روز ارتش؛ اهداف و پیامدها

۲۹ فروردین ماه هرسال برابر با روز ارتش جمهوری اسلامی ایران در تقویم رسمی کشور است. ۴۲ سال از این نام‌گذاری گذشته است و شاید برخی ندانند حکمت آن در چیست و چه شد که امام خمینی (ره) چنین نام‌گذاری‌ای کردند.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷ و تغییر بافت و اندیشه سیاسی‌ای که ایران بر آن استوار بود، سبب شد تفکرات جدید و حتی تندرویی در کشور به وجود آید که سابقه نداشت. تعدد گروه‌هایی که خود را در امر پیروزی انقلاب اسلامی محق می‌دانستند، می‌توانست کار را برای آغاز این مسیر دشوار کند. یکی از دشواری‌ها در ابتدای انقلاب اسلامی، موضوع ارتش بود. باید دانست ارتشی که امرایش ساعت ۱۰ صبح ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ اعلامیه بی‌طرفی امضا کردند، ارتشی وابسته به مردم نبود و استیصال برگرفته از خروج شاه از ایران و بی‌برنامگی نظامی و سیاسی عامل اصلی اعلامیه بی‌طرفی بود.

اولین مجازات‌ها و اعدام‌های سران رژیم پهلوی متوجه ارتشیان شد، به‌گونه‌ای که ۲۶ بهمن ۱۳۵۷، ارتشبد نصیری، سپهبد رحیمی، سرلشکر خسروداد و سرلشکر ناجی به‌عنوان اولین گروه از اعدام‌های انقلابی به خوجه آتش سپرده شدند. به‌دنبال این اعدام‌ها و دستگیری گسترده نظامیان دیگر، برخی گروه‌های تندرو مانند سازمان مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق و حتی برخی وزرای دولت موقت بازرگان بر آن شدند تا زمینه را برای انحلال کامل ارتش، لغو همه قرارداد‌های تسلیحاتی و تضعیف بنیه دفاعی کشور فراهم و ارتشی نوین را پایه‌ریزی کنند که بیشتر از آنکه در خدمت حفظ تمامیت ارضی باشد، ارتشی جناحی و برگرفته از تفکرات سیاسی گروه‌های مدعی پیروزی در انقلاب باشد.

امام خمینی (ره) برخلاف همه تحلیل‌ها که از آینده ایران پس از انقلاب به گوش می‌رسید، خیلی زود دست به کار شدند تا وضعیت سیاسی، اجتماعی و نظامی کشور را سامان دهند. عناصر ضدانقلاب و مخالفان داخلی و خارجی جمهوری نوپای اسلامی بر این گمان بودند که ایران نمی‌تواند به قانون اساسی مشخص و اتحاد سیاسی منسجم دست یابد و هر لحظه منتظر اختلاف‌نظر‌هایی بودند تا بتوانند از رهگذر آن، نظام اسلامی را برچینند. در این اوضاع بود که همه‌پرسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ برگزار و ۹۸ درصد مشروعیت در استقرار ثبت شد.

دیری نگذشت که عناصر ضدانقلاب و شبکه‌های شکست‌خورده داخلی بر آن شدند تا با انحلال ارتش، قدرت دفاعی ایران را بگیرند. امام خمینی (ره) برای مقابله با این تفکر اشتباه و عمدی، ۲۶ فروردین‌ماه همان سال ضمن اعلام حمایت از ارتش، دستور دادند ۲۹ فروردین روز ارتش باشد و از همه رسته‌ها خواستند تا در رژه شرکت کنند و از مردم نیز خواستند از این ارتش که دیگر ملی و اسلامی است، حمایت کنند. بدین شکل، شکست نیرو‌های تندرو و علاقه‌مندان به انحلال ارتش حتمی شد و ارتش که روحیه مناسبی در بدو پیروزی انقلاب اسلامی نداشت، اینک آماده جان‌فشانی برای ملت و رهبر خود بود.

اگر به پیامد‌های این حمایت تاریخی نگاه کوتاهی بیندازیم، پس از رژه ۲۹ فروردین ۱۳۵۸ قم در حضور امام (ره)، پیامد‌های مثبت حمایت رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران را خواهیم دید که بدین شرح است: سرکوب غائله کردستان، سازمان‌دهی سریع بدنه تضعیف‌شده ارتش، اهتمام به راه‌اندازی و استفاده از تسلیحات مدرن بدون نیاز به مستشاران آمریکایی، بهره‌مندی از رده‌های میانی فرماندهی ارتش به‌جای امرای وابسته به رژیم سابق، تقویت روحیه دینی و تجمیع آن حس ملی دفاع از کشور، و سرانجام جان‌فشانی کم‌مانند ارتش جمهوری اسلامی ایران در ۸ سال جنگ تحمیلی.

اهمیت ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌حدی است که به‌جز روز ۲۹ فروردین‌ماه که به‌نام ارتش و نیروی زمینی آن مشهور است، روز‌های ۱۹ بهمن‌ماه به‌عنوان روز نیروی هوایی، ۷ آذرماه به‌عنوان روز نیروی دریایی و ۱۰ شهریورماه به‌عنوان روز پدافند هوایی نیز به‌نام ارکان ارتش نام‌گذاری شده است تا بار دیگر این موضوع مورد تفکر رژف تاریخی قرار گیرد که هیچ حکومت و ملتی خواستار آن نبوده است که دست قدرت دفاعی خود را قطع کند.