مژده رنگیان - حوالی ظهر در سایت بانوان بوستان است و ۲۰ نفری در این محوطه حضور دارند. در پیست اطراف بوستان، عدهای مشغول قدمزدن و همزمان گپزدن هستند، عدهای اسکیتسواری میکنند و عدهای میدوند و بهخاطر شلوغی، گاهی دچار مشکل میشوند. در بین دوندهها، دو دختر از کنارم عبور میکنند و همهچیز عادی است، اما در دور دوم، توجهم را جلب میکنند. این دو نفر دست یکدیگر را گرفتهاند و در حال ثبت رکورد خود هستند. وقتی به پایان مسیر میرسند، متوجه میشوم که یکی از آنها نابینا است.
دعوت به تمرین با تلفن عمومی
مریم یاری که از دیگر بچهها سن و پیشینه بیشتری دارد، میگوید از سال ۱۳۷۹ از سوی خانم اسلامی که نایب رئیس هیئت جانبازان و معلولان استان است، در اردویی با ورزش و دو و میدانی آشنا شده است. کمبینا است و چند سالی است که در کمیته هیئت استان، کار میکرده است، اما بیشتر علاقه دارد تا دختران نابینا و کمبینا را جذب این رشته کند و آنها را برای برگزاری تمرینات دور هم جمع کند. یاری میگوید: سالهای پیش که تلفن همراه همهگیر نبود، برای اینکه تمرینها را برگزار کنیم، از تلفن عمومی به خانه بچهها زنگ میزدم و قرار میگذاشتیم. محل تمرینمان ورزشگاه تختی بود و حدود ۴، ۵ نفر بودیم و بعضی روزها که دختران بیشتری میتوانستند بیایند، تا ۱۰، ۱۲ نفر میرسیدیم. بعضی روزها هم که از راههای دور خودمان را به تختی میرساندیم، میدیدم پسرها فوتبال دارند و ما را دیگر به پیست راه نمیدادند و به خانه برمیگشتیم. او ادامه میدهد: حالا تمرینات ما در باغبانباشی برگزار میشود و زمانهایی که هوا خوب است، در بوستان ملت تمرین میکنیم. الان شرایط به قبل بهتر شده است، ولی در همان سالهای پیش نیز قهرمانان خوبی از مشهد داشتیم، اما شرایط برای اعزام به رقابتهای خارجی وجود نداشت. الان هم که تیم ملی دو نابینایان شکل گرفته، هیچ ورزشکار خراسانی انتخاب نشده است، چون در استان اسپانسر یا پولی وجود ندارد که از تیم ما حمایت کند. در لیگ کشور حضور نداریم و استعداد ورزشکاران ما دیده نمیشود در حالی که دوندههای بسیار خوبی داریم. از مسئولین میخواهیم فقط این حمایت مالی را از ما داشته باشند. دو دختر دونده دیگری که او را همراهی میکنند نابینا هستند، میگویند کسانی که در پیست هستند، شرایط آنها را درک نمیکنند و وقتی با آنها برخورد میکنیم، واکنشهای بدی دارند، زیرا متوجه نمیشوند که نابینا هستیم. رفتوآمد برایمان سخت است، اما سعی میکنیم مستقل باشیم و بدون همراهی خانواده، خودمان را به محل تمرین برسانیم. برخی خانوادهها درابتدا برخورد خوبی با این موضوع ندارند و مخالف حضور فرزندانشان در تمرینات هستند.
همراه و یاوری برای دوندگان
در مسابقه، هر ورزشکار دو لاین دارد، یکی برای خودش و دیگری همراهش. یا دست همدیگر را میگیرند یا به وسیله یک بند کوتاه با یکدیگر در ارتباط هستند. دونده نابینا جلوتر میایستد و همراه دونده که شخص بیناست، پشت سر یا کنار او میایستد و در طول مسیر اجازه ندارد جلوتر از ورزشکار بدود یا دونده نابینا را به دنبال خود بکشد و خطا است. مادههای دوی آنها نیز فرقی با افراد سالم ندارد. حضور در این رقابتها هیچ امتیازی برای همراه دونده ندارد، اما در سالهای اخیر، فدراسیون تصمیم گرفته به فرد همراه نیز مدال و حکم دهد تا سابقهای برای این دوندگان باشد.
