زنان روستایی نقش آفرینان امنیت غذایی کشور هستند

به گزارش شهرآرانیوز، ابوالفضل گلشن تفتی، رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری در نشست تخصصی نقش آفرینی زنان روستایی و عشایری در توسعه پایدار به مناسبت روز جهانی زنان روستایی و عشایر که به صورت وبیناری برگزار شد، درباره بانوان روستایی و مدیریت ضایعات و پسماندهای کشاورزی اظهار کرد: یک چهارم جمعیت جهان را زنان روستایی تشکیل می‌دهند. مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۸ میلادی روز اکتبر۱۵ به دلیل اهمیت نقش زنان روستایی در بهبود معیشت و درآمد خانواده و توسعه و هویت منابع روز زنان روستایی نامیده است.

وی افزود: در حال حاضر جمعیت زنان روستایی در کشور بالغ بر۱۰ میلیون نفر است که بیش از۷۰ درصد فعالیت مربوط به حوزه دام و طیور و ۴۰ درصد امور مربوط به زراعت و باغبانی توسط زنان روستایی انجام می‌شود.

رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری پس از برداشت مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی تصریح کرد: زنان روستایی جایگاه مهمی در تامین ‌غذای کشور داشته و نقش آفرینان امنیت غذایی کشور هستند. یکی از اولویت‌های کشور افزایش و ارتقای امنتی غذایی است. با توجه به اینکه ۸۰ درصد از فرآوری محصولات کشاورزی به روش سنتی توسط زنان روستایی و عشایر صورت می‌گیرد، برای اینکه بتوانند محصولات تولیدی به بازار داخلی و خارجی عرضه کرده و این محصولات قابلیت رقابت را در بازار داشته باشد، نیاز است این موضوع بر اساس روش علمی و مطابق با استاندارهای داخلی و خارجی انجام شود.

گلشن تفتی بیان کرد: موسسه حقیقات فنی و مهندسی کشاورزی از سال ۱۳۶۹ عملا فعالیت‌های علمی وپژوهشی خود را با سه بخش تحقیقاتی تحت عنوان مهندسی صنایع غذایی و فناوری‌های پس از برداشت، مهندسی آبیاری و زهکشی و مهندس مکانیک ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون کار خود را شروع کرد. موسسه تحقیقات فنی مهندسی و کشاورزی در اکثر استان‌ها مراکز تحقیقاتی داشته و ۱۴۸ نفر عضو هیات علمی در ستاد و بخش‌های وابسته آن فعالیت کرده که داری مدرک تحصیلی دکترا و کارشناسی ارشد هستند. استراتژی موسسه برای افق ۱۳۹۹ تا ۱۴۱۰ حفاطت از منابع آب و خاک، انرژی و محیط زیست، سرمایه برای پایداری تولید، کاهش ارزبری بخش کشاورزی، ایجاد و افزایش ارزش افزوده محصولات کشاورزی، تکمیل زنجیره ارزش و اشتغالزایی در تولید محصولات کشاورزی، انتقال و بومی سازی فناوری مهندسی و ... است.

رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری پس از برداشت مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ادامه داد: بخش صنایع غذایی موسسه سه ماموریت از جمله مدیریت کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در مرحله برداشت و پس از برداشت، توسعه واحدهای کوچک فناوری‌های پس از برداشت و فراوری در سطح روستاها و ساماندهی و اصلاح ساختار و آمایش صنایع غذایی و تبدیلی کشور را بر عهده دارد.

ایران به اندازه ۱۰ کشور اروپایی ضایعات غذایی دارد

گلشن تفتی درباره وضعیت تولید محصولات کشاورزی در کشور گفت: بر اساس آمارهای سال ۹۸، ۹۱.۷ میلیون تن محصولات زراعی و ۲۴.۴ میلیون تن محصولات باغی در کشور تولید می‌شود. ذرت علوفه ای، گندم، نیشکر، گوجه و یونجه از بیشترین محصولات زراعی در کشور بوده و بیشترین محصولات باغی مربوط به سیب است.

وی درباره چالش‌های اصلی در تولید محصولات کشاورزی گفت: در کشور ما سالیانه ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌شود و چالش اصلی این بخش تولید ضایعات در مراحل برداشت و پس از برداشت است. طبق تعریف فائو در سال ۲۰۱۹ فعالیتی که مربوط به افت کمی و کیفی برداشت و قبل از مصرف کننده است، تحت عنوان تلفات و غذایی که توسط انسان یا مصرف کننده دور ریخته می‌شود، دور ریز شناخته می‌شود.

رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری پس از برداشت مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی تصریح کرد: بر اساس آمارها ایران به اندازه ۱۰ کشور اروپایی ضایعات غذایی دارد که نشان می‌دهد هر ایرانی ۴۰۰ کیلوگرم ضایعات تولید می‌کند. ضایعات محصولات کشاورزی در سه برداشت پس از برداشت و مرحله برداشت ایجاد میشود که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران عمده ضایعت مربوط به مرحله برداشت و پس از برداشت است. در سال ۲۰۱۱ فائو عنوان کرده که کشورهای خاورمیانه و آفریقا میزان ضاعات محصولات کشاورزی بالا است.

گلشن تفتی بیان کرد: ضایعات بالا در امنیت غذایی تاثیرگذار بوده و بر این اساس یکی مهمترین چالش‌ها در برابر دولتمردان امنیت غذایی است. ایران از نظر امنیت غذایی در سطح متوسط قرار دارد.

وی درباره موارد قابل تامل در بروز ضایعات محصولات کشاورزی گفت: خرد بودن اراضی کشاورزی از جمله موارد تاثیر گذار بر تولید ضایعات است. به دلیل خرده مالکی در اکثر روستاهای کشاورزی جوابگوی معیشت کشاورز نبوده و کشاورز به سمت سایر مشاغل کشیده شده است و از طرفی عرضه محصولات کشاورزی به بازر مصرف پر هزنیه بوده و اغلب پس از مصرف نیاز خانواده محصولات به اجبار به ضایعت تبدیل می‌شود.

رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری پس از برداشت مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی تصریح کرد: بر اساس تعریف فائو واحدهای خرد واحدهای کمتر از دو هکتار است. در کشور ما ۵۰ درصد در زمین‌های کشاورزی جهان  کمتر از دو هکتار و  ۷۳ درصد کمتر از ۵ هکتار است. میانگین سطح اراضی کشاورزی در ایران ۴.۹ هکتار است که تقریبا معادل نصف میانگین اراضی کشاورزی در سطح جهان است. متوسط اراضی زراعی کشور ۵.۹ هکتار و متوسط اراضی باغی ۱۰.۵ هکتار است.   

رفع مشکلات مربوط به ضایعات محصولات کشاورزی

گلشن تفتی بیان کرد: مورد دیگر عوامل موثر بر ضایعات محصولات کشاورزی مدیریت پس از برداشت محصولات است. عدم وجود فناوری‌های مناسبی پس از برداشت، سیستم حمل و نقل نامناسب، کمبود یا نبود انبار فنی نگهداری محصولات، عدم آشنایی کشاورزان با روش‌های نگهداری استراتژی مناسب بازاریابی، تبدیل و  فراوری غیر استاندارد از دیگر مواردی است که بر تولید ضایعات تاثیرگذار است. مازاد تولید برخی از محصولات در برخی از فصول، پایین بودن سطح دانش  کشاورزان، خریداران، واسطه‌ها و فروشندگان محصولات کشاورزی در زمینه مسائل برداشت و پس از برداشت در افزایش ضایعات محصولات نقش دارند.

وی درباره راهکار رفع مشکلات مربوط به ضایعات محصولات کشاورزی بیان کرد: انجام سیاست‌گذاری و اقدامات زیربنایی از جمله ایجاد مجتمع‌های کشت و صنعت، ایجاد زیرساخت‌های مناسب در زمینه حمل و نقل و گسترش زنجیره سرد و  اعمال سیاست‌های حمایت از تولید کننده و مصرف در این خصوص  بسیار موثر است. این موارد با حمایت و همکاری همه جانبه بخش‌های اجرا و تحقیقات، فراهم کردن اعتبارات و پشتوانه علمی و نظارت قابل اجرا است.

رئیس بخش تحقیقات صنایع غذایی و فناوری پس از برداشت مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی تصریح کرد: عمده انبارها در روستاها سنتی بوده و اگر این انبارها به صورت علمی طراحی شوند به طور موثری باعث افزایش ماندگاری محصولات و کاهش ضایعات می‌شود. اصلاح وضعیت انبارهای سیب زمینی و پیاز از جمله این موارد است. همچنین فراوری محصولات پس از برداشت و کاربرد روش‌های درست نگهداری در کاهش ضایعات بسیار تاثیر گذار بوده ومی توانیم در بازارهای خارجی محصولات خوبی را عرصه کنیم. برای مثال در زمینه خرما  کشاورزان به راحتی می‌توانند از خشک‌کن های محفظه دار خورشیدی استفاده کنند. این مساله در خشک کردن سبزی‌ها نیز صدق کرده که با ارائه خشکن‌های صحیح ضایعات کم می‌شود.