عشق، احترام و مدارا؛ اصل و بنای زندگی مشترک

معصومه متین نژاد| شهرآرانیوز، زن و مرد دارای ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری متفاوتی هستند. این موضوع نیاز‌های مختلفی را هم در آن‌ها ایجاد می‌کند مانند نیاز به احترام در مرد و دیده‌شدن و دوست داشته‌شدن در زن که بسیار قوی هستند. نه اینکه زن‌ها نیاز به احترام یا مرد‌ها نیاز به دوست داشته‌شدن نداشته‌باشند، نه! بلکه میزان این نیاز در هر جنس متفاوت از دیگری است. با وجود این، پایه و اساس زندگی مشترک را حسن معاشرت زن و مرد با هم می‌سازد، حسن معاشرتی که با خلق نیکو و مهروزی بین آن ۲ زندگی را شیرین و گاهی برای برخی زوج‌ها تحمل‌پذیر می‌کند.

می‌گوییم «گاهی» برای اینکه خیلی وقت‌ها مسائلی مانند آینده فرزندان سبب می‌شود زن و مرد با وجود تضاد‌های زیادی که با هم دارند، به ادامه زندگی مشترک رضایت بدهند. شاید در نگاه اول، مهرورزی بدون وجود عشق و محبت بین زوج‌ها ناممکن به نظر برسد، اما وقتی پای مصالح زندگی و از آن مهم‌تر رضایت الهی در میان باشد، جمع ۲ متضاد هم ناممکن نخواهد بود.

در توصیه‌های دینی بسیاری از ائمه اطهار (ع) داریم که همسری دین‌دار برای خود برگزینید تا اگر عشق و محبتی بین شما ایجاد نشد، برای رضای خدا بایکدیگر مهربان باشید و سبب آزار هم نشوید؛ بنابراین خیلی مهم است که از همان آغاز زندگی مشترک، اصل و بنای زندگی را بر پایه حسن خلق و مهرورزی با یکدیگر بگذاریم، موضوعی که امروز و در آستانه میلاد پیامبر عظیم‌الشأن اسلام، محمد مصطفی (ص)، اسوه اخلاق جهانیان، قصد داریم به کمک رضا زیبایی، روان‌شناس و مشاور خانواده، به «باید»‌ها و «نباید»‌های آن بیشتر بپردازیم.

زیبا سخن گفتن و زیبا شنیدن

زیبا سخن گفتن نه‌تن‌ها مهر و محبت را بین افراد رواج می‌دهد بلکه پایه و اساس حسن معاشرت نیز محسوب می‌شود؛ بنابراین لازم است حتما در زمان صحبت‌کردن با هم به این نکته ظریف توجه بیشتری داشته باشیم. خیلی از زوج‌ها از بار معنایی که واژه‌ها دارند یا اثری که لحن کلام و زبان بدنشان بر دیگری می‌گذارد غافل هستند و باعث می‌شوند روزبه‌روز فاصله‌شان از یکدیگر زیاد شود.

اگر تا امروز از این مقوله غافل بوده‌اید، از همین الان سعی کنید مرحله‌به‌مرحله با حذف واژه‌های ناپسند از مکالمات روزانه‌تان، جایگزینی واژه‌های محبت‌آمیز با آن‌ها، پایین آوردن تن صدا و نرم صحبت‌کردن، تغییر لحن کلام و پرهیز از هرآنچه از قدرت و نفوذ کلام شما در قلب همسرتان می‌کاهد، نیکو سخن‌گفتن را یاد بگیرید.

القاب پسندیده به جای اسم کوچک

وقتی ۲ نفر یکدیگر را با اسم کوچک صدا می‌زنند، نشانه صمیمیت آن‌هاست، ولی در روابط زوجی انتظارمان فراتر از این حرف‌هاست. یعنی انتظار داریم زن و مرد از همان ابتدا از واژه‌های «جان»، «بانو»، «آقا» و امثال آن همراه با اسم استفاده کنند. بهتر از آن، این است که یکدیگر را با لقب یا صفتی که دیگری می‌پسندد صدا بزنند مانند «تاج سرم»، «سرورم»، «عزیز دلم» و «عشقم». شاید فکر کنید وقتی عشق و صمیمیتی در کار نباشد، صدا کردن همسر با این شیوه بی‌معناست. ما هم تا اندازه‌ای قبول داریم، ولی اصل در این روابط، احترام است که پس از مدتی به یک عادت اخلاقی و رفتاری تبدیل می‌شود و کم‌کم محبت متقابل با خودش می‌آورد. به چنین افرادی پیشنهاد می‌کنیم اول از همسرشان دراین‌باره نظرخواهی کنند و دوم، واژه‌های محبت‌آمیز را جایگزین واژه‌های احترام‌آمیز کنند.

اظهار محبت زبانی و عملی

خیلی از زوج‌ها تصور می‌کنند همین که قلبی از همسر خود سپاسگزار باشند یا برای او هدیه و امکانات تهیه کنند، به معنای نشان دادن محبتشان است و کفایت می‌کند، درحالی‌که خیلی وقت‌ها یک جمله محبت‌آمیز کوتاه اثری به‌مراتب بیش از همه این‌ها دارد. رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: «اگر مردی به زنش بگوید: من تو را دوست دارم، تأثیر این سخن برای همیشه در روح او باقی می‌ماند.» بنابراین، برای حفظ صمیمیت و استحکام بیشتر بنیان خانواده، تنها انجام وظایف قراردادی و محبت سطحی کافی نیست، بلکه باید آن را زبانی و قلبی نشان داد. هم‌چنین تشکر و قدردانی فقط برای سپاسگزاری از لطفی نیست که دیگری در حق ما می‌کند، بلکه زن و شوهر وظیفه دارند در مقابل انجام وظیفه همسرشان هم از او قدردانی کنند. این رفتار سبب می‌شود طرف مقابل با عشق و علاقه بیشتری وظایفش را انجام دهد.

وقت اختصاصی برای هم

این روزها افزون بر فشارهای اقتصادی که درگیری‌های زیادی برای افراد ایجاد کرده است‌، مشغولیت‌های کاذبی مانند فضای مجازی هم فرصت با هم بودن را از ما گرفته است. بروز این موضوع بین اعضای یک خانواده تبعات بیشتری دارد. بنابراین، خیلی مهم است که حتی اگر به ‌صورت قراردادی هم باشد، وقت اختصاصی بیشتری برای هم در نظر بگیریم. توصیه این است که در ماه یک یا چند روز را از قبل مشخص کنیم و دور هم بنشینیم و حتی اگر حرفی برای گفتن نداریم، فقط به یکدیگر نگاه کنیم. این کار حتما فرصتی را برای گفت‌وگوهای سازنده در نشست‌های بعدی، رفع کدورت‌های احتمالی و مهرورزی بیشتر بین اعضای خانواده ایجاد خواهد کرد.

احترام و تکریم حتی بدون عشق

ما آدم‌ها بیش از عشق و محبت به احترام یکدیگر نیاز داریم. این احترام به ما و طرف مقابلمان شخصیت می‌دهد و دلگرممان می‌کند. متأسفانه خیلی از زوج‌ها مرز بین دوست داشتن و احترام برای هم را گم و به اسم ابراز محبت یا صمیمیت به هم بی‌احترامی می‌کنند. حضرت محمد (ص) می‌فرمایند: «زنان را گرامی نمی‌دارند مگر افراد بزرگوار، و به آن‌ها توهین نمی‌کنند مگر مردم پست و فرومایه.» بنابراین، خیلی مهم است که حتی اگر عشق و محبت زیادی هم بین ما وجود ندارد، احترام یکدیگر را داشته‌باشیم.

مدارا در هرشرایطی

اینکه در طول زندگی مشترک به دلایلی از میزان مهر و محبت زن و مرد به هم کاسته شود طبیعی است. حتی وجود برخی خصوصیت‌های اخلاقی ممکن است سبب کدورت و دلسردی در زندگی شود و زوج‌ها را به این نتیجه برساند که جدایی تنها راه خلاصی از این شرایط است. در این وضعیت، خداوند ما را به مدارا کردن با هم دعوت کرده‌است: «و اگر از آن‌ها کراهت داشتید [فوری تصمیم به جدایی نگیرید]چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن برای شما قرار داده باشد.» امیرمؤمنان علی (ع) هم دراین‌باره می‌فرمایند: «در هر حال با همسرت مدارا کن و با او به نیکی معاشرت کن تا زندگی‌ات باصفا شود.» ازاین‌رو، مدارا در زندگی مشترک را باید پایه و اساس مهرورزی با هم دانست.

پوشاندن عیوب و تقویت محاسن هم

هیچ‌کس از اینکه نقطه ضعفش دیده شود خوشش نمی‌آید. به جای آن، با تشویق و تأیید توانمندی‌هایش، انرژی می‌گیرد و رشد می‌کند. در قرآن کریم هم زن و مرد به لباس هم تشبیه شده‌اند، زیرا لباس عیب ما را از دید دیگران پنهان می‌کند، متناسب با فصل و زمان تغییر می‌کند و با نیاز‌ها و سلیقه ما دوخته و پوشیده می‌شود. بنابراین، خیلی مهم است که از خطا‌ها و اشتباه‌های هم چشم‌پوشی و از عریان‌شدن آن دربرابر دیگران جلوگیری کنیم. به جای آن، محاسن و نقاط قوت هم زینت وجودی‌مان شود.

داشتن حسن خلق یا خلق کریمانه

حسن خلق یا خلق کریمانه صفتی پسندیده است که هیچ‌کس را یارای ایستادگی در برابر آن نیست، ویژگی‌ای اخلاقی که خداوند آن را معجزه پیامبر اسلام (ص) و فراگیری این دین هم بیان می‌کند و در روابط خانوادگی به‌ویژه بین زوج‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. چه زن چه مرد با آن می‌تواند به قلب طرف مقابل نفوذ کند. امام صادق (ع) در‌باره حسن خلق زن و مرد می‌فرمایند: «در ارتباط بین زن و شوهر، مرد باید در برابر همسرش مدارا کند و خوش‌رفتار، خوش‌اخلاق و گشاده‌دست باشد. زن نیز باید حافظ نفسش از هرآلودگی، صادق و راست‌گفتار و خوش‌اخلاق باشد.»