دکتر محمدرضا هدایتی مقدم
مدیر مرکز تحقیقات عفونت‌های منتقله از خون جهاددانشگاهی و دبیر انجمن هپاتیت خراسان رضوی
روز جهانی هپاتیت هرسال 28 جولای (7 مرداد) با هدف افزایش آگاهی و فهم عمومی درباره گروهی از بیماری‌های عفونی معروف به هپاتیت‌های ویروسی و تشویق کشورها برای تقویت اقدامات کنترل و پیش‌گیری از این بیماری‌ها برگزار میشود. هپاتیت‌های ویروسی بی و سی باعث بیماری‌های حاد و مزمن کبدی، نارسایی کبد (سیروز) و سرطان کبد میشود. طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت در سال 2019 میلادی (1398 خورشیدی)، بیش از 350 میلیون نفر در دنیا با هپاتیت‌های ویروسی بی و سی زندگی می‌کنند، 3 میلیون مورد جدید عفونت با این 2 ویروس رخ می‌دهد و یک میلیون و 100 هزار نفر بر اثر این بیماری‌ها جان خود را از دست می‌دهند.
هپاتیت‌های ویروسی بی و سی از 5 بیماری عفونی مهم هستند که پویش بزرگداشت روز جهانی آن مورد توجه سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است. از سال 2004 میلادی (1383 خورشیدی) روز هپاتیت از سوی گروه‌های مختلف و به طور غیررسمی در تاریخ‌های متفاوتی برگزار می‌شد. در کشور ما نیز اول آبان هرسال به عنوان آغاز هفته ملی اطلاع‌رسانی هپاتیت انتخاب شده بود. سازمان غیرانتفاعی اتحادیه جهانی هپاتیت با مشارکت گروه‌های بیماران، ابتدا 19 می (28 اردیبهشت) را اولین روز جهانی هپاتیت اعلام کرد. سازمان جهانی بهداشت در سال 2010 میلادی (1389 خورشیدی) بزرگداشت روز جهانی هپاتیت را مورد تأیید قرار داد و تاریخ آن را به 28 جولای (6 مرداد) تغییر داد. 28 جولای سالروز تولد آقای بلومبرگ است که به دلیل کشف ویروس هپاتیت بی و سپس واکسن آن در دهه 70 میلادی، جایزه نوبل در پزشکی را از آن خود کرد.
در هر سال، شعار و موضوع مشخصی برای روز جهانی هپاتیت تعیین و برنامه‌های متعددی نظیر پویش‌های عمومی، نمایش‌ها، کنسرت‌ها و آزمایش رایگان هپاتیت در بیش از 100 کشور دنیا اجرا میشود. شعار انتخابی امسال (2021 میلادی) عبارت است از: Hep can’t wait یعنی هپاتیت مسئله‌ای بسیار فوری است و نمی‌توان صبر کرد.
افرادی که از ابتلای خود به هپاتیت‌های ویروسی اطلاعی ندارند نمی‌توانند برای آزمایش صبر کنند.
بیماران هپاتیت نمی‌توانند برای درمان نجات‌بخش زندگی خود صبر کنند.
مادران باردار نمی‌توانند برای آزمایش و درمان هپاتیت صبر کنند.
نوزادان نمی‌توانند برای دریافت واکسن هپاتیت در بدو تولد صبر کنند.
انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد نمی‌توانند برای جلب کمک‌های مالی در خصوص هپاتیت صبر کنند.
تصمیم‌سازان نمی‌توانند برای اراده سیاسی دولت‌ها و تأمین منابع مالی حذف هپاتیت صبر کنند.
سال 2015 میلادی موضوع مبارزه با هپاتیت‌های ویروسی در اهداف جهانی توسعه پایدار گنجانده شد و در سال 2016 میلادی، هدف جهانی حذف هپاتیت‌های ویروسی تا سال 2030 میلادی (1410 خورشیدی) و راهبرد جهانی مرتبط با آن در سازمان جهانی بهداشت تصویب شد. بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران متعهد به اجرای برنامه‌های ملی برای رسیدن به این هدف مهم جهانی شدند.
متأسفانه در یک سال و چند ماه گذشته بحران کروناویروس بسیاری از برنامه‌های سلامت عمومی را تحت‌الشعاع خود قرار داد. برنامه‌های روز جهانی هپاتیت هم برای دومین سال پیاپی متأثر از بیماری جهان‌شمول کووید19 در بسیاری از کشورها به صورت بسیار محدود اجرا میشود. با این حال، باید توجه داشت در حالی که هر 30 ثانیه یک نفر از هپاتیت می‌میرد، نمی‌توانیم درباره این بیماری صبر کنیم. باید همین الان برای رسیدن به هدف حذف هپاتیت تا سال 1410 اقدام کنیم.