آمریکا یا روسیه؛ مسئول توقف مذاکرات وین کیست؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ از این رو آنچه تحت عنوان «عوامل خارجی» مطرح و سبب ایجاد وقفه شد، توجه‌ها را به خود جلب کرد. برخی تحلیلگران داخلی و مقامات ایرانی نیز اذعان دارند که مسئله صرفا به دلیل نبود توافق ایران و آمریکا و حل نشدن اختلافات باقی مانده‌است، اما مقامات ایرانی بر اینکه حافظ منافع ملی ایران هستند، تأکید دارند. در ادامه نگاهی به مواضع مقامات ایران و کارشناسان سیاسی در قبال توقف مذاکرات داریم.

مذاکرات به صورت عادی پیش می‌رود

خبرگزاری «تاس»، وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای درباره توقف ایجاد شده در مذاکرات وین نوشت: ۱۱ مارس، وقفه‌ای در مذاکرات احیای برجام ایجاد شد. هیئت‌های مذاکره کننده برای رایزنی به پایتخت هایشان بازگشتند.

کار درباره برخی جنبه‌های توافق آتی بر سر احیای توافق هسته‌ای ادامه دارد و متن آن در زمینه مسائل مربوط به آمریکا و ایران در حال اصلاح است.

بیانیه وزارت خارجه روسیه افزوده است: برخی مشارکت کنندگان در مذاکرت نیز باید در باره تأیید متن نهایی توافق تصمیم نهایی اتخاذ کنند. مذاکرات به طور عادی و بدون هیچ تأخیر ساختگی پیش می‌رود.

در ادامه، به گزارش روزنامه «فایننشال تایمز»، آمریکا با هرگونه ارائه معافیت از تحریم‌ها به روسیه برای اعلام حمایتش از رسیدن به توافقی در مذاکرات وین بر سر احیای توافق هسته‌ای مخالفت کرده است.

یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به این روزنامه گفته است، تحریم‌های اقتصادی جدید اعمال شده به روسیه در واکنش به حمله اش به اوکراین، به توافق هسته‌ای ایران «بی ربط» بوده و «نباید هیچ گونه تأثیری بر اجرایی شدن آن داشته باشد.»

در نقطه اعلام توافق قرار نداریم

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، نیز در نشست خبری دیروز خود درباره مذاکرات وین و طرح زیاده خواهی جدید از سوی آمریکا بیان کرد: آنچه در وین امروز با بازگشت هیئت‌ها انجام شده، یک تنفس و توقف کوتاه است. برخی از بن بست و اتمام مذاکرات نام بردند که توضیح داده شد.

وی ادامه داد: هیئت‌ها در پایتخت‌ها به سر می‌برند. فروکاستن آنچه در وین اتفاق می‌افتد به یک یا دو عامل، روشن کننده وضعیت نیست. الان در نقطه اعلام توافق قرار نداریم، چون برخی مباحث کلیدی و البته مفتوح باقی مانده که باید در واشینگتن تصمیمات آن اتخاذ شود و به محض اتخاذ تصمیمات در واشینگتن در نقطه‌ای هستیم که به وین برگردیم و دور نهایی و رسیدن به یک توافق خوب و پایدار را برگزار کنیم. الان در آن نقطه قرار نداریم و منتظر شنیدن پاسخ آمریکا هستیم.

بحران اوکراین بر مذاکرات تأثیری ندارد

یک کارشناس مسائل بین الملل درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین گفت: دلیل توقف مذاکرات هسته ای، تداوم اختلاف میان ایران و آمریکاست و موضوع بحران اوکراین در حال حاضر اثر تعیین کننده‌ای در سرنوشت مذاکرات ندارد.

رضا ذبیحی به «ایسنا» گفت: ایران و آمریکا همچنان بر سر برخی موضوعات مهم و به ویژه در زمینه رفع کامل تحریم‌ها با یکدیگر اختلاف نظر دارند و این موضوع عامل تعیین کننده‌ای است که باعث ایجاد وقفه در مذاکرات شده است.

این استاد دانشگاه افزود: برخی تحریم‌های اعمال شده در زمان ترامپ که با برچسب غیرهسته‌ای در زمان دولت وی و در چارچوب فشار حداکثری علیه ایران اعمال شده است و آمریکا تاکنون حاضر به برداشته شدن آن نشده، دلیل اصلی توقف ایجاد شده در مذاکرات است.

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: ایران تأکید دارد که این تحریم‌ها در چارچوب فشار حداکثری اعمال شده و مرتبط با دوره خروج آمریکا از برجام است و لذا باید این تحریم‌ها برداشته شود.

وی ادامه داد: در نتیجه ایران حذف نشدن این تحریم‌ها را-که همراه با این بهانه توسط آمریکاست که این تحریم‌ها برچسب غیرهسته‌ای دارد- نمی‌پذیرد و در مقابل آمریکا نیز درباره این موضوع انعطاف لازم را از خود نشان نداده است.

ذبیحی افزود: البته سایر موضوعات بین المللی از جمله بحران اوکراین که به دلیل حمله نظامی روسیه به این کشور به وجود آمده است، نیز می‌تواند در مذاکرات هسته‌ای نقش داشته باشد، به ویژه بعد از آنکه لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در سخنانی درخواست این کشور برای ارائه تضمین از سوی آمریکا برای حفظ منافعش در برجام را ارائه کرد.

