سرزمین سکوت» بود. 4 برادر به نام های سعید، مسعود، احسان و ایمان رنگ آمیز طوسی هم بنیان گذار این استارت آپ بودند. ایده استارت آپ آن ها ارائه راه حلی فناورانه برای ایجاد ارتباط بهتر میان افراد ناشنوا و شنوا بود.
آن ها در حال توسعه نرم افزاری برای گوشی های هوشمند هستند که افراد ناشنوا به کمک آن و مترجمان زبان اشاره حاضر در سامانه این استارت آپ با افراد شنوا وارد گفت وگو شوند و نیازهای خود را مطرح کنند. در واقع فرد ناشنوا با زبان اشاره در برابر این اپ حرف می زند و این برنامه زبان اشاره را هم به زبان گفتار ترجمه می کند. همچنین زمانی که یک ناشنوا در هر ساعت از شبانه روز مشکل اورژانسی داشته باشد، با سامانه مترجمان مهرآفرینان سکوت تماس می گیرد و مترجم، مشکل او را به اورژانس، پلیس یا آتش نشانی منتقل می کند. البته نرم افزار آن ها هنوز مراحل اولیه طراحی را طی می کند و چند ماه دیگر تا ارائه نسخه اول آن در بازار فاصله است.

برای آینده ای بهتر
ایده این استارت آپ برگرفته از یک نیاز واقعی جامعه ناشنوایان بود که خانواده رنگ آمیزطوسی هم درگیر آن بوده اند. ایمان کوچک ترین فرزند این خانواده در چهارده سالگی و به دلیل ابتلا به بیماری مننژیت و تشخیص اشتباه پزشکی، متأسفانه شنوایی اش را از دست می دهد و این سرآغاز آشنایی او با مشکلات جامعه ناشنوایان می شود. البته خانواده طوسی پیش از مشکلی که برای ایمان به وجود می آید با مشکلات قشر ناشنوا جامعه ازطریق مادرشان آشنا بوده اند. مادر این خانواده سال ها به عنوان مسئول اشتغال حوزه ناشنوایان مشغول به کار بوده است.
حالا اما 14سال است که ایمان وارد دنیای بی صدای ناشنوایان شده و مشکلات آن ها را با پوست و گوشت و استخوان خود درک کرده است. او دل پردردی دارد و در هر لحظه گفت و گو سعی می کند مشکلات این قشر را بیان کند: از زمانی که این مشکل را پیدا کردم، حس کردم دیگر در جامعه جایی ندارم و سعی کردم از افراد جامعه فاصله بگیرم. ناشنواها مشکلات مختلفی در جامعه دارند؛ مثلا زمانی که ما ناشنوایان می خواهیم در دانشگاه درس بخوانیم، نمی توانیم متوجه صدای استاد دانشگاه شویم؛ در مشارکت های گروهی هم نمی توانیم شرکت کنیم. من به دلیل همین شرایط هیچ دوستی نداشتم و با افراد جامعه نمی توانستم ارتباط برقرار کنم، چون کسی زبان اشاره بلد نبود. وقتی می رفتم بانک در شلوغی صف آنجا، زمانی که نوبتم می رسید به خاطر اینکه حرف های کارمند بانک را متوجه نمی شدم یا او متوجه صحبت های من نمی شد، کارم راه نمی افتاد یا با زمان زیادی تأخیر انجام می شد.
ایمان این موارد را تنها بخش کوچکی از مشکلات قشر ناشنوا می داند و می گوید: کم کم فهمیدم افراد زیادی مثل من با این مشکلات روبه رو هستند. در جهان چیزی حدود 360 میلیون نفر و در ایران هم تقریبا 527 هزار نفر این مشکل را دارند. برای همین تصمیم گرفتم که برای کمک به حل مشکلات این افراد، پا جای پای مادرم که 20 سال در زمینه ناشنوایان فعالیت می کند، بگذارم تا بتوانم مشکلات این افراد را برطرف کنم. تحصیل را در زمینه مددکاری اجتماعی خانواده ادامه دادم و موفق شدم کلینیک مددکاری اجتماعی ایمان را راه اندازی کنم. در این کلینیک توانستیم در زمینه مشاوره های حقوقی، مشاوره های ازدواج، اشتغال و ... مشکلات ناشنوایان را تا حدی رفع کنیم. به مرور زمان موفق شدیم «کانون مهرآفرینان سرزمین سکوت» را راه بیندازیم. این کانون مردم نهاد است و در آن تلاش می کنیم با کمک های مردمی بیشتر به مشکلات ناشنوایان رسیدگی کنیم. بعدها با شرکت در رویداد کارآفرینی اجتماعی و با همراهی شتاب دهنده فردوسی توانستیم استارت آپ مهرآفرینان سرزمین سکوت را راه اندازی کنیم. در این کسب و کار سعی می کنیم مشکلات آموزش و برقراری ارتباط ناشنوایان کشور با جامعه را برطرف کنیم. هدف ما از تأسیس این استارت آپ این است که ناشنوایانی که اکنون زندگی می کنند مشکلات ناشنوایان نسل های گذشته را تجربه نکنند و آینده بهتری داشته باشند.

