شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ با نزدیک شدن به ماه محرم مردم ایران تـــــلاش میکـنند مراسم عزاداری را غنی برگزار کنند، اما چند سالی است که در این ماه مانند دیگر مناسبتهای مذهبی و غیرمذهبی، دیگر خبری از پخش سریالها و برنامههای قوی و باکیفیت نیست. حتی کار به جایی رسیده است که شبکههای سیما بخش مهمی از جدول پخششان را به بازپخش چندین باره تولیدات سالهای گذشته ازجمله سریال «مختارنامه» اختصاص داده اند؛ اتفاقی که اعتراض برخی بازیگران این مجموعه را هم به دنبال داشته است، این درحالی است که صداوسیما به عنوان گستردهترین رسانه جمعی، وظیفه دارد فعالیتهای موثری برای رشد ارزشهای مذهبی در جامعه انجام دهد و در ترویج فرهنگ عاشورایی گام بردارد.
لازمه این کار هم بازنگری در ساخت برنامههای مناسبتی و مذهبی است؛ اتفاقی که به نظر میرسد امسال هم رخ نداده است؛ چون در فهرست برنامههای محرمی صداوسیما، برنامه ویژهای دیده نمیشود و آثار تکراری بازهم در جدول پخش جای گرفته اند. البته بررسی دقیق برنامههای محرمی تلویزیون را باید به پایان این ماه موکول کرد تا بعد از پخش، قوتها و ضعفهای آنها کاملا مشخص شود. ما در نوشتار پیش رو و هم زمان با آغاز محرم، نگاهی انداخته ایم به مهمترین برنامههایی که تلویزیون تصمیم گرفته است امسال روی آنتن ببرد.
یکی از ویژه برنامههای امسال، برنامه «حسینیه معلی» شبکه ۳ است که در ۱۵قسمت ۶۱دقیقهای برای پخش بعد از خبر۲۲ درنظر گرفته شده است. این برنامه با اجرای حامد سلطانی و بهره گرفتن از نوای ذاکرین اهل بیت (ع) حاج سعید حدادیان و سیدمجید بنی فاطمه و مهدی رسولی و محمد صمیمی به دنبال معرفی آیین ها، مداحان و سبکهای مختلف عزاداری است. پیشتر از «حسینیه معلی» به عنوان برنامهای استعدادیابی در زمینه مداحی یاد شده بود، اما به گفته تهیه کننده، این برنامه استعدادیابی نیست و هیچ گونه رقابتی در آن بین شرکت کنندگان وجود ندارد و صرفا برای عرض ارادت به مقام امام حسین (ع) تولید شده است. «نسل قاسم» به کارگردانی امیرسینا سلیمی نیز برنامه مناسبتی شبکه امید برای محرم است که دهه اول محرم و اربعین پخش خواهد شد.
این برنامه از چهار پویش تشکیل شده است. در پویش اول، نوجوانان شهرهای مختلف از هیئتهای خودشان برای برنامه ویدئو میفرستند تا درنهایت ۱۳ هیئت که دارای خلاقیت هستند، انتخاب شوند. پویش دوم این برنامه، شامل نوحههای مشترکی است که در تمام هیئت ها، نوجوانها اجرا میکنند. پویش سوم درمورد مسئولیت اجتماعی نوجوان است که نوجوانان را به مسائل و مشکلات اطرافشان حساس میکند تا بتوانند تا جایی که در توانشان است، آن موضوع یا مشکل را حل کنند. مرحله آخر هم پویش عهد اخوت بین نوجوان ایرانی و عراقی است که نشان دهنده دوستی و برادری در بین نوجوانان ایرانی و عراقی خواهد بود.
مستند «با مردم» که به آیینهای مردمی از ۱۳استان کشور میپردازد، «عبرتهای عاشورا» با تمرکز بر فرمودههای امام خمینی و رهبر معظم انقلاب، مستند «روضههای خانگی» و حسینیه امام خمینی (ره) جزو برنامههای شبکه یک برای دهه محرم هستند. از میان ویژه برنامههای متفاوت شبکه ۲ نیز میتوان به برنامه «عطف» اشاره کرد که آثار هنری با موضوع عاشورا را معرفی میکند. برنامه ترکیبی «خانه زاد»، دیگر اثر این شبکه است که به گفتگو با خادمان و افرادی که به نوعی با جلسات عزاداری ارتباط دارند، اختصاص دارد. مستند «جغرافیای محرم» هم که به بازنمایی و نمایش آیینهای عزاداری شیعیان در کشورهای مختلف در ایام محرم میپردازد، برای پخش از شبکه ۲ درنظر گرفته شده است.
با فرارسیدن ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع)، جدول پخش شبکه نسیم نیز تغییر کرده است. بر این اساس «نسیم آوا» نیز با پخش نواهای سوگ و نغمهها و اشعار آیینی و گفتگو با شاعران و مرثیه خوانان، در شبهای سوگواری حضرت اباعبدا... الحسین (ع) به صورت ویژه هر شب، ساعت۲۲ با اجرای رضا محبی پخش میشود.
مستند «دور گردون» به کارگردانی امین باقری و با اجرای شهرزاد کمال زاده و سلمان فرخنده را شاید بتوان یکی از ویژه برنامههای خوب شبکه نسیم برای محرم امسال دانست. این مستند که در ۱۵ قسمت ۲۶ دقیقهای تولید شده است، راوی داستانهای افرادی است که در ایام محرم نذرهای متفاوت و جالبی دارند.
