تأثیر تصویرسازی ذهنی در موفقیت‌های ورزشی

هادی ساعی، قهرمان تکواندوی جهان و آسیا، قبل از هر مسابقه در ذهنش با حریف آن روز مبارزه می‌کرد و به‌راحتی او را شکست می‌داد و در عمل هم نتیجه‌ای غیر از این اتفاق نمی‌افتاد. باید گفت معجزه تصویرسازی ذهنی مثبت را در راه رسیدن به موفقیت در رشته ورزشی‌تان دست‌کم نگیرید.
تمام افکار ما برمبنای تصویری شکل می‌گیرد که آن را در ذهن می‌بینیم؛ یعنی اینکه اگر بگوییم «توپ»، چه تصویری در ذهن شما نقش می‌بندد. خب بدون‌شک حروف (ت‌و‌پ) نیست، بلکه تصویری از توپ در ذهن شما می‌آید. تصاویر بدون نیاز به محرک‌های بیرونی ایجاد می‌شوند. تصویرسازی کاری به هوش افراد ندارد. همه قدرت تخیل دارند و کافی است از خلاقیت خود برای تصور‌کردن به شکلی هدفمند استفاده کنید. درصورتی‌که از تصویرپردازی به‌عنوان وسیله‌ای برای تمرین استفاده شود، به آن تمرین ذهنی گفته می‌شود و در تمرین ذهنی اجرای یک مهارت حرکتی بدون تمرین بدنی در ذهن تصور می‌شود و ورزشکارانی که از این روش در کنار تمرینات فیزیکی استفاده می‌کنند، رکورد‌های به‌مراتب بالاتری را ثبت می‌کنند.

تأثیر مستقیم تصویرسازی روی اعصاب و عضلات
درباره تصویر ذهنی، نظریه‌های مختلفی وجود دارد؛ یکی از نظریه‌ها، نظریه روانی عصبی‌عضلانی است که الگوی فعالیت در هنگام تصور همانند اجرای واقعی است. فرمان‌ها و تکانه‌های عصبی ناشی از تصور حرکت، مشابه با تکانه‌های حرکت واقعی، اما با فرکانس‌های پایین‌تر و با شدت کمتر است که منجر به حرکت آشکار نمی‌شود؛ یعنی راه عصبی یکی است، اما نیرو برای ایجاد حرکت کافی نیست؛ بنابراین فرصت تمرین الگو حرکتی را می‌یابد بی‌آنکه عضله واقعا درگیر حرکت شود.

تصویرسازی چگونه کار می‌کند؟
درواقع ذهن از تصویر عملکرد مطلوب دیگران الگوبرداری و به‌عنوان الگو و سرمشق یا دستورکاری برای آموختن استفاده می‌کند. همچنین با فراخوانی اطلاعات موجود در حافظه تصاویر معناداری ساخته می‌شود؛ یعنی ذهن می‌تواند تصاویر رویداد‌های آینده را نیز بسازد. ورزشکاران هنگام آماده‌شدن برای مسابقه، عملکرد‌های خود در روز مسابقه را از قبل در ذهن می‌بینند و مرور می‌کنند. تصویرسازی از ۲ راه موجب بهبود عملکرد می‌شود؛ یکی از طریق دیدگاه فیزولوژیکی تصویرسازی به ورزشکار در تنظیم میزان انگیختگی (فعال‌سازی عصبی) کمک می‌کند و دوم از دیدگاه شناختی توجه فرد را به‌صورت گزینه‌ای به تکالیف جاری معطوف می‌کند و اگر ورزشکار در تصویرسازی به تصویری مرتبط با تکلیف توجه کند، کمتر احتمال دارد که محرک‌های نامرتبط با عملکرد، توجه او را برهم بزند.