منظور از بازار سرمایه یا Capital market بازاری است مالی که برای خرید و فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار، با سررسید بیشتر از یک‌سال و دارایی‌های بدون سررسید تدارک دیده شده است و به 2بازار اولیه یا بازار دست‌اول و بازار ثانویه یا بازار دست‌دوم تقسیم می‌شود.

بازار سرمایه‌های ایران از نظر شرایط شرکت‌ها به 2بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس طبقه‌بندی می‌شود. در زیرمجموعه بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس بخش‌بندی دیگری وجود دارد که حضور در هرکدام از آن‌ها شرایط و ضوابط خود را دارد.

بازار سرمایه پلی است که پس‌انداز واحد‌های اقتصادی دارای مازاد مانند شرکت‌ها یا دولت‌ها را، به واحد‌های سرمایه‌گذاری که بدان نیازمندند، انتقال می‌دهد؛ بنابراین بازار سرمایه، واحد‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاران را با یکدیگر ارتباط می‌دهد. از سوی دیگر، سازوکار‌های تعبیه‌شده در این بازار از طریق رشد حجم پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی را تسریع می‌کنند.

استفاده از بازار سرمایه برای تأمین مالی مخارج دولت نیز ازجمله قدیمی‌ترین و متداول‌ترین شکل مبادلات مالی است. اتکای دولت‌ها به بازار سرمایه در بیشتر اقتصاد‌های مدرن نه‌تنها از این نظر مهم است که دولت‌ها غالبا اوراق بدهی منتشر می‌کنند تا بخش عمده هزینه‌های خود را تأمین مالی کنند، بلکه استقراض دولت غالبا حجم زیادی از کل وجوه عرضه‌شده در بازار توسط وام‌دهندگان را جذب می‌کند.

تقسیم‌بندی بازار سرمایه

همان‌طور که اشاره شد، در معمول‌ترین تقسیم‌بندی، بازار سرمایه به 2بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود. از سوی دیگر بازار‌های سرمایه به 2بخش تقسیم می‌شود که بازار سهام و بازار اوراق قرضه نام دارد.

کارکردهای بازار سرمایه

توضیح بیشتر اینکه در بازار سرمایه ارتباط میان سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر بیش از یک‌سال است و برعکس بازار پول، سرمایه‌پذیر ملزم به بازپرداخت مبالغ نیست.
مردم بیشتر بازار سرمایه را با بازار پول اشتباه می‌گیرند یا هردو آن‌ها را باهم تلفیق می‌کنند. این 2بازار بسیار از هم متمایزند و از چند منظر مهم باهم تفاوت دارند. بازار سرمایه از بازار پول از این نظر متمایز است که به‌صورت منحصربه‌فرد برای سرمایه‌گذاری‌های میان‌مدت و بلندمدت یک‌ساله یا بیشتر استفاده می‌شود.

از طرف دیگر بازار پول اغلب به خرید و فروش ابزار‌های مالی با سررسید کمتر از یک‌سال محدود می‌شود. بازار پول همچنین از ابزار‌های مالی متفاوتی نسبت به بازار سرمایه بهره می‌جوید. درحالی‌که بازار سرمایه از اوراق بهادار سهام و اوراق مشارکت استفاده می‌کند، بازار پول از سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و برات بهره می‌جوید.

به‌دلیل تفاوت آشکار بین این 2نوع بازار، آن‌ها بیشتر به‌ روش‌های متفاوتی استفاده می‌شوند. بسته افق سرمایه‌گذاریِ بازار سرمایه اغلب برای خرید دارایی‌هایی استفاده می‌شود که شرکت خریدار یا سرمایه‌گذار امیدوار است ارزش آن دارایی در زمان افزایش یابد. همچنین برای فروش آن‌دسته از دارایی‌هایی به کار می‌رود که شرکت یا سرمایه‌گذار به‌محض اینکه فکر کند زمان درست آن فرارسیده است، آن را انجام می‌دهد. شرکت‌ها اغلب از بازار سرمایه برای رشد دارایی‌های خود در بلندمدت بهره می‌گیرند.

از سوی دیگر بازار پول، بیشتر برای مقادیر کوچک سرمایه یا به‌عنوان محل اندوخته موقت سرمایه شرکت استفاده می‌شود. از طریق ارتباط منظم با بازار پول، شرکت‌ها و دولت‌ها قادرند سطح مطلوبی از نقدشوندگی را به‌طور منظم تأمین کنند. علاوه بر این، به‌دلیل طبیعت کوتاه‌مدت بازار‌های پول، این بازار بیشتر به‌عنوان محل سرمایه‌گذاری امن‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سهام به‌شمار می‌آید.

نظر به این حقیقت که افق زمانی طولانی‌تر عموما به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه مربوط است، زمان بیشتری نیاز است تا سرمایه‌گذاران شاهد عملکرد مثبت یا منفی بازار سهام باشند. همین‌طور، اوراق مشارکت و سهام عموما سرمایه‌گذاری‌های پرریسک‌تری هستند نسبت به ابزاری که در بازار پول معامله می‌شوند.