ورود به دنیای سفید و شفاف نابینایان
یکی از موضوعات مهم، همراه دونده برای نابینایان است که در این شرایط باید حتما فردی که خودش دونده است و از توانایی بالایی برخودار است، بهعنوان همراه در مسابقات در کنارشان باشد. در بین دو و میدانی کاران مشهد، شاید به نامهای کمی برسیم که تمایل داشتند در این مسیر کمک دست نابینایان باشد. یکی از پرسابقهترین دوندهها، حمیده جوان، مربی مشهدی تیم ملی دختران است که میگوید ۶ سال مداوم بهعنوان همراه در کنار دختران نابینای مشهدی دویده است. جوان میگوید: یادم میآید زمانی که در اوج دوران ورزشکاری بودم، متوجه شدم در مشهد کسی به ورزشکاران نابینا کمک نمیکند و تصمیم گرفتم بهخاطر درخشش خراسان در مسابقات کشوری و کمک به استعدادهای استان در بخش نابینایان، در کنار آنها بدوم. او ادامه میدهد: جذب دنیای سفید و شیشهای بچههای نابینا شدم. دختران ورزشکاری که در کنار دویدن، بیکار نمانده و مرواریدبافی، قلاببافی و کارهای هنری میکنند تا اموراتشان بگذرد. تا سال ۱۳۹۵ در کنار این بچهها بودم و با همه دوندهها در مادههای گوناگون، از سرعت تا استقامت، میدویدم و اتفاقاً مدالهای قهرمانی خوبی کسب کردند و روی سکو ایستادند. مربی مشهدی تیم ملی دو و میدانی، درباره رابطه دونده بینا و نابینا میگوید: من در طول مسیر با دوندهها صحبت میکردم، آنها را تشویق میکردم و روحیه میدادم. برای یکی از دوندههای نابینا که در دوی استقامت ۱۰ هزارمتر شرکت کرده بود، در کل مسیر داستان دزیره و ناپلئون را تعریف کردم تا مسافت برایش آسانتر شود. جوان میگوید: هر دوندهای که وارد این کار میشود، باید علاقهمند باشد و روحیه همکاری و کمک داشته باشد. برای دوندهها حضور در کنار نابینایان سود مالی ندارد، زیرا بودجهای ندارند که دستمزد پرداخت کنند و به همین سبب، کسی تمایل ندارد در این کار سهیم شود. اما مدتی میشود رابطه ما با هیئت نابینایان ایجاد شده و من تلاش دارم شاگردانم را به این کار تشویق کنم و حتی تکتم دستاربندان که خود را برای کسب سهیمه المپیک آماده میکند، وارد این کار شود و به بچههای نابینا کمک کند.
۲۰ سال عقب هستیم
تازهروح، مسئول کمیته دو و میدانی هیئت نابینایان خراسان رضوی نیز درباره وضعیت این رشته در مشهد میگوید: به گفته رئیس هیئت استان، دو و میدانی نابینایان، ۲۰ سال خوابیده بوده و الان خیلی عقب هستیم، اما از مرداد سال گذشته که در کمیته حاضر شدم، تلاش کردیم تا اعزامهای مختلف داشته باشیم و تمرینات ورزشکاران مداوم شود. سال پیش، مسابقات قهرمانی استان را برگزار کردیم. در مسابقات کشوری، در ردههای سنی گوناگون مدالهای طلا و نقره و برنز بهدستآوردیم. او میافزاید: متاسفانه هیئت ما چندین رشته را در بخشهای بانوان و آقایان زیر پوشش دارد و بودجهای که دارد کافی نیست. ۱۵ آبان مسابقات کشوری در شیراز برگزار میشود، اما به سبب هزینههای بالا برای سفر و اسکان، هیئت اعلام کرده که توانایی اعزام ورزشکاران را ندارد. اما ورزشکاران ما آماده هستند و حتی گفتهاند با خودرو شخصی میروند تا هزینهها کمتر شود، ولی تصمیم نهایی را هیئت باید بگیرد. برای مسابقات باشگاهی که اخیرا نیز برگزار شد، هزینه اعزام نداشتیم و تنها دو ورزشکار ما با هزینه شخصی خودشان در رقابتها شرکت کردند. ورزشکاران ما اگر حمایت مالی شوند، قطعاً در دو سال آینده، در تیم ملی نیز حضور خواهند داشت.