وی ادامه داد: البته مذاکره کنندگان ایرانی علاوه بر توجه به فاکتور زمان و محدودیت‌های جدیدی که در اثر گذشت زمان بر مذاکرات تحمیل خواهد شد، در صدد هستند مذاکرات را به شیوه‌ای راهبری و منتج به نتیجه نمایند که در نهایت منافع ملی ایران به طور حداکثری تأمین شود.

این پژوهشگر روابط بین الملل افزود: با وجوداین باید توجه کرد که فرسایشی شدن مذاکرات امکان شکست مذاکرات را افزایش می‌دهد و قابلیت اثرگذاری سایر موضوعات بین المللی از جمله بحران اوکراین را بر نتایج و سرنوشت این مذاکرات افزایش خواهد داد.

دنبال توافق به هر قیمتی نیستیم

عضو هیئت رئیسه مجلس نیز گفت: هدف ما از مذاکرات یک توافق خوب است و ما به هیچ وجه به دنبال توافق به هر قیمتی نیستیم.

حجت الاسلام علیرضا سلیمی در گفتگو با «ایرنا» بیان کرد: علاوه  بر این باید تضمین لازم از آمریکا و متحدانش برای انجام تعهداتشان در توافق اخذ و راستی آزمایی درباره انجام تعهدات آن‌ها انجام شود.

وی افزود: خروج آمریکا از برجام خسارات زیادی داشت؛ لذا در توافق پیش رو که باید یک توافق خوب باشد، ضرورت دارد که جبران این خسارت‌ها نیز مد نظر قرار گیرد.

تا رسیدن به «توافق قوی» باقی می‌مانیم

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، نیز در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: همه ارکان کشور فارغ از فضاسازی‌های هدفمند داخلی و خارجی صرفا برای حفظ و ارتقای منافع ملی تلاش می‌کنند. تا زمان تأمین مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به «توافق قوی» در مذاکرات وین باقی خواهیم ماند.

اگر آمریکا به تعهدات خود عمل کند، توافق قابل وصول است

سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه با بیان اینکه آمریکایی‌ها در این دور از مذاکرات عملا به چیز‌هایی که در دور قبل پذیرفته بودند، متعهد نشدند، گفت: اگر آمریکا به تعهدات خود عمل کند، توافق قابل وصول است.

حمیدرضا آصفی با اشاره به نقش آمریکا در توقف موقت مذاکرات وین به «ایرنا» گفت: رسانه‌های آمریکایی و بعضا اروپایی‌ها تلاش کردند که جمهوری اسلامی را مقصر توقف گفتگو‌ها جلوه بدهند.

در واقع در رسانه‌های آمریکایی و در اظهار نظر‌های مقامات آمریکایی نوعی فرافکنی وجود دارد. وی با بیان اینکه توقف مذاکرات به رویکرد آمریکا در این دور از مذاکرات برمی گردد، گفت: آمریکایی‌ها در این دور از مذاکرات عملا به چیز‌هایی که در دور قبل پذیرفته بودند، متعهد نشدند؛ برخی از این موضوعات در ارتباط با تحریم‌ها و بعضی در ارتباط با تضمین‌ها بود.

این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند زیر تهدید فشار زمانی قرار بگیرد، اضافه کرد: این محدودیت زمانی فقط برای آمریکایی‌ها نیست؛ برای ایران هم محدود است و تنها راه برون رفت از این شرایط، پذیرفتن حقوق جمهوری اسلامی از سوی آمریکاست.

وی عنوان کرد: فکر می‌کنم ما لازم داریم یک تیم رسانه‌ای قوی پشت این مذاکرات وجود داشته باشد. اصولا هر اقدام سیاسی بدون پیوست تبلیغاتی، شانس پیروزی کمی دارد. این چیزی است که باید به آن فکر کنیم، وگرنه تیم به خوبی عمل و مشکلات را حل کرده و پیشرفت‌های رو به جلویی داشته است.

توافق در روز‌های پایانی سال؟

یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درباره درخواست‌های لحظه آخری آمریکا و توقف اخیر در روند مذاکرات به «برنا» گفت: طبیعتا مسیر برجامی، مسیر پر پیچ و خمی است و همواره نوساناتی داشته است. این بار نیز متأسفانه علی رغم اینکه برجام به سمت نتیجه گیری و توافق حرکت می‌کرد، بعضی اتفاقات بین المللی مثل جنگ اوکراین در این روند اثر گذاشت. روسیه شروطی را مطرح کرد تا مانعی ایجاد شود. اما آنچه برای ما اهمیت و ضرورت دارد، همان خط قرمز نظام جمهوری اسلامی است که با حفظ منافع ملی مذاکرات به سر انجام برسد.

واقعیت این است که برای ما اهمیت ندارد که توافق با تأخیر انجام شود یا خیر، اما ما نیز بی رغبت به پایان آن نیستیم. شهریار حیدری درباره این سؤال که آیا امکان دارد در روز‌های پایانی امسال توافقی صورت بگیرد، افزود: انتظار داریم که مذاکرات در همین روز‌های پایانی به نتیجه برسد؛ زیرا بحثی برای مذاکره نمانده است و همچنین دلیلی برای ادامه دادن و طولانی کردن روند مذاکرات نمی‌بینیم. در موضوعات توافق شده منافع ما دیده شده است و انتظار داریم به همان شکل توافق شده امضا شود.