در اهمیت زیارت امام شهید خراسان

حاکم نیشابوری (۳۲۱ – ۴۰۵)، از کبار علمای اهل تسنن، در کتاب تاریخ نیشابور از «ابوالحسن امام شهید»، علی بن موسی الرضا (ع)، چنین نقل کرده است: «هرکس با وجود دوری مرقدم به زیارت من بیاید، روز قیامت در ۳ جا به فریادش می‌رسم و او را از ترس نجات می‌دهم؛ وقتی نامه اعمال را به دست راست و چپ می‌دهند، هنگام عبور از صراط و نزد میزان یعنی سنجش اعمال.»

در این باره ۲ نکته درخور توجه و دقت است: اول اعتقاد حاکم نیشابوری به شهادت امام رضا (ع) است که برخی در آن تشکیک می‌کنند، اما برخلاف نظر آنان، شهادت آن حضرت فقط در منابع شیعی مطرح نشده است، بلکه علاوه بر منابع شیعه، برخی علمای بزرگ اهل تسنن نیز به آن تصریح کرده اند که علاوه بر حاکم نیشابوری، برای نمونه می‌توان به نوشته ابن حبان بُستی (درگذشته ۳۵۴) در کتاب الثقات اشاره کرد که علت درگذشت امام (ع) را شربتی می‌داند که مأمون به آن حضرت نوشانید.

نکته دوم هم درباره روایتی است که حاکم از آن حضرت نقل کرده است. در تاریخ نیشابور سند این روایت ذکر نشده، اما دیگرعالم نامدار اهل تسنن، جوینی خراسانی (درگذشته ۷۲۲) در کتاب فرائد السمطین، سند این روایت حاکم را آورده است. مشابه این حدیث از نظر سند و متن در منابع معتبر شیعه ازجمله در کتاب من لایحضره الفقیه و عیون اخبار الرضا (ع) و با سندی دیگر و اضافاتی اندک در متن در کامل الزیارات و تهذیب الاحکام آمده است.

ملامحمدتقی مجلسی مشهور به مجلسی اول (درگذشته ۱۰۷۰) و فرزندش علامه محمدباقر مجلسی (درگذشته ۱۱۱۰)، هردو سند این روایت را معتبر دانسته اند. علامه حلی (درگذشته ۷۲۶) در کتاب تحریر الأحکام و شهید اول (درگذشته ۷۸۶) در کتاب الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة در بیان استحباب مؤکد و ثواب فراوان زیارت امام رضا (ع) به این روایت استناد کرده اند.

درباره اهمیت و فضیلت زیارت امام رضا (ع) روایات دیگری هم در دست است که برای نمونه می‌توان به روایات منقول از حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) که شیخ صدوق (درگذشته ۳۸۱) در کتاب عیون اخبارالرضا (ع) نقل کرده است، اشاره کرد.

حضرت عبدالعظیم از امام جواد (ع) چنین نقل کرده است: «برای زائران پدرم در توس که عارف به حق او باشند، بهشت را از طرف خدای تعالی ضمانت کردم.» در روایت دیگری به نقل از ایشان آمده است که امام جواد (ع) فرمود: «هرکس پدرم را زیارت کند و به او اذیتی از باران یا سرما و گرما برسد، خدا بدنش را بر آتش حرام خواهد کرد.»

در روایت دیگری هم آمده که ایشان از امام هادی (ع) چنین شنیده است: «اهل قم و اهل آبه (شهری بین قم و ساوه که به آن آوه هم می‌گویند) آمرزیده هستند. زیرا به زیارت جدم علی بن موسی الرضا علیه السلام در توس می‌روند. هرکس ایشان را زیارت کند و در راه، قطره‌ای از آسمان به او برسد، خدا بدنش را بر آتش حرام خواهد کرد.»