پارازیت در خط تولید تلویزیون

تولیدکنندگان لوازم خانگی و به‌طور خاص در زمینه تولید تلویزیون می‌گویند توانایی تأمین نیاز بازار داخلی را دارند و چه‌بسا دارای «اضافه تولید» هم هستند، اما حجم زیاد قاچاق تلویزیون برای آن‌ها تهدید است. تا جایی که دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری از وضعیت تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه و تجهیزات راضی است و می‌گوید تحریم‌های ۲ سال گذشته فرصتی بود برای تلویزیون‌سازان داخلی تا خط تولید خود را راه‌اندازی کنند و محصولی باکیفیت و قیمت رقابتی به بازار عرضه کنند.

آنچه از نظر تولیدکنندگان تلویزیون و شاید لوازم خانگی به‌عنوان یک تهدید بیان می‌شود، درواقع نشان می‌دهد که غیبت برند‌های خارجی و تحریم‌ها فرصتی برای آن‌ها ایجاد کرده است تا سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند و افزایش قیمت ارز به‌ویژه محدودیت‌های اعمال‌شده در مسیر تجارت قانونی این لوازم صوتی و تصویری و خانگی نیز به‌نفع آن‌ها بوده است. اما یک پارازیت مهم در خط تولید این صنایع ایجاد شده که همانا عرضه کالا‌هایی است که از مسیر‌های غیرقانونی وارد کشور و در ویترین مغازه‌ها نمایش داده می‌شود.

ورود غیرقانونی کالا‌ها ازجمله تلویزیون به‌صورت قاچاق هم مذموم و هم غیرقابل دفاع است، اما آنچه کمتر به آن توجه می‌شود، بسته‌شدن مسیر تجارت قانونی را همیشگی فرض‌کردن و آن را یک فرصت قلمدادکردن است و چالش اصلی نه پارازیت قاچاق که توان رقابتی تولیدکنندگان داخلی در رقابت با برند‌های خارجی در صورت برداشته‌شدن موانع تحریمی است و نمی‌توان انتظار داشت که به‌بهانه حمایت از تولیدکننده داخلی، مرز‌های تجاری را روی کالا‌های خارجی بسته نگه داشت.

از سوی دیگر ابهام جدی وجود دارد که کالا‌های قاچاق ازجمله تلویزیون وقتی با دلار آزاد وارد کشور و در سطح بازار عرضه می‌شود، چگونه قدرت رقابت با تلویزیونی دارد که در داخل ساخته شده است؟ راز این معما را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد و نشانی قاچاق دادن به‌نظر اشتباه است.

راز معما اینجاست که آیا صنعت لوازم خانگی به‌معنای واقعی کلمه نمی‌تواند داخلی قلمداد شود و بخشی از مواد اولیه و تجهیزات آن وارداتی است و وقتی صنعتی از استحکام لازم برخوردار نباشد، تردیدی نیست که با اولین ورود محموله‌های قانونی کالا‌های مشابه احساس خطر خواهد کرد و به‌مشکل برمی‌خورد؟

اینجاست که نقش حمایتی و هدایتی دولت، نه در بسته‌نگه‌داشتن مرز‌ها و ملزم‌دانستن مصرف‌کننده داخلی به خرید کالای داخلی، بلکه در پیوندزدن صنایع داخلی با برند‌های دیگر کشور‌ها معنا می‌یابد. بازار لوازم‌خانگی به‌ویژه در حوزه لوازم صوتی و تصویری، صنعتی به‌شدت تشنه خلاقیت‌ها و فناوری‌های نوین است و حفظ تنوع محصول و نوآوری در صنعت در کوتاه‌مدت نه ممکن است و نه توجیه اقتصادی دارد.

اگر قرار است در این صنعت سرآمد باشیم، باید از زیستن در فضای گلخانه‌ای خارج شویم و راه نجات و راز بقا را در زندگی‌کردن در دنیای دیجیتال لوازم خانگی دنیا جست‌وجو کنیم. همان‌گونه که نمی‌شود به‌بهانه حمایت از صداوسیما مردم را از دیدن شبکه‌های تلویزیونی دیگر محروم کرد، نمی‌توان مصرف‌کننده را در تنگنا قرار داد تا تلویزیون ایرانی بخرد؛ حتی اگر فناوری آن به‌روز باشد. انحصار در بازار‌ها و حمایت‌های قانونی دولت‌ها از تولید در بلندمدت به زیان تولید است. راه بزرگ‌شدن در رقابت با بزرگان دنیا ممکن است.