وقتی دلم خنک می‌شود

«خوب است که  انسان اسم خودش را در هر کار خیری بنویسد و خودش را شریک کند؛ زیرا فردای قیامت معلوم نیست کدام قبول و کدام رد می‌شود.» این جمله تأمل برانگیز و زیبا منسوب به مرحوم آیت ا... بهجت است که مردم و شاگردانش را بدان راهنمایی و سفارش می‌کند. گاهی آدمی در فراز و نشیب زندگی آن چنان درگیر خویشتن خویش، مصالح، منافع و مطامع دنیوی می‌شود که آرام آرام فراموش می‌کند هدفش از حضور در دنیا چیست و برای چه چیزی خلق شده است.

بر این اساس، در روندی غلط، هر اقدام و عملی فقط در ترازوی منفعت مادی سنجیده و ارزیابی می‌شود و آن چیزی که از آن با عنوان «آدمیت، اخلاق و احسان» تعبیر و تفسیر می‌شود، به مرور زمان به فراموشی سپرده می‌شود. این درحالی است که همه ما نسبت به همه افرادی که در زندگی ما قرار دارند و همه آنچه در اطراف و محیط ما می‌گذرد، وظیفه داریم و باید در قبال آن احساس مسئولیت کنیم.

شاید این حرف‌ها برای برخی کلیشه، تکراری یا شاید هم شعار و تبلیغ به نظر برسد، ولی واقعیت این است که همه این موارد تکلیف جدی انسان است که باید روزی برای چگونگی انجام آن در برابر خداوند مهربان به خاطر همه نعماتی که به آدمی بخشیده است، پاسخگو باشد.

کاری نکنید دلتان خنک شود!

هیچ گاه در زندگی حرفی نزنید و کاری نکنید که به اصطلاح عامیانه آن «دلتان خنک شود!» معمولا حرف‌ها و رفتار‌هایی که هدف آن خنک شدن دل انسان است، نیت خوبی با خود ندارند و نتیجه آن اخلاقی، انسانی و موردرضای خدا نیست. کل کل‌های عادی و معاشرت‌های عمومی زندگی گاه به مجادلاتی می‌رسد که آدم را از دایره منطق و حسن نیت خارج می‌کند و ممکن است سخنانی به زبان جاری سازد که فحوای آن نه تنها بوی محبت و احترام نمی‌دهد، بلکه صرفا برای منکوب کردن یا ضربه زدن به طرف مقابل استفاده می‌شود.

«وقتی دلم خنک می‌شود» لزوما یک اتفاق خوب نیست. مثلا دلم خنک شد، چون فلانی «ورشکست شد، کارش را از دست داد، در آزمون قبول نشد، مجلس ازدواجش به خوبی برگزار نشد، موبایلش را دزدیدند و...» معمولا از مجموع این جملات حس وحال خوبی به مشام نمی‌رسد و گویی انسان در کمین ناکامی‌های دیگران نشسته است.

البته در بیشتر مواقع افراد برای این رفتارشان توجیهاتی هم دارند؛ مثلا دلم خنک شد، چون طرف، «خیلی مغرور بود، خیلی پز می‌داد، فخرفروشی می‌