مجلس شورای اسلامی (قوه مقننه) رکن اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که وظیفه انحصاری وضع قانون و نظارت بر اجرای آن را در جمهوری اسلامی برعهده دارد. در قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از بازنگری، نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده است، هرچند که در ۳۱تیر۱۳۵۹ نمایندگان مجلس این نهاد را «مجلس شورای اسلامی» نام‌گذاری کردند. مصوبات مجلس شورای اسلامی اگر به تأیید شورای نگهبان برسد، برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود.
مجلس شورای اسلامی از دیگر قوا مستقل است. بر طبق اصل۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌شود. دوره نمایندگی در این مجلس ۴سال است که انتخابات هر دوره باید پیش از پایان دوره قبل برگزار شود، به‌طوری‌که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد. عده نمایندگان مجلس ۲۷۰نفر است و از تاریخ همه‌پرسی سال۱۳۶۸ پس از هر ۱۰سال، با درنظرگرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن‌ها، نهایت ۲۰نماینده می‌تواند اضافه شود.
زرتشتیان و کلیمیان هرکدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی درمجموع یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده انتخاب می‌کنند. محدوده حوزه‌های انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین می‌کند. هم اکنون دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی است و تعداد نمایندگان آن ۲۹۰نفرند. پس از برگزاری انتخابات، جلسات مجلس شورای اسلامی با حضور دوسوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد و تصویب طرح‌ها و لوایح طبق آیین‌نامه مصوب داخلی انجام می‌شود، مگر در مواقعی که در قانون اساسی حدنصاب خاصی تعیین شده باشد.
برای تصویب آیین‌نامه داخلی موافقت دوسوم حاضران لازم است. مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. فقط در شرایط اضطراری و در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزرا یا ۱۰نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود. مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه‌چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از برطرف‌شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر شود.
هیئت‌رئیسه و انتخاب رئیس مجلس شورای اسلامی
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، مسن‌ترین فرد از نمایندگان حاضر به‌عنوان رئیس سنی و فرد بعدی به‌عنوان نایب‌رئیس و ۲نفر از جوان‌ترین نمایندگان حاضر به سمت دبیر معین می‌شوند و در جایگاه هیئت‌رئیسه قرار می‌گیرند. این ترکیب هیئت‌رئیسه سنی مجلس را تشکیل می‌دهد که وظیفه اداره جلسه افتتاحیه، انجام مراسم تحلیف، اقتراع شعب و اجرای انتخابات هیئت‌رئیسه موقت را برعهده دارد. انتخاب هیئت‌رئیسه موقت در دومین جلسه علنی مجلس انجام خواهد شد؛ ترکیب و طرز انتخاب آن مانند هیئت‌رئیسه دائم است، به‌جز اینکه اکثریت نسبی در انتخاب رئیس کافی خواهد بود.
هیئت‌رئیسه موقت بلافاصله پس از انتخاب، با متن سوگندنامه هیئت‌رئیسه دائم مراسم تحلیف را به‌جا خواهد آورد. پس از تصویب اعتبارنامه دست‌کم دوسوم مجموع نمایندگان، هیئت‌رئیسه موقت اقدام به انتخاب هیئت‌رئیسه دائم می‌کند. اعضای هیئت‌رئیسه دائم برای یک‌سال انتخاب می‌شوند. مبنای تجدید انتخابات سالیانه، سالروز انتخابات هیئت‌رئیسه قبلی است و در صورتی که با تعطیلات مصادف شود، در جلسه قبل از آن انجام می‌شود و مسئولیت هیئت‌رئیسه جدید از سالروز انتخابات قبل تفویض خواهد شد.
نهادهای وابسته مجلس شورای اسلامی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات کشور، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۴نهاد زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی است. علاوه‌براین، مجلس دارای ۳معاونت نظارت، قوانین و اجرایی است.
کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی
گروه‌هایی از نمایندگان هستند که با هدف بررسی تخصصی طرح‌ها و لوایح مطرح‌شده در مجلس تشکیل می‌شوند. برپایه اصل۶۶ قانون اساسی، تعداد کمیسیون‌ها و دوره تصدی نمایندگان در آن‌ها در آیین‌نامه داخلی مجلس مشخص خواهد شد. اکنون مجلس شورای اسلامی ۱۷کمیسیون تخصصی دارد.
مرکز پژوهش های مجلس
| شهرآرانیوز
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از وضعیت بودجه کلان‌شهر‌ها نشان می‌دهد که سرفصل درآمد‌های پایدار درمجموع درآمد‌های شهرداری‌ها بین یک تا دو درصد سهم دارد.
