نگاهی به نمایشگاه خوشنویسی «خالوخط» در نگارخانه اشراق مشهد
تا همین چند روز پیش، عابرانی که از پیاده‌رو روبه‌روی حوزه هنری خراسان در بولوار هاشمیه رد می‌شدند، اقبالشان بلند بود. چون همان‌طور که راه می‌رفتند می‌توانستند گوشه‌ای از نمایشگاه «خالوخط»، شامل خوش‌نویسی‌های خطاطان حوزه هنری را هم ببینند.
امیرمنصوررحیمیان | شهرآرانیوز - تا همین چند روز پیش، عابرانی که از پیاده‌رو روبه‌روی حوزه هنری خراسان در بولوار هاشمیه رد می‌شدند، اقبالشان بلند بود. چون همان‌طور که راه می‌رفتند می‌توانستند گوشه‌ای از نمایشگاه «خالوخط»، شامل خوش‌نویسی‌های خطاطان حوزه هنری را هم ببینند. نمایشگاهی که عکس‌های دلبرانه و بوی خوشش تا بیرون حوزه هم کشیده شده بود و از همه دعوت می‌کرد که سری به نگارخانه اشراق داخل ساختمان حوزه هنری بزنند و از تجسم روح زیبا و شاعرانه‌ای که بر روی دیوار‌های آن بال گشوده بود، لذت ببرند. ضیافتی که هم‌زمان با هفته خوشنویسی برگزار شد و از خط‌نوشته‌هایی برآمده از روح لطیف آدم‌هایی بود که عمرشان را صرف نشر زیبایی کرده بودند. خطوط نستعلیق و نسخ و ثلثی که با دقت و وسواس نوشته شده بودند و هر کدام را می‌شد ساعت‌ها بدون خستگی تماشا کرد.
برای یک آدمی عادی مثل من، ورود به این‌طور نمایشگاه‌ها مثل وارد شدن به باغی است که روی در و دیوارش گل‌های خوش‌رنگی روییده باشد و هر چند از شکل و اسم آن گل‌ها، نشانی در ذهنش نباشد، از بوی خوش آن‌ها سرمست بشود.
خطوطی که با وسواس یک نقاش خبره، رنگ‌گذاری و نقش‌بندی شده بود. با مهارت یک مهندس سخت‌گیر، ترکیب‌بندی و با لطافت یک شاعر انتخاب شده بودند. مخاطب در بدو ورود به نگارخانه اشراق و اولین برخوردش با تابلو‌های نمایشگاه، با کلام‌ا... روبه‌رو می‌شد. در اولین تابلو به عنوان شروع دیدار، با ظرافت سوره حمد خطاطی شده بود.
بعد آن دیگر آثار، به وسعت یک نگارخانه بزرگ، بر پیشانی نگارخانه اشراق نشسته بودند. هنر خطاطی همیشه نزدیک‌ترین دریچه را برای ارتباط با مخاطبش انتخاب می‌کند. هنر نقش زدن و پیچ و تاب دادن به روح کلمات است. این هنر اصیل ایرانی، آهنگ کلمات است. این خاصیت هنر خوشنویسی، آن‌قدر در تار و پود خاطر مردم فرورفته است که نمی‌شود خط کلماتی که با این شکل نوشته شده‌اند را به حالت عادی خواند. هنری که به شدت به قواعد و اصول خودش پای‌بند است. انگار الماس گل‌آلودی باشد که اگر همه کلمات آن‌طوری که ترکیب‌بندی و اصول آوایی‌شان اجازه می‌دهد، پشت سر هم بنشینند و همه قواعدش رعایت شود، آن‌وقت شروع به درخشیدن می‌کند.
بعد آن می‌شود پشت هر کشیدگی و پیچشی و در پس هر غمزه قلمی، صدای قاری یا خواننده‌ای را شنید که آیات قرآن یا شعر‌های حافظ و سعدی و مولانا را با لحنی خوش، در حفره‌های گوش آدم‌هایی که این هنر را تماشا می‌کنند، می‌خواند. به زبان دیگر خوشنویسی براساس قالب‌ها و قواعد و نظام‌های بسیار مشخصی شکل می‌گیرد. هر یک از حروف قلم‌های مختلف، از نظام شکلی خاص و تا حدود زیادی تغییرناپذیر، برخوردارند. در خوشنویسی اندازه هر حرف و نسبت آن با دیگر حروف با دقت بسیار بالایی معین شده است.
هر حرف به صورت یک قانون ثابت درمی‌آید، که تخطی از آن به‌منزله نادیده گرفتن توافقی چند صد ساله است که همیشه میان خوش‌نویس و مخاطب برقرار بوده و با رضایت طرفین حاصل می‌آمده است. حتی ترتیب شکل کلمات نیز براساس مبانی مشخصی تعیین شده که در رسم‌الخط‌ها و آداب‌المشق‌ها از جانب استادان بزرگ تنظیم و ارائه شده است. قرارگیری کلمات نیز یعنی کرسی خط هر سطر، هر چند نه به صورت کاملا پیش‌بینی و تکلیف شده -که یک طور‌هایی ناممکن بوده است-، اما به شکل سلیقه مطلوب و از منظر زیبایی شناختی، پیشنهاد‌های خاص خود را دارا بوده است.
آدم بعد دانستن این چیز‌ها تازه می‌فهمد که ایجاد قلم‌های تازه یا شیوه‌های شخصی خوش‌نویسان، بر مبنای چه ابداع و رعایت حیرت‌انگیزی پدیدار می‌شود. در بیشتر آثار این نمایشگاه هم نشانه خلاقیت و نوآوری هنرمندان پیدا بود. هرچند این خلاقیت به معنی ایجاد قلم‌های نو و رسم‌الخط جدید نبود، ولی همین مقدار هم در خوشنویسی، به عنوان هنر انعطاف‌ناپذیر و قاعده‌دار، حرکت بزرگی به حساب می‌آمد. اینکه با رعایت اصل زیبایی شناختی و اصول و قواعد، بشود حتی کلمه‌ای را به رقص درآورد، هنر بزرگی است.
در این ضیافت تماشا خوش‌نویسان حوزه هنری شامل شهاب خباززاده، جواد نگاریان، تقی عباسی، علی دربان‌رضوی، محمد ملک، محمد جواد ضیایی، محمود رستمی، بابک آوازی، حیدر بصیری، محمدپویا ذوالریاستین، مهدی اسعدی، ابوالفضل مردانی، سمیه ناطقی، مهری قهرمانی‌نژاد، ملیحه زارع، فاطمه احمدی‌نیا، نرگس روزپیکر، منصوره صفار، پروین جلالی، فرزانه درویش، ملیحه عباسی، الهام سیستانیان، عصمت فقیهی، زکیه حسینی، منیره مهریزیان، زهرا ثاقب، وحیده بانی‌خیر، ساره باقرپور و فهیمه گندم‌آبادی، شرکت داشتند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
