نشست بررسی راه‌های بازگشت حجاج به کشور با حضور وزیر راه و شهرسازی برگزار شد حرم امام رضا(ع) پذیرای زائران و ارادتمندان اهل‌بیت (ع) در عید غدیر خم | استقرار ۱۳ موکب در حریم حرم اقدامات لازم برای حل مسئله بازگشت حجاج به کشور درحال بررسی است آرزوی سردار سرلشکر حسین سلامی چه بود؟ «سفره علوی» در خیابان امام رضا (ع) مشهد برپا شد+ ویدئو بیانیه ستاد مردمی برگزاری مراسم‌های کیلومتری غدیر پیام آیت‌الله سیستانی در محکومیت شدید تجاوز اسرائیل به ایران زندگی‌نامه شهید احمدرضا ذوالفقاری، از دانشمندان هسته‌ای حجاج ایرانی مشکلی برای ادامه اسکان در سرزمین وحی ندارند (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) زندگی‌نامه شهید سیدامیرحسین فقهی، از دانشمندان هسته‌ای آیت الله علم الهدی: شهادت فرماندهان و دانشمندان هسته‌ای خللی در راه انقلاب ایجاد نمی‌کند | دشمن بداند؛ ما نه عقب می‌نشینیم، نه خسته می‌شویم حرکت زائران از صحن‌های مختلف حرم مطهر رضوی به سمت باب‌الجواد(ع) و محل آغاز راهپیمایی ضد رژیم صهیونیستی برنامه‌ریزی برای توزیع متعادل زائران اربعین در تمامی مرز‌های کشور ثبت‌نام حج عمره از روز‌های آینده آغاز خواهد شد | اعزام عمره ۱۴۰۴، از نیمه دوم ماه محرم آیت‌الله علم‌الهدی: غدیرخم اوج مقاومت پیامبر(ص) دربرابر عملیات روانی ضدولایت بود | غدیر، حرکتی عظیم درراستای حفظ اصالت رهبری دینی بود + فیلم رحیم‌پور ازغدی: حکومت دینی باید در خدمت مردم و عدالت باشد | غدیر معیاری ابدی برای تشخیص حق و باطل است تشرف ۷۰۰ مدیر پرستاری وزارت بهداشت به حرم مطهر امام‌رضا(ع) (۲۲ خرداد ۱۴۰۴) مدیرکل اوقاف خراسان رضوی: مقام معظم رهبری پرچم‌دار گفتمان مقاومت در امتداد پیام غدیر هستند معاون فرهنگی حشدالشعبی عراق: پیام غدیر، اساس امامت و پایه مقاومت دربرابر ظلم است | اندیشه امامین انقلاب نقشه راه مقاومت است حرم امام‌رضا(ع) آماده میزبانی از زائران عید غدیر ۱۴۰۴
سرخط خبرها

قیامی که هنوز زنده است

  • کد خبر: ۹۶۸۳۷
  • ۰۴ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۰:۴۶
قیامی که هنوز زنده است
امید حسینی‌نژاد - روزنامه‌نگار

قیام گوهرشاد در ۲۱ تیر سال ۱۳۱۴ خورشیدی یکی از اتفاقات مهم اجتماعی و سیاسی شهر مشهد است. حکومت پهلوی کشتار خونینی در مسجد گوهرشاد به راه انداخت و آنان به دنبال آن بودند تا این جریان مسکوت بماند و کسی از عمق فاجعه خبردار نشود. به دستور رضاخان عده‌ای از علمای تأثیرگذار این واقعه نیز به تهران برده شدند تا در دادگاه محاکمه شوند. تا به امروز پژوهش‌های گوناگونی درباره آمار شهدای این واقعه انجام شده است و برخی تاریخ‌نویسان گمانه‌هایی زده‌اند.

دیروز برخی منابع خبری حدس‌هایی درباره یافتن محلی که در آن شهدای واقعه گوهرشاد دفن شده‌اند، منتشر کردند. برخی صاحب‌نظران نیز در تأیید این مسئله سخن گفتند که منطقه گودال خشت‌مال‌ها براساس گفته‌های شاهدان عینی واقعه یکی از مکان‌هایی است که بخشی از شهدای این واقعه به‌صورت دسته جمعی دفن شدند. اما باید گفت که این مکان، تنها جایی نیست که به نقل شاهدان عینی محل دفن شهدای قیام گوهرشاد است.