مستند «دور گردون» از چهارشنبه ۱۲مرداد، ساعت ۲۱ پخش خواهد شد. «قاب عاشقی» نیز هر شب ساعت۲۳:۳۰ به روی آنتن شبکه نسیم خواهد رفت. در این برنامه، هر شب به یک فیلم سینمایی مرتبط با امام حسین (ع) با حضور عوامل آن ازجمله کارگردان، تهیه کننده و... پرداخته میشود. فصل هشتم «با حسین (ع) حرف بزن» به تهیه کنندگی محمدامین پرواس شامل حرفهای بی تکلف و احساس درونی افراد در جایگاهها و مشاغل مختلف با امام حسین (ع) است؛ برنامهای گفت وگومحور که بدون حضور مجری ساخته شده است و در آن، افراد مختلفی با امام حسین (ع) حرف میزنند و از احساس و اعتقاد خود به ایشان میگویند. این برنامه هرشب ساعت ۲۳ روی آنتن شبکه نسیم میرود.
ویژه برنامه «سوره» به مناسبت عزای حسینی و آغاز محرم از امروز روی آنتن خواهد رفت. این فصل از «سوره» که «فصل کوفه» نام گرفته است، به مدت ۱۴شب، ساعت۲۲ روی آنتن شبکه ۴ خواهد بود. «سوره؛ فصل کوفه»، با محوریت «کوفه شناسی؛ تاریخ و اهمیت آن از آغاز تا پایان دوران خلفا»، «مسئله دعوت از منظر کوفی» و... برای پخش درنظرگرفته شده است. در این برنامه، گروهی از هنرمندان به سرپرستی و تهیه کنندگی مسلم نادعلی زاده به بیان این واقعه تاریخی میپردازند.
برنامه «بلاتشبیه» به نمایش تعزیه خوانی میپردازد، در ۱۵قسمت از شنبه هشتم مرداد، هرشب ساعت۲۱، روی آنتن خواهد رفت. «سرگذشت» نام مجموعهای است که از اول ماه محرم با روایتگری شاعر و ادیب صاحب نام «ساعد باقری»، در ۱۲ قسمت به شرح شفاهی ترکیب بندهای نفیس عاشورایی میپردازد. این برنامه هرشب ساعت۲۳:۳۰ روی آنتن خواهد رفت.
«رفیق» با روایتی متفاوت از محرم، در ۱۳قسمت ۴۵دقیقه ای، دیگر ویژه برنامه شبکه ۴ است. پخش این برنامه نیز از امشب ساعت ۲۳:۳۰ آغاز میشود. سیما تیرانداز قصه هر قسمت را روایت میکند و آن قصه در قالب قطعات نمایشی روی صحنه میرود.
در میان مجموعههای جدیدی که پیش بینی میشود ماه محرم امسال روی آنتن تلویزیون بروند، میتوان به «شب آخر» به کارگردانی مهسا فتحعلی، «زخم وخنجر» به نویسندگی و کارگردانی حسین گنج خانی و «شب بیدار»، ساخته رضا ابوفاضلی اشاره کرد. باتوجه به اینکه هنوز خبر موثقی درباره زمان پخش و شبکه پخش کننده این آثار منتشر نشده است، میتوان گفت زمان پخش این سه مجموعه بعد از دهه اول محرم خواهد بود.
«شب آخر»، مجموعهای ۱۰ قسمتی و روایتی از زندگی دو خانواده است که یکی از آنها اخلاق مدار و دین محور است و دیگری مال اندوز و غرق در ظواهر زندگی. در این سریال، بازیگرانی همچون مجیـــد مشـــیری، ساناز سمـــاواتــی و شیوا خسرومهر بازی میکنند.
سریال «شب بیدار»، اصلیترین گزینه شبکه ۲ برای پخش در ایام محرم است. در این مجموعه، بازیگرانی، چون پرویز فلاحی پور، عبدالرضا اکبری و مهدی سلوکی نقش میآفرینند. محور اصلی سریال «شب بیدار»، یتیم نوازی و توجه به یتیم و آموزههای دینی درباره آن است.
مجموعه «زخم و خنجر» نیز که از حضور جعفر دهقان، حبیب دهقان نسب و
خسرو شهراز بهره گرفته است، داستانی از اوایل دوره حکومت رضاخان در روستایی به نام خنداب را روایت میکند.
صداوسیمای خراسان رضوی برنامههای مختلفی را برای پخش در دهه اول محرم درنظر گرفته است که از میان آنها میتوان به ویژه برنامه شامگاهی «جان کلام» اشاره کرد که در قالبی ترکیبی در ۱۴ اثر ۳۰ دقیقهای به صورت زنده پخش میشود.
«مرثیه آفتاب» نیز با موضوع محرم در حریم مطهر رضوی با هدف انعکاس مراسم و مناسبتهای حرم رضوی در ۱۲ برنامه ۶۰ دقیقهای روی آنتن شبکه استانی میرود. مستند «عزیزم حسین (ع)» نیز با موضوع محرم در قالب مستند گزارشی پخش خواهد شد.
همچنین شبکه استانی دو برنامه برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی در قالب ترکیبی گزارشی درنظر گرفته است. از میان آثار شبکه صدای خراسان رضوی هم میتوان به «حسینیه دل» در قالب کلامی روایی، «نسل حسینی» در قالب کلامی پیامی و ویژه برنامههای «شبهای محرم» و برنامه پرسش وپاسخ «پرسمان محرم» اشاره کرد. همچنین ویژه برنامه «حسینیه ایران» از شب اول محرم تا شام شهادت امام سجاد (ع) در ۱۳ قسمت به صورت زنده از حرم مطهر پخش خواهد شد.