ماجرای انهدام شی ناشناس در آسمان مشهد چه بود؟ (۲۴ خرداد ۱۴۰۴) سفره غذای ۴۰ هزار نفری عید غدیر در پارک ملت مشهد گسترده شد (۲۴ خرداد ۱۴۰۴) خبر کشف وانت حامل مواد انتحاری در مشهد، کذب است | مشهد در امنیت کامل است پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (شنبه، ۲۴ خرداد ۱۴۰۴) | تداوم روند افزایش دما تا روز سه‌شنبه فرماندار مشهد: شهر در شرایط بسیار نرمالی قرار دارد | آماده خدمت‌رسانی و مدیریت بحران هستیم شرایط پیچیده طارمی در اینتر بعد از حمله جنایتکارانه اسرائیل به ایران از غدیر تا قدس؛ مشهد هم‌پیمان ولایت و مقاومت | اجتماع شبانه مردم در حمایت از وعده صادق ۳ در میدان شهدا مشهد + فیلم حال‌وهوای موکب‌های غدیر در شهر مشهد و شادی مردم از عملیات وعده صادق ۳ + فیلم فعالیت رایگان حمل‌و نقل عمومی مشهد | افزایش فعالیت خط ۳ قطارشهری تا ساعت ۲۲ امشب و فردا شب (۲۳ و ۲۴ خرداد ۱۴۰۴) بیانیه شورای اسلامی شهر مشهدمقدس در محکومیت تجاوز رژیم صهیونی به جمهوری اسلامی ایران مردم مشهد مقدس در محکومیت حمله وحشیانه اسرائیل به خیابان آمدند + فیلم (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) سرویس‌دهی رایگان حمل‌ونقل عمومی مشهد برای راهپیمایی مردم مشهد (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) برگزاری راهپیمایی گسترده مردم مشهد در محکومیت حمله اسرائیل به ایران (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) تمام پرواز‌های فرودگاه مشهد لغو شد (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) حمله اسرائیل به ایران (جمعه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴) + فیلم و عکس جلوگیری از هدر رفت ۶ هزار مترمکعب آب با ذخیره‌سازی در دریاچه بوستان غدیر ابراز امیدواری معاون ترامپ درخصوص به‌نتیجه‌رسیدن مذاکره با ایران سرویس‌دهی رایگان مترو مشهد در روز عید غدیر (شنبه، ۲۴ خرداد ۱۴۰۴) ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های ترافیکی شب عید غدیرخم ۱۴۰۴ در مشهد اعلام شد افزایش سه‌برابری بودجه حمایت از ورزش بانوان در دوره ششم مدیریت شهری مشهد شهردار مشهد مقدس: شهرداری و شورای شهر حامی ورزش بانوان است +فیلم
سرخط خبرها

سیل کال قره‌خان که عیدگاه را برد

  • کد خبر: ۱۲۰۴۵۸
  • ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۵:۰۴
سیل کال قره‌خان که عیدگاه را برد
محمود ناظران‌پور - تاریخ‌پژوه

دشت مشهد میان دو رشته‌کوه قرار گرفته است؛ «اژدرکوه» در شمال و «ارتفاعات خلج» در جنوب. این دشت دو زهکش هم دارد که آب بارش‌های فصلی بین آن‌ها جاری می‌شده است؛ دو دره، به‌معنی جایی با ارتفاع کم که با رشته‌ارتفاعات احاطه‌شده، جغرافیای مشهد را تشکیل می‌دهد.

یکی از این دره‌ها که دیگر از بین رفته است، درست در محلی واقع بوده که حرم مطهر قرار دارد. می‌دانید که حرم مطهر در گودی قرار دارد؛ یعنی چه از سمت پیش روی حضرت از فلکه آب، چه از سمت پشت سر حضرت از فلکه طبرسی به‌سمت روضه منوره بیایید، پایین و پایین‌تر می‌روید. حرم مطهر پیش‌از دفن حضرت‌رضا (ع) در آن، باغی بوده است در حاشیه روستای نوغان.

همین واقعیت تاریخی نشان می‌دهد که آنجا حتما گودی یا دره بوده است؛ دره‌ای که بعد‌ها با ساخت‌وساز شهر از بین رفته است، اما بقایای آن همچنان باقی است، مثل «کال قره‌خان». کال قره‌خان زهکش آب‌های منطقه است. این کال در قدیم از بالا می‌آمد و وارد شهر می‌شد و تا پایین‌دست امتداد داشت. این کال زهکش آب‌های منطقه بوده و طبیعتا در گودترین بخش دشت، جریان داشته است. هنوز هم وضعیت این منطقه به‌گونه‌ای است که دراثر بارش، مستعد آب‌افتادگی است.

من بچه بودم که یک بار از همین کال قره‌خان سیل آمد و نصف عیدگاه را برد. آن موقع «مهندس شهرستانی» تازه آمده بود و شهردار شده بود. ما موقع توت‌ها می‌رفتیم به باغ‌منزلمان در محمدآباد. سیل که آمد، من لب ایوان خانه نشسته بودم. نهر نادری هم از باغ ما رد می‌شد. سیل که آمد، آب تا لب ایوان خانه ما بالا آمد. فقط ۲۰‌دقیقه باران آمده بود و آن سیل نهنگ درست شد.

خیابان رازی امتداد کال قره‌خان است. زندان سابق در خیابان جم هم کنار کال قره‌خان بود. برادرم وقتی دعوایی کرده و چند‌نفر را لت‌و‌پار کرده بود و بازداشتش کرده بودند و ما همین‌جا به دیدنش می‌رفتیم. ساختمان زندان سابق تا همین اواخر بود. بعد‌ها زندان جدید را در وکیل‌آباد ساختند.

آن سال که سیل آمد، دیوار زندان را خراب کرد. عده‌ای از زندانی‌ها فرار کردند. خودشان را انداخته بودند در آب سیل و رفته بودند. عده زیادی از آن‌ها مردند. آب سیل شوخی ندارد. با آب دریا و رودخانه و... فرق می‌کند. چندنفری هم که زنده ماندند، دستگیر و بلافاصله اعدام شدند. ظاهرا دستور رضاخانی بود که اعدامشان کنند تا دیگر کسی هوس فرار از زندان به سرش نزند.

سیل که در کال قره‌خان آمد، در نهر نادری جریان پیدا کرد. می‌توان گفت نهر نادری در مسیر همان دره‌ای که از بین رفت، کشیده شده بود.

گودی دیگر که دره اصلی مشهد بوده، همینی است که کشف‌رود در آن جریان داشته است و دارد. آب بارش‌های فصلی، از ارتفاعات دو طرف، می‌آمده و می‌ریخته به کشف‌رود و رودخانه پرآبی می‌ساخته است که مردم مشهد به آن «دریا» می‌گفتند.

خیابان دریا که الان شده است «وحید»، به همین موضوع اشاره دارد. البته الان دیگر آبی نیست که به کشف‌رود بریزد؛ هر‌چه هست فاضلاب است.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->