مرمت و بازسازی خانه نیمایوشیج در حال انجام است

به گزارش شهرآرانیوز، علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج شاعر معاصر ایرانی و بنیان‌گذار شعر نوین و ملقب به پدر شعر نو فارسی است.
نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار افسانه، که مانیفست شعر نو فارسی بود، در فضای راکد شعر ایران، انقلابی به پا کرد. نیما آگاهانه تمام بنیاد‌ها و ساختار‌های شعر کهن فارسی را به چالش کشید. شعر نو عنوانی بود که خود نیما بر هنر خویش نهاده بود.
تمام جریان‌های اصلی شعر معاصر فارسی وامدار این انقلاب و تحولی هستند که نیما نوآور آن بود. بسیاری از شاعران و منتقدان معاصر، اشعار نیما را نمادین می‌دانند و او را هم‌پایهٔ شاعران سمبولیست بنام جهان می‌دانند. نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که با نام «روجا» چاپ شده‌است.

تملک خانه نیما توسط سازمان زیباسازی
بیش از ۱۹ سال بود که بر سر تملک و خرید خانه شاعر معاصر و پرآوازه کشورمان نیمایوشیج میان شهرداری تهران و مالک این بنا مناقشه به پا بود.
در اولین روز‌های پس از تعطیلات عید نوروز امسال سرانجام این مناقشه به پایان رسید و خانه نیما با هزینه‌ای حدود ۱۴ میلیارد تومان توسط شهرداری تهران تملک شد.
بلافاصله بعد از خریداری این ساختمان واقع در منطقه دزاشیب تهران موضوعات مختلفی در خصوص مرمت و احیای آن مطرح شد.
سازمان زیباسازی شهر تهران به عنوان متولی مرمت و احیای این ساختمان تاریخی از سوی شهرداری تهران انتخاب شد و سرانجام در تیر ماه امسال رایزنی‌ها برای مرمت آن آغاز شد.
تاکنون در خصوص زمان پایان مرمت این ساختمان وعده‌هایی از سوی مسؤولان شهری تهران داده شده، اما هیچ کدام محقق نشده است.
حالا به تازگی گروهی از معماران و متخصصان حوزه مرمت ساختمان‌های تاریخی اقداماتی را در این بنا آغاز کرده‌اند.
از این رو به سراغ صابری از اعضای هیأت علمی پردیس هنر‌های زیبای دانشگاه تهران و یکی از افرادی که در کار مرمت این بنا قرار است نقش ایفا کند رفتیم تا از وی در خصوص این مجموعه و اقدامات انجام شده پرس و جو کنیم.
برای شروع بفرمایید اکنون در چه نقطه‌ای از مرمت خانه نیما ایستاده ایم.
صابری: با توجه به پیگیری اهالی فرهنگ و رسانه بعد از آنکه اتفاقاتی برای خانه نیما رخ داده بود و موضوع خروج از فهرست ثبت آثار تاریخی مطرح شد موضوع مرمت خانه نیما رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت. خوشبختانه با اهتمام مدیریت شهری این ساختمان در ابتدای امسال تملک شد و وارد فاز مطالعاتی و مرمتی شد.

در حال حاضر سازمان عمران مناطق شهرداری تهران و سازمان زیباسازی شهر تهران بر روی این پروژه متمرکز شدند و از دانشگاه تهران درخواست کردند تا در حوزه مسائل فنی به آن‌ها کمک کند.

پردیس هنر‌های زیبای دانشگاه تهران از جهت کمک در حوزه مطالعات وارد این موضوع شده و در گام اول نقشه‌برداری بنا را در حال انجام دارد.

البته یکسری اقدامات حفاظت اضطراری نظیر احیای بخش‌هایی از پشت‌بام، شبکه ناودان‌ها و مرمت بخش‌هایی از شیروانی‌هایی که دچار مشکل شده بود به جهت ضروری بودن انجام گرفته است.

متأسفانه در طول ۴۰ تا ۴۵ سالی که این بنا دست مالکین غیر از خانواده نیما بوده است خسارت‌هایی به این بنا وارد شده و دخل و تصرف‌هایی در بخشی از خانه صورت گرفته که آن را از اصالت خودش دور کرده است.

متأسفانه بخش‌هایی از حیاط خانه که در گذشته مشجر بوده و درختکاری بوده حذف شده و سنگفرش شده است و این در حالی است که بخش‌هایی هم در پشت ساختمان به آن الحاق شده است.

برای مثال روی آجر‌های تاریخی این خانه سیمان‌کاری شده است و آن اصالت خود را از دست داده است از این رو باید در گام اول این الحاقات و اقدامات غیراصولی به صورت تدریجی از چهره این خانه پاک شود.

