واکنش بازارهای داخلی و بینالمللی به یک شوک غیراقتصادی ناشی از اقدام تروریستی دولت آمریکا و به شهادت رساندن سپهبد قاسم سلیمانی و همراهان او، البته پیشبینی میشد، چه اینکه در ساعتهای نخستین این رویداد تروریستی به فرمان دونالد ترامپ، قیمت نفت و طلا در بازارهای جهانی روندی صعودی را تجربه کرد و نخستین آثار آن در روز شنبه با بازگشایی بازارهای داخلی ایران نمایان شد. شاخص بورس تهران با ریزش سنگین ۴.۳۶ درصدی در پایان معاملات دیروز مواجه شد و شاخص قیمت دلار آمریکا و یورو در بازار آزاد ارز ایران هم به ترتیب رشدی ۳ تا ۴ درصدی را تجربه کرد.
حاکم شدن فضای ترس و نگرانی و شکلگیری رفتارهای هیجانی در بازارهای مختلف داخلی و خارجی در اثر افزایش تنش بین کشورها و احتمال تخاصم در عرصههای دوجانبه، منطقهای و حتی بینالمللی گریزناپذیر است و در این شرایط سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در بازارهایی روی میآورند که دارای ویژگی نقدشوندگی بالا باشد و از آن بهعنوان پناهگاه امن در روزهای ناامن یاد میشود.
در تحلیل نبض بازارها پس از اقدام تروریستی و جنایت آمریکاییها هم این مسئله به وضوح مشاهده میشود؛ چراکه ترور یک مقام عالیرتبه نظامی رسمی یک کشور با فرمان رئیسجمهور یک کشور دیگر در خاک کشور ثالث این پیام را به جهان مخابره میکند که احتمال افزایش تنش و شکلگیری مخاصمه هرچند بهصورت محدود بین کشورهای درگیر ماجرا وجود دارد و البته وزن و جایگاه ممتاز سپهبد شهید قاسم سلیمانی در نظام سیاسی ایران و اثرگذاری مثبت ایشان در تحولات منطقه پرتنش خاورمیانه هم بر شدت نوسان بازارها افزوده و از این زاویه به نظر میرسد نباید در تحلیل بازارها و آینده اقتصاد کشور دچار خطای محاسباتی شد.
نخست اینکه در روزهای آینده انتظار میرود بخش زیادی از فضای ترس و نگرانی و هیجان حاکم بر بازارها از بین برود و هم شاخص بورس ایران روند صعودی به خود خواهد گرفت و هم اینکه نوسان قیمتها در بازار ارز فروکش میکند؛ البته بازه زمانی آن به سیر تحولات آینده در عرصه بینالمللی هم بستگی دارد. دوم اینکه بیانیه رسمی شورای عالی امنیت ملی کشور هم هوشمندانه و مبتنی بر عقلانیت حاکمیتی است و مبنا قرار گرفتن تصمیمهای این شورا میتواند از بروز شوکهای دیگر به بازارها و اقتصاد کشور جلوگیری کند. بر مبنای رویکرد عالیترین نهاد تصمیم گیرنده در سطح امنیت کشور به نظر میرسد حفظ ثبات در اقتصاد و جلوگیری از حاکم شدن رفتارهای هیجانی میتواند توطئه ناامن جلوه دادن فضای اقتصادی کشور را خنثی سازد.
سوم اینکه ضرورت ایجاب میکند که نحوه «گرفتن انتقام سخت» به عنوان یک مطالبه ملی و گزینههای احتمالی و گزارههای انتخابی به نهادهای مسئول و قانونی واگذار شود و از این منظر شکلگیری رفتارهای هیجانی و حساب نشده حتی مبتنی بر احساسات پاک و خشمهای مقدس پس از ترور شهید سپهبد سلیمانی میتواند باعث افزایش هزینه برای کشور شود و یکی از راههای انتقام گرفتن سخت ما البته میتواند مقاومسازی پایههای اقتصادی و جلوگیری از ایجاد فضای ناامنی در عرصههای گوناگون اقتصاد کشور باشد. فراموش نکنید که دشمنان این میهن و مردم ایران پس از تحریمها و جنایت اخیر خود، از ناامن شدن فضای اقتصادی کشور سود میبرند و آن را دستاورد خود قلمداد میکنند. نوسان این روزهای بازار فروکش میکند و در این میان، مهم سهمی است که هر ایرانی میتواند در برقراری ثبات اقتصادی کشور ایفا کند و توطئه بدخواهان را ناکام بگذارد، چرا که اتحاد ملی در صیانت از اقتصاد ملی این روزها بیش از پیش ضرورت دارد.