خانواده استارت آپی برای یک هدف
پدر خانواده طوسی سال هاست که در حوزه تزئینات داخلی منزل و پارچه و پرده فعالیت می کند و دنبال رو مسیر او، دو پسر بزرگ تر یعنی سعید و مسعود به ترتیب فارغ التحصیل رشته های کامپیوتر و حسابداری هستند و برای خود مغازه هایی در زمینه کاری پدر دارند. اما دو پسر کوچک تر خانواده یعنی ایمان و احسان هر دو راه مادر را برگزیده اند و در رشته مددکاری فارغ التحصیل شده و با کمک هم کلینیک مددکاری خود را راه اندازی کرده اند. حالا اما استارت آپ مهرآفرینان سکوت موجب شده هر 4 برادر در مسیری یکسان کنار یکدیگر قرار بگیرند و در کنار کارهای قبلی خود، بیشتر وقتشان را برای استارت آپشان صرف کنند. در این بین برادر بزرگ تر سعید که لیسانس نرم افزار کامپیوتر دارد، به عنوان مدیر این استارت آپ فعالیت می کند و روی توسعه نرم افزار مشغول به کار است. ایمان به عنوان ایده پرداز و در بخش تحقیق و توسعه تیم را همراهی می کند. احسان روابط عمومی و بازاریابی و مسعود مسئولیت امور مالی و قراردادها را برعهده دارد. آن ها یک تیم کامل شده اند و همین همدلی موجب شده است هزینه های نیروی انسانی استارت آپشان کاهش یابد.

ما کارآفرین اجتماعی هستیم
سعید می گوید چهار ماهی هست که وارد شتاب دهنده فردوسی شده اند و نسخه اولیه نرم افزارشان آماده و در حال آزمایش است اما حدود 6 ماه دیگر باید آزمایش ادامه داشته باشد تا پس از آن بتوانند این نرم افزار را به بازار عرضه کنند. . دراین میان برای مترجمین زبان ناشنوایان نیز فرصت کاری خیلی خوبی ایجاد می شود تا با فعالیت در این سامانه مشغول به کار شوند. تیم آن ها چند مدل درآمدزایی از جمله دریافت حق اشتراک و تبلیغات تخصصی در حوزه ناشنوایان درنظر گرفته اند. آن ها هدفشان از راه اندازی این استارت آپ را درآمدزایی نمی دانند و معتقدند یک کارآفرینی اجتماعی در حال رخ دادن است؛ چراکه اگر می خواستند به دنبال درآمد زایی باشند کارهای اقتصادی قبلی خود را ادامه می دادند و ایجاد توانمندسازی قشر ناشنوایان است که به آن ها انگیزه فعالیت می دهد.

حمایت هایی که نشد
سعید طوسی یکی از مهم ترین چالش های پیش روی استارت آپشان را نحوه آگاه سازی ناشنوایان با این نرم افزار می داند. او می گوید: نسخه آزمایشی برنامه را با اینکه کامل توضیح می دهیم، باز هم به دلیل تازه بودن این مدل کار، ارتباط برقرار کردن با آن برای ناشنوایان کمی زمان خواهد برد.
سعید می گوید با اینکه کار ما کارآفرینی اجتماعی است، هیچ گونه حمایتی از سوی دستگاه های مسئول صورت نمی گیرد. او می گوید: پس از اینکه در استارت آپ ویکند کارآفرینی اجتماعی حائز رتبه اول شدیم خیلی از نهادها از جمله استانداری، بهزیستی و شهرداری مشهد قول حمایت دادند، اما بعد از رویداد دیگر خبری از آن ها نشد. البته ما با چیزهایی که دیده بودیم، امید خاصی به حمایت نداشتیم. حتی کار کلینیک ما هم با کمک های مردمی پیش می رود و درآمدزایی خاصی ندارد. در واقع قشر ناشنوا از نظر اقتصادی با مشکلات بسیاری روبه رو هستند و ما برنامه ریزی می کنیم کمکی به آن ها کنیم. هرکاری هم که در کلینیک انجام می دهیم، با تلاش خودمان و کمک های مردمی است و هیچ درآمدی برای ما ندارد. به تازگی شهرداری منطقه با ما همکاری می کند و در محل کلینیک ، کلاس های مشاوره خانواده و آموزش بعضی کسب و کارها را برای ناشنوایان برگزار می کند.