رمزگشایی از شعار راهبردی امسال

رهبر معظم انقلاب در اولین روز سال ۱۴۰۱ فرمودند: اگر در کشور [رشد]اقتصادی همراه با عدالت به وجود بیاید، همه زمینه‌های پیشرفت فعال خواهد شد و کشور به پیشرفت واقعی خواهد رسید. تولید کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. تولید ملی درواقع راه اصلی عبور از سختی‌ها و دشواری‌های اقتصادی برای کشور است. یعنی مهم‌ترین مسائل اقتصادی کشور را مسئله تولید، رواج تولید ملی و رونق تولید ملی، حل می‌کند. طبیعت تولید این است.

نقش تولید در رشد اقتصادی

شناخت آثار و پیامد‌های تولید در اقتصاد کشور و همچنین نقش آن در دیگر عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ما بسیار مهم است.
بحث از مبانی نظری و پایه‌های فکری و تئوریک موضوع هم از لحاظ منابع و متون دینی و سیره معصومین (ع) و هم از لحاظ دانش اقتصاد و هم از لحاظ اسناد فرادستی مانند قانون اساسی و سند چشم انداز و سیاست‌های کلی نظام نیز نه تنها راه گشای ایجاد درک صحیح از ماهیت تولید خواهد بود، بلکه راه‌ها و راهکار‌های مشخصی را نیز در تحقق شعار سال به ما ارائه می‌کند.
امروزه تولید هرچه بیشتر یک شاخص کمال و رشد و قدرت برای کشور‌ها به حساب می‌آید و غفلت جدی در نگرش به تولید و بایسته‌های آن، مسیر بهره برداری صحیح از نعمات پروردگار در روی زمین را با آسیب‌های فراوان و مخاطرات مهمی روبه رو کرده است.

تولید به معنی زندگی است، تولید رشد است، شکوفایی است، کار است، تلاش است، اشتغال است، بهره گیری از طبیعت است، رفع نیاز‌های زندگی است، رفاه شخصی و عمومی است، استفاده بهتر از منابع موجود است، رفع مشکلاتی مانند بیکاری، تورم، مسکن و به حرکت درآوردن چرخ عظیم اقتصاد یک جامعه است. تولید عامل اصلی ایجاد استحکام در اقتصاد است، سامان دادن اقتصاد و محور پیشرفت و توسعه است.
از این رو تولید شاخص و معیار اصلی پیشرفت در یک کشور است و برای ما نیز به عنوان شاخص پیشرفت، ملاکی برای اندازه گیری سرعت، شتاب و میزان پیشرفت محسوب می‌شود.

تأکید بر تولید داخلی در این مقطع دارای معانی خاص و ویژه‌ای است که عبارت است از: رونق بخشیدن به حرکت کشور، حرکت به سوی استقلال و خودکفایی و خوداتکایی و رهایی از وابستگی ها، تحکیم پیشرفت همه جانبه، تحقق اهداف عدالت و پیشرفت در این دهه، مستحکم کردن اقتصاد داخلی و شکوفایی آن، ساختن کشور و آبادکردن خانه خودمان، رشد همه جانبه به دلیل نقش تولید در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بالابردن قدرت خرید مردم، افزایش دارایی‌ها و مالکیت مردم، حذف دلالی‌ها و واسطه گری ها، جذب سرمایه‌های بی هدف و سرگردان و سوق آن به سمت کار و تولید، افزایش درآمد ملی، افزایش سرمایه گذاری، افزایش صادرات، کاهش واردات، سامان دادن سرمایه‌ها در کشور، ارتقای بهره وری، نفوذ افزون‌تر در دنیا و شناخته ترشدن بین مردم جهان از طریق محصولات تولیدی، اقتدار اقتصادی، رهایی از وابستگی به نفت و اقتصاد تک محصولی، حرکت به سوی نوآوری، خلاقیت و پیداکردن راه‌ها و تکنیک‌های جدید.
از همه مهم تر، تولید داخلی برای کشورمان یعنی ادامه جهاد اقتصادی، همت مضاعف، کار مضاعف، مبارزه با دشمنان، مبارزه برای ایجاد استقلال، دفاع از حریت و کرامت ملت ایران، پاسخ کوبنده به تهدید و تحریم دشمن، خنثی سازی تحریم‌ها و مقابله عملی با آن.

یعنی سیلی محکم به غرب، یعنی مأیوس کردن دشمنان قسم خورده، یعنی مقابله با زورگویی‌های رایج و قلدری‌های چپاولگران در عصر جدید، یعنی مجاهدت، تلاش و کار برای خدا، یعنی عزت و سربلندی، ادامه راه شهیدان و تثبیت نظام اسلامی در عرصه اقتصادی، لبیک به فرمان برزمین مانده امام راحل (ره)، اجابت هل من معین رهبر خیرخواه و دوراندیش نظام، عمل به آموزه‌های قرآنی و توصیه‌های معصومین (ع)، عمل به وظیفه انقلابی و اسلامی در این مقطع.

بسیار روشن است که پیشرفت کشور متوقف بر دو عنصر علم و تولید است. یک کشور برای دستیابی به اهداف خود نیازمند علم و تولید است؛ یعنی عمل و کار براساس دانش. از این رو اهمیت و ضرورت تولید در این مرحله از عمر مبارک نظام اسلامی و در دهه عدالت و پیشرفت به روشنی آشکار و نمایان است.

