چرا با وجود گرانی نان باز هم صف های نانوایی شلوغ است؟

الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ گلایه شان جدید نیست. نانوا‌ها مدت هاست که از گرانی کارگر و دستمزد و هزینه‌های آب و برق می‌گویند. آن‌ها معتقد هستند قیمت نان دربرابر گرانی‌های افسارگسیخته کالا‌ها و هزینه‌ها منطقی نیست، بنابراین چندی پیش موضوع افزایش قیمت نان در دستورکار قرار گرفت و حالا چند روزی می‌شود که نان گران شده است. گرانی‌ای که بی حاشیه نبوده و نمونه آن واکنش‌های متفاوت مسئولان دربرابر آن بوده است. برخی مسئولان در همان روز‌های ابتدایی گفتند که این گرانی تاییدشده نیست، اما درنهایت شرکت بازرگانی ایران چند روز قبل، ابلاغیه‌ای صادر کرد و افزایش قیمت نان را در فهرست اختیارات استانداران قرار داد.

هرچند نان گران شد، اما همچنان خبری از شکستن صف‌های طولانی نیست؛ موضوعی که این سوال را به ذهن می‌آورد که آیا این وضعیت، ناشی از افزایش تقاضا برای نان است؟ آیا آرد کافی توزیع نمی‌شود تا نان به حد کفایت پخت شود و یا دونرخی بودن قیمت آرد باعث فساد و کمبود آن در نانوایی‌ها شده است؟

شهرآرانیوز از گذشته تا همین ۱۰ روز قبل (هم زمان با افزایش قیمت نان) در گزارش‌های متعددی به موضوع نان اشاره کرده است. حالا در این گزارش قصد داریم بدانیم چرا با وجود افزایش قیمت نان هنوز شاهد ازدحام و صف در نانوایی‌ها هستیم. 

رئیس اتحادیه نانوایان مشهد معتقد است که پس از گرانی نان و ابلاغ قیمت‌های جدید، صف‌ها و ازدحام مقابل نانوایی‌ها شکسته شده است. مصطفی کشتگر برای حرف هایش سند و مدرک می‌آورد؛ قیمت‌های جدید نان ۲۷ تیر ابلاغ شد. ما روز‌های ۲۷، ۲۸ و ۲۹ تیر به نانوایی‌های مشهد در مناطق مختلف سر زدیم و عکس‌هایی از وضعیت آن‌ها گرفتیم که به مسئولان استان نیز ارائه شد.

رئیس صنف نانوایان مشهد درمورد پیامک‌های مردم می‌گوید: برخی نانوایی‌ها به دلیل پخت نان بهتر، از نانوایی‌های دیگر شلوغ‌تر هستند و این موضوع را همه مردم می‌دانند و چیز عجیبی نیست. نکته دیگر آنکه در برخی ساعات مانند ساعات ابتدای شب، نانوایی‌ها با بیشترین آمار مراجعه روبه رو هستند.

او درنهایت به چرایی صف نان و پیامک‌های گلایه مردم، این طور پاسخ می‌دهد: برخی مناطق با کمبود نانوایی روبرو هستند؛ مانند بولوارهنرستان و صارمی که دلیل آن، گرانی املاک در این محله هاست. برخی مناطق مانند محدوده الهیه نیز به دلیل جدیدساز بودنشان دارای تعداد کمی نانوایی هستند، بنابراین ممکن است در برخی مناطق مشهد به دلیل کم بودن تعداد نانوایی، هنوز شلوغی صف‌ها را مشاهده کنیم، اما تاکید می‌کنم که مانند هفته قبل نیست.

مشکلات چندوجهی صف نانوایی‌ها

حسن حسینی، رئیس انجمن صنفی کارخانه‌های آرد استان، علت شکل گیری صف‌های طولانی نان را چندوجه می‌داند. قطع برق، نخستین موضوعی است که رئیس انجمن صنفی کارخانه‌های آرد استان برای این مشکلات چندوجهی به آن اشاره می‌کند. هرچند او همان ابتدا تاکید می‌کند که قطع برق، درصد کمی ازدلیل نابسامانی‌های پخت نان را به خود اختصاص می‌دهد.