کد خبر: ۳۰۰۹۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۹
تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره پایش امنیت سرمایه‌گذاری در ایران منتشر شد که بر اساس آن نمره عملکردی خراسان رضوی در بهار ۱۴۰۳، نمره ۵.۷۳ اعلام شده است که نسبت به بهار ۱۴۰۲ تغییری نکرده است.
کد خبر: ۲۹۳۴۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۸
تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره پایش امنیت سرمایه‌گذاری در ایران منتشر شد که بر اساس آن نمره عملکردی خراسان رضوی در پاییز ۱۴۰۲ نمره نه چندان جالب توجه ۵.۶۷ بوده است.
کد خبر: ۲۳۹۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۲۸
طرح از رضا جنگی، کارتونیست روزنامه شهرآرا
کد خبر: ۲۲۶۱۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۶
افزایش ۶۶ درصدی تسهیلات ازدواج موجب طولانی شدن صف انتظار وام، سخت‌تر شدن بازپرداخت و وام‌فروشی می‌شود.
کد خبر: ۲۰۸۵۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۸
با طرح مجلس برای توسعه مسکن روستایی از طریق تغییر کاربری اراضی، راه برای سودجویی دلال‌ها هموار می‌شود.
کد خبر: ۲۰۸۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۷
در پیشنهاد لایحه بودجه ۱۴۰۳ از سوی مجلس چنین آمده که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است با همکاری چند وزارت‌خانه دیگر، از عرضه‌کنندگان انواع بازی‌های خارجی مالیات بگیرد.
کد خبر: ۲۰۳۷۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش شاخص تولید صنایع بورسی را برای آبان‌ماه منتشر کرد.
کد خبر: ۲۰۰۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۲
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت امسال گزارشی منتشر کرد در ۳۲ صفحه که در آن فعالیت کمی و کیفی دستگاه‌ها و سازمان‌ها را در حوزه پاسداشت زبان فارسی ارزیابی کرده است.
کد خبر: ۱۹۸۶۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
درحالی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در گزارش اخیر خود خواستار اجرای مزد منطقه‌ای شده است که فعالان کارگری اجرای مزد منطقه‌ای را زنگ خطر برای بی‌حقوق‌سازی بیشتر کارگران می‌دانند.
کد خبر: ۱۹۲۰۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۰
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: ضرر خروج نخبگان، سه برابر درآمد نفتی کشور است. باید مانع از خروج نخبگان شویم و ملزومات برگشت نخبگان را فراهم کنیم. ما باید برای برگشت نخبگان فرش قرمز پهن کنیم.
کد خبر: ۱۹۰۵۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۲
شهرآرا شاخص‌های امنیت سرمایه گذاری استان را بررسی می‌کند.
کد خبر: ۱۸۵۲۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۳۰
مرکز پژوهش های مجلس طی گزارشی به بررسی راهکارهای کوتاه مدت و بلندمدت مهار تورم، پرداخت.
کد خبر: ۱۶۳۵۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۲
طبق این نظرسنجی ۵۷/۹ درصد مهریه را در زندگی زناشویی مهم نمی‌دانند. ۶۳/۴ درصد معتقدند مردان در زمان تعیین مهریه، مقدار آن را چندان جدی نمی‌گیرند.
کد خبر: ۱۱۵۵۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۴
پرحاشیه‌ترین طرح مجلس به نظر می‌رسد در آستانه تصویب قرار گرفته است؛ طرحی که از پاییز ۱۳۹۷ با عنوان «سامان دهی پیام رسان‌های اجتماعی» متولد شد و حالا به نام طرح «صیانت از فضای مجازی» شناخته می‌شود.
کد خبر: ۹۹۱۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۵
رئیس مرکز پژوهش های مجلس، چهارشنبه یکم دی، در نامه‌ای خطاب به رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی»، به بیان نظر کارشناسی این مرکز درباره این طرح پرداخت و ضمن بر شمردن اشکالات فراوان متن طرح، خواستار تخصیص زمان بیشتر برای اصلاح آن شد.
کد خبر: ۹۳۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۷
مرکز پژوهش‌های مجلس، در نامه‌ای به رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت از فضای مجازی درکنار بر شمردن اشکالات بسیار در متن طرح، خواستار صرف زمان بیشتر برای اصلاح آن شد.
کد خبر: ۹۳۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس:
معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: نظام بانکی کشور به اصلاحات فراوان نیاز دارد، همچنین هنوز سیستم نظارت قوی بر بانک‌ها ایجاد نشده است.
کد خبر: ۱۷۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۴