مدرسه «باقریه عابدزاده» مشهد ثبت ملی شد

به گزارش شهرآرانیوز، «باقریه عابدزاده» پنجمین مدرسه از مدارس دوازده گانه مرحوم علی‌اصغر چراغچی باشی آستانه معروف به حاج علی اصغر عابدزاده خراسانی است که به گفته سیدجواد موسوی، مدیرکل تازه نفس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، حالا پس از بنا‌های سجادیه، مهدیه، عسکریه و حسنیه، نامش در فهرست آثار ملی قرار گرفته و این ثبت ملی به استاندار نیز ابلاغ شده است.

مدرسه باقریه، بنایی است که روزی یکی از پایگاه‌های مهم مقاومت و ترویج عقاید مذهبی بوده و مزین به نام امام باقر (ع) است. این اثر در خیابان امام رضا (ع) مشهد و در کوچه‌ای به نام خود اثر قرار دارد. ورودی باقریه عابدزاده شبیه بیشتر آثار این مشهدی فقید نیست و ساده‌تر از بقیه ساخته شده است. این اثر از نظر ابعاد، از بسیاری از دیگر آثار بزرگ‌تر به شمار می‌آید و در فضایی ۹۷۲ مترمربعی ساخته شده است. این ساختمان فقط در ۲ طبقه ساخته شده و حیاطش حدود ۳۱۰ مترمربع مساحت دارد. وارد طبقه همکف که بشوید، با ۳ کلاس ۱۵ متری، یک کلاس ۴۰ متری، نمازخانه ۸۰ متری و تالار بزرگ ۲۶۰ متری مواجه خواهید شد. کلاس‌ها در طبقه اول نیز با ابعاد مختلف ساخته شده و پنجره‌های چوبی نسبتا بزرگ نور را به داخل ساختمان هدایت می‌کند.

حیاط جنوب غربی بنا نسبت به دیگر حیاط‌هایی که در بنا‌های عابدزاده ساخته شده است، به لحاظ ابعادی کوچک‌تر به نظر می‌رسد، اگرچه هنوز هم حال و هوای یک حیاط سنتی را به طور نسبی دارد. فضا نور خود را از طریق همین حیاط تأمین می‌کند و بازشو‌هایی با قوس‌های ویژه (قوس‌های پنج و هفت کَند) تعبیه شده که آجر چینی بالای آن‌ها به شیوه رومی است و به نظر می‌رسد برخی از این بازشو‌ها به طور کامل و برخی نیمه پوشیده اند.

شاید بتوان گفت مهم‌ترین موضوعی که ارزش باقریه عابدزاده را علاوه بر معماری سنتی، تزئینات آجرکاری رومی بالای پنجره‌ها و حال و هوای خاصش درخور توجه می‌کند، همان تعلق داشتن به مرحوم عابدزاده است؛ شخصی که نزد مردم مورد اعتماد و با اهمیت بوده و ابنیه به جا مانده از او نیز بستر شکل ‎دهی به اعتقادات مذهبی و سیاسی در دوره پیش از انقلاب اسلامی به شمار می‌آمده است.

محمود طغرایی، مسئول دفترثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان نیز درباره این اثر ملی این‌طور گفته است: «در ساخت تمامی مدارس، سعی می‌شده است که ظواهر دینی و مذهبی مشهود باشد، بنابراین در ساخت بیشتر بنا‌ها و دبستان‌های انجمن، وجود آیات، احادیث و روایات و نقاشی مشاهد ائمه (ع) بر در و دیوار دبستان‌ها و حتی در داخل کلاس‌ها دیده می‌شود.»
آن‌طور که روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان اعلام کرده، قرار است با ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی کشور و انجام مطالعات مرمتی و اقدامات باززنده سازی مدرسه باقریه، فضای فرهنگی مناسبی در راستای هدف اولیه ساخت اثر ایجاد شود.

مرحوم عابدزاده خراسانی در دوران پهلوی دوم که محدودیت‌های بسیاری برای انجام امورمذهبی بود، اقدام به ساختن مهدیه و ۱۴ مدرسه به نام ۱۴ معصوم (ع) کرد که البته موفق به ساخت فقط ۱۲ مدرسه شد. این مدارس دینی به نوعی در راستای مقابله با نظام آموزش و پرورش ومدارس دولتی حکومت پهلوی و ترویج اصول و شیوه‌های مذهبی آموزش ساخته شده بود.

از این رو پس از مهدیه، به ترتیب، ساختمان‌های عسکریه، نقویه، جوادیه، کاظمیه، جعفریه، باقریه، سجادیه، حسینیه، حسنیه، فاطمیه و علویه را ساخت که هریک به مدرسه‌ای برای تربیت دانش آموزان بدل شد.