او می‌گوید: نانوایی‌ها نیز مانند دیگر بخش‌ها مشمول قطع برق می‌شوند و این موضوع روی مدت زمانی که می‌توانند نان در اختیار مردم قرار دهند، موثر است. به گفته حسینی حتی در مواقعی به دلیل قطع برق، خمیر تولیدشده نانوایی‌ها از بین رفته است.

نکته دیگری که رئیس انجمن صنفی کارخانه‌های آرد استان به قطع برق ارتباط می‌دهد، کارخانه‌های آرد است که به گفته او قطع برق این کارخانه ها، زمان تولید و توزیع را با مشکلاتی روبه رو کرده است.

او در ادامه، اشاره‌ای به نامه نگاری‌های صورت گرفته با استانداری و فرمانداری می‌کند و می‌گوید: در این نامه خواهش کردیم که قطع برق کارخانه‌های آرد باتوجه به حساسیت‌ها و ضرورت تامین به موقع آرد نانوایی ها، بین ساعت ۷ صبح تا ۵ بعدازظهر نباشد تا کارخانه‌ها بتوانند آرد تحویل دهند.

اختلاف آرد دولتی و آزاد؛ کیلویی ۴۲۰۰ تومان

رئیس انجمن صنفی کارخانه‌های آرد استان در ادامه، سراغ دلایل دیگر می‌رود که به اذعان او می‌تواند بیش از بقیه تأثیرگذار باشد. او به چندنرخی بودن آرد اشاره می‌کند و معتقد است در هر محصولی که چندنرخی باشد، بستر برای فساد وجود دارد.

به گفته وی، قیمت آردی که دولت به صورت یارانه‌ای به نانوایی‌ها می‌دهد، با آردی که در بازار آزاد عرضه می‌شود، هر کیلوگرم ۴ هزارو ۲۰۰ تومان اختلاف دارد و همین اختلاف بسیار زیاد، می‌تواند بستری برای فروش آزاد و خارج از شبکه باشد.
حسینی در ادامه از افزایش مصرف نان می‌گوید. به اعتقاد او گرانی ماکارونی، برنج و... سبب جایگزین شدن نان با این اقلام شده که این موضوع نیز در افزایش مصرف نان، نقش بسزایی داشته است.

یک بار برای همیشه، شهامت تک نرخی شدن را داشته باشیم

رئیس کارخانه‌های آرد استان راه حل مجموعه مشکلات چندوجهی اشاره شده در حوزه آرد و نان را یک نکته می‌داند و آن هم اینکه یک بار برای همیشه مسئولان این شهامت را داشته باشند و آرد را تک نرخی کنند تا جلوی فساد‌های احتمالی گرفته شود. از طرف دیگر وقتی آرد آزاد شد، دولت همان یارانه‌ای را که اکنون به گندم می‌دهد، به یارانه بگیر‌ها بدهد.

حسینی می‌گوید: این اتفاق یک بار سال‌های ۸۸ و ۸۹ افتاد و مبلغ ۴ هزارو ۵۰۰ تومان برای نان به هر فرد یارانه بگیر پرداخت می‌شد. الان هزینه‌ای که دولت برای خرید هر کیلوگرم گندم می‌دهد، تا ۶ هزارو ۵۰۰ تومان می‌رسد. اما با یارانه‌هایی که اختصاص می‌دهد، گندم را به قیمت ۶۵۰ تومان عرضه می‌کند، با این حال هم مردم ناراضی هستند، هم نانوایان. اما وقتی آرد تک نرخی باشد، دلالی و فساد نیست و ازطرفی پول یارانه نان به خود مردم داده می‌شود.

وضعیت بازرسی‌ها پس از افزایش قیمت نان را بخشعلی بیاتی، کارشناس مسئول بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، به شهرآرا توضیح می‌دهد. او از افزایش بازرسی‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: از ۲۷ تیر تا ۵ مرداد، ۹۶ فقره بازرسی از نانوایی‌های مشهد صورت گرفت که از این تعداد، ۳۳ تخلف شامل نصب نشدن نرخ نامه جدید، کم فروشی و... ثبت شده است.