یکی از کتاب‌های مهمی که درباره واقعه گوهرشاد مورد استناد تاریخ‌پژوهان معاصر قرار دارد، کتاب «خاطرات سیاسی سیدمحمدعلی شوشتری، خفیه‌نویس رضاشاه پهلوی» است.

سیدمحمدعلی شوشتری معروف به سیدبسم‌ا... نماینده استرآباد (گرگان) در دوره‌های پنجم، شانزدهم و هجدهم مجلس شورای ملی بود. شوشتری از شاهدان عینی واقعه مسجد گوهرشاد مشهد در سال ۱۳۱۴ بوده است.

در دوره رضاشاه، او نماینده مخصوص شاه در آستان‌قدس‌رضوی شد. شوشتری نه‌تن‌ها شاهد عینی قضایا بود، بلکه به‌علت نزدیکی با شخصیت‌ها و سران محلی خراسان، ظاهرا گزارش‌هایی برای رضاشاه می‌فرستاد.

شوشتری در این کتاب به بررسی وضعیت مشهد قبل از قیام گوهرشاد می‌پردازد و به‌دنبال آن مسببان اصلی آن اتفاق خونین را معرفی می‌کند. او سرهنگ قادری و ایرج مطبوعی را از مسببان فاجعه خونین گوهرشاد می‌داند. پس از آنکه سرهنگ قادری مسئولیت مدیریت این واقعه را بر عهده می‌گیرد، شوشتری درباره به‌وجودآمدن این فاجعه می‌گوید: «قادری با حالی سهمناک و چشمانی خونین وارد شد.

به محض ورود آقای مطبوعی سؤال کرد: مگر کشتار هم شد؟ به‌ذات پروردگار و حقیقت حضرت ثامن الحجج (ع) قادری این عبارت را جواب داد و با دست اشاره کرد که آن‌ها را خِر کردم و مثل گوسفند در مسجد و شبستان‌ها و دارالسیاده از کشته پشته ساختم.»

شوشتری در بخشی از کتاب به بررسی تعداد کشته‌شدگان این فاجعه خونین می‌پردازد. او می‌نویسد: «روی‌هم‌رفته اوضاع خوب نیست، دارالسیاده از طرف مسجد مسدود است، ولی از طرف صحن مأمورین خودشان مشغول شست‌وشوی خون‌ها هستند.

نعوذ با... من شر و أنفسنا!» در ادامه به دلایل مختلف و با استناد به چهار شاهد زنده معتقد به کشتار خونین در مسجد گوهرشاد بوده است. او می‌نویسد: «استدعا دارم که خوانندگان محترم با دقت توجه به این قسمت نمایند که این جانب آنچه را که می‌نگارم، با ادله‌ای که ذکر می‌کنم، شواهد مختلف که هیچ تماس و ربطی با هم نداشته، ولی پس از جمع شدن آن ادله موضوع کالشمس فی رابعه النهار» واضح و مدلل می‌سازد.»

او با استناد به سخنان چهار نفر که شاهد عینی این ماجرا بودند، تعداد کشته‌شدگان را زیاد می‌داند. در بخشی از این خاطرات با اشاره به سخنان فردی به‌نام دیهیمی که شاهد بخشی از این ماجرا بوده است، از او درباره تعداد کشته‌ها می‌پرسد و او چنین پاسخ می‌دهد: «از عده کشتگان مستحضر نشدم، ولی کامیون و اتومبیل‌هایی که جنازه‌ها را حمل می‌کرد، شمرده، یادداشت کردم، تعداد ۵۶ کامیون بود که در اغلب این کامیون‌ها صدای ناله‌های زخمی‌ها هم شنیده می‌شد که التماس می‌نمودند: برای رضای خدا، ما زنده‌ایم!»

حالا هشتاد و اندی سال از این قیام خونین گذشته است. این گزارش‌ها و اسناد تاریخی عمق فاجعه را روشن می‌کند. حکومت پهلوی نیز نگذاشت نامی از شهدای این واقعه برده شود، اما در طول این سال‌ها شایسته بود تا قدمی برای احیای نام و مکان دفن این شهدای مظلوم برداشته شود.

با توجه به گزارش‌هایی که از دل تاریخ به ما رسیده، حدس‌هایی درباره محل دفن شهدای مظلوم این واقعه گفته شده است. در این روز‌ها نیز دوباره گمانه‌زنی‌هایی دراین باره در برخی رسانه‌ها منتشر شده است. شایسته است مسئولان ذی‌ربط و دلسوزان فرهنگی تصمیمی شجاعانه و انقلابی برای روشن‌ترشدن این مسئله اتخاذ کنند.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->