گوهرشاد‌

محبوبه سفارش کرده بود که اگر صبح چهارشنبه کله‌سحری یکهو هوس صدای نقارخانه، عطر پاییز و اسپند و عود جلو ورودی صحن اسماعیل طلا به سرم زد حتما یادش بیفتم.

به‌مناسبت سالروز تأسیس بنای جدید آن در سال ۱۳۵۹ خورشیدی، روایتی از تغییر مکان‌ها وساخت ساختمان‌های تازه برای درمانگاه حضرتی آماده کرده‌ایم.

حضور زنان در تاریخ و تحولات سیاسی اجتماعی دوره تیموریان درخور تأمل است.

گوهرشادبیگم را باید مشهورترین بانوی تاریخ مشهد بدانیم. زنی که با همت او، مشهد دوران گذار به شهری بزرگ و آباد را سپری کرد و یادگاری‌های ماندگاری از وی در مشهد و دیگر شهر‌های خراسان بزرگ باقی ماند. گوهرشادبیگم را در تاریخ، با عنوان حامی دانشمندان، ادیبان و هنرمندان می‌شناسند.

معماری تنها شاخصه مسجد گوهرشاد نیست و می‌توان در شرح ویژگی‌های آن به این دو مورد نیز اشاره کرد: مسجد گوهرشاد، سومین مسجد بزرگ ایران و بزرگ‌ترین بنای باقی‌مانده از قرن نهم هجری قمری در ایران است.

مسجد گوهرشاد وسیع‌ترین مسجد موجود در مجموعه بنا‌های آستان قدس رضوی و صحن آن با ۲ هزارو ۸۵۰ مترمربع مساحت از نظر قدمت، کهن‌ترین صحن حرم امام رضا(ع) است.

از زمانی که مسجد گوهرشاد نیاز به کاشیکاری پیدا کرده است، کارگاه‌های کاشی نیز در کنار آن مشغول به کار بوده است که دانش و تجربیات دست اندرکاران، سینه به سینه و از یکی به دیگری نقل شده است که قدمت آن به حدود ۵۰۰ سال پیش برمی گردد. کارگاه‌های ساخت کاشی از سال ۱۳۴۵ به صورت منسجم‌تر و تولید بهتر و بیشتر تحت نظر اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۶۵ تحت عنوان شرکت کاشی سنتی گوهرشاد و به منظور توسعه و خدمت به سایر بقاع متبرکه و اماکن مقدس و با استفاده از دستگاه‌های ساخت کاشی پرس و خط لعاب و ... به صورت نیمه ماشینی و مکانیزه درآمد. با توجه به کیفیت مطلوب کاشی‌های تولید شده در این واحد و استقبال فراوان و با حمایت و ارشاد مسئولین محترم سازمان عملیات احداث کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد در زمینی به وسعت ۱۷۰۰۰ متر مربع آغاز و در ابتدای سال ۱۳۷۲ به مرحله بهره برداری رسید.

گذری بر تاریخچه ساخت مسجد گوهرشاد که یکی از باشکوه‌ترین بنا‌های مذهبی در جهان اسلام است.

هرات نزدیک به ۸۰۰ بنا و اثر تاریخی را در خود جای داده که در این بین مناره‌های هرات از اهمیت زیادی برخوردار هستند. به تازگی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان دستور تشکیل کمیته اضطراری برای جلوگیری از فروپاشی مناره پنجم را صادر کرده است.

حضور زنان در تاریخ و تحولات سیاسی اجتماعی دوره تیموریان درخور تأمل است. ثبات سیاسی در آن دوره باعث رشد و شکوفایی هنر و مشارکت زنان در اداره امور دربار هرات شد.

علی اصغر سالاری که مرمت مسجد گوهرشاد در سال‌های ۳۹ و ۹۱ را به چشم دیده از حال و احوال آن روز‌ها می‌گوید.

حسین بیات - روزنامه‌نگار

معاون گردشگری و زیارت سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد از بازگشایی موزه گوهرشاد در بوستان وحدت خبر داد.

گزارش از چند زمین رها شده در محله گوهرشاد که بلاتکلیف مانده‌اند