منافع اقتصاد دانش بنیان

اقتصاد دانش بنیان منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت؛ موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود و بهره وری را افزایش می‌دهد که امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهره وری است. کیفیت محصول را افزایش می‌دهد، بهبود می‌بخشد و محصولات را رقابت پذیر می‌کند. یعنی در بازار‌های جهانی می‌توانیم از این محصولات به عنوان محصولات رقابت پذیر استفاده کنیم. در داخل کشور هم همین طور.

یعنی اگر درباره واردات خیلی تعرفه نگذاریم و واردات سرازیر بشود، وقتی محصول داخلی کیفیت بهتر و قیمت ارزان تری داشت، مردم طبعا به آن اقبال می‌کنند؛ حجم محصول افزایش پیدا می‌کند، کیفیت بالا می‌رود و قیمت تمام شده کاهش پیدا می‌کند. درواقع دانش بنیان کردن تولید، بهره وری فعالیت‌های اقتصادی را ارتقا می‌دهد. چنین خصوصیاتی در تولید دانش بنیان وجود دارد.

قانون جهش تولید دانش بنیان

مجلس در سال ۱۳۹۹ در قانون مدیریت خدمات کشوری اصلاحاتی را در راستای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان انجام و اعتبارات خوبی را برای توسعه این شرکت‌ها اختصاص داد. این قانون موجب توسعه شرکت‌های دانش بنیان شد، ولی این شرکت‌ها به تولیدکنندگان موجود کشور متصل نشدند تا تولیدات موجود کشور را دانش بنیان کردن و زمینه رقابت آن‌ها در داخل و خارج را فراهم سازند. در بند (ج) این قانون تأکید شده است که: با هدف حمایت از اقتصاد دانش بنیان و با عنایت به جهش درخور توجه تعداد شرکت‌های دانش بنیان کشور، مبلغ ۳۰ هزارمیلیارد ریال به سرمایه کنونی صندوق نوآوری و شکوفایی موضوع ماده۵ قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات اضافه می‌شود.

حرکت به سمت دانش بنیان شدن شروع شده است

اقتصاد کشور در حال تغییر ماهیت و شکل از منبع محوری به دانش بنیانی است؛ بنابراین در این برهه شاهد شکل گیری کسب وکار دانش بنیان نوظهور مبتنی بر فناوری هستیم که بیشترین نرخ رشد را به خود اختصاص داده و به دنبال جذب بیشترین سهم از بازار اقتصادی ایران است. طبیعتا تحقق و شکل گیری اقتصاد دانش بنیان در عصر پرشتاب کنونی که کارآفرینی مبتنی بر فناوری و به دنبال آن کسب وکار‌های دانش بنیان موتور رشد اقتصادی محسوب می‌شود، به اشتغال پایدار دانش آموختگان دانشگاه‌ها کمک بسزایی خواهد کرد.

در این حوزه اقتصاد، نوآوران، صاحبان فکر و طراحان کسب وکار دانش بنیان، سرمایه‌های اصلی، موضوع فن آفرینی محسوب می‌شوند تا با ایجاد شرکت‌های دانش بنیان، سهم شایان توجهی در توسعه صنایع با فناوری‌های برتر و ایجاد اشتغال برای دانش آموختگان دانشگاهی فراهم کنند. اهمیت این موضوع نیز باعث شد تا رهبر معظم انقلاب شعار سال۱۴۰۱ را مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان قرار دهند. ایشان با تأکید بر اینکه امروز مسئله اصلی مسئولان اجرایی و کسانی که در اداره کشور دخیل هستند، اقتصاد است، افزودند: البته رویکرد‌های مردمی جدیدی نیز به چشم می‌خورد که اگر به شکل مناسبی ادامه پیدا کند، دل گرم کننده است.

شرایط لازم برای رسیدن به اقتصاد دانش بنیان

نیروی انسانی دانش آموخته و بامهارت؛ زیرساخت‌های مربوط به فناوری اطلاعات؛ یک سیستم نوآوری کارا؛ نهاد‌های مشوق نوآوری و خلاقیت، انتشار و به کارگیری دانش موجود؛ ایجاد بخش تحقیقات و مطالعات و افزایش دانش تولید در کنار هر مرکز تولیدی.
در چین شرکت هوآوی ۱۵۰ هزار کارمند دارد که فقط یک سوم آن در بخش فنی تولید مشغول اند و بقیه در بخش پژوهش و تحقیقات و مطالعات کیفی کردن محصول کار می‌کنند. درحالی که در کشور ما این بخش‌ها در مراکز تولیدی بسیار ضعیف و محدود دیده شده است.

راهبرد‌های مهم رهبر معظم انقلاب

رفع ضعف بخش تولیدات کشاورزی در دانش بنیان شدن و قطع تدریجی وابستگی به خارج.
توسعه صددرصدی شرکت‌های دانش بنیان و حمایت از آن‌ها با رعایت شاخص‌ها و استانداردها.
ایجاد بانک اطلاعات از نیاز‌های دانشی همه بخش‌ها و قابل دسترسی بودن برای شرکت‌های دانش بنیان
سوق دادن فارغ التحصیلان پژوهشگر به پارک‌های علم و فناوری برای اشتغال.
جذب عناصر نخبه و فعال و دل سوز و بانشاط و پابه کار در نظام تصمیم گیری کشور.
مبارزه با واردات کالا‌های مشابه تولید در داخل توسط مافیا‌های سوداگر و حمایت از تولید داخل.