اختلاف نظر بر سر کاربری خانه نیما

این در حالی است که بر سر موضوع کاربری بنای خانه نیما اختلاف‌نظر‌هایی وجود دارد که باید اندیشمندان و صاحبان و اهل هنر بنشینند و یک برنامه‌ریزی محتوایی برای آن داشته باشند.

یک اقدام محتوایی نیاز است تا اهالی فرهنگ و صاحبان هنر با یکدیگر مشورت کنند تا شاید این خانه به مرکزی برای مطالعات در حوزه شعر و پژوهش در حوزه شعر تبدیل شود.

خب می‌دانید که نیما یکی از سمبل‌های شعر نو بوده و از این جهت با تبدیل این محل به مرکز پژوهشی شعر نو می‌توان به دستاورد‌های خوبی رسید.

شکل گیری گذر فرهنگی میان خانه نیما و جلال

پیشنهاداتی به مدیریت شهری ارائه می‌کنیم تا با توجه به نزدیکی خانه نیما با خانه جلال آل احمد و سیمین دانشور یک محور فرهنگی شکل بگیرد که با کنترل عبور حرکت سواره علاقه‌مندان فرهنگ و ادب فارسی با تمدن پارسی بیش از پیش آشنا شوند.

اشاره کردید که تغییراتی در بنا ایجاد شده است این‌ها شامل چه تغییراتی است

مشاور طرح مرمت خانه نیما: تصاویری از دوران گذشته حضور نیما در این خانه به دست آمده است که نشان می‌دهد این دیوار‌های موجود در خانه همگی دیوار‌های آجری بوده است.

امروز ما با دیوار‌هایی مواجه هستیم که در دوره‌های بعد از حضور نیما روی آن‌ها را سیمان کشیده اند و این دیوار‌ها دیگر آن دیوار‌های قبلی نیستند.

این سیمان‌ها برداشته می‌شود، زیرا به دلیل کشیده شدن این سیمان‌ها آجر‌های پشت آن دچار فرسودگی شده و نم و رطوبت گرفته است و تلاش می‌شود تا این آجر‌ها تعمیر و تعویض شود.

چرا این آجر‌ها با سیمان پوشیده شده است؟

صابری: این اقدامات به نظر می‌رسد از آن جهت انجام شده است که مالکان بعد از نیما می‌خواسته اند خانه و دیوارهامی زیباتر و امروزی تری داشته باشند.

البته باز هم این یک نظریه است که، چون اطلاعاتی از انگیزه این افراد در دست نیست در قالب حدس و گمان است.

مالکان بعد از نیما تغییرات دیگری هم انجام داده اند؟

مشاور طرح مرمت خانه نیما: بله یکی دیگر از اقدامات مالکان این بوده است که بخش‌های زیادی از حیاط خانه را خالی از درخت کرده و به جای آن موزاییک گذاشته اند.

آب نمای اصلی وسط خانه در یک دوره‌ای با استفاده از آجر و سیمان ارتفاع دیواره هایش بیشتر شده است. در گذشته سیستم تامین آب حوض وسط حیاط خانه با استفاده از لوله‌های سفالی بوده است.

اتفاقا با حفاری‌های کوچک و کم عمقی که انجام شد به این شبکه سفالی رسیدیم و به این ترتیب می‌توان نقشه‌های مرمتی دقیق تری طراحی کنیم.

اساسا در اقدامات مرمتی باید ابتدا مطالعات دقیقی انجام شود و سپس براساس طرح به دست آمده اقدامات مرمتی را آغاز کرد.

آیا قرار است واقعا خانه به گونه‌ای مرمت شود که مثل ابتدای سال‌های دهه چهل باشد؟

صابری: به هر حال بخشی از سابقه ادب و شعر فارسی در دوره‌ای رخ داده است که معماری این خانه هم مربوط به آن دوره است مهم است که چه فضایی با چه شکلی کمک می‌کرده است به شاعر تا بتواند شعرهایش را خلق کند.

به همین دلیل ما تلاش می‌کنیم تا حد امکان صورت اصلی و شکل اصلی بنا حفظ شود.

آیا کارکرد اطاق‌های این خانه مشخص است؟

صابری: طبق وعده‌ای که داده شده قرار است در سازمان زیباسازی یک گروهی بر روی موارد محتوایی کار کنند تا مشخص شود که هر کدام از این اطاق‌ها چه کارکردی داشته است.

به این ترتیب طرح احیا با دقت بیشتری انجام می‌شود البته این را هم باید یادمان باشد که احتمالا یک سری از اطاق‌ها شاید به عنوان کتابخانه استفاده شود و اطاقی هم احتمالا برای برگزاری جلسات علاقه‌مندان به شعر و ادب فارسی در نظر گرفته خواهد شد.

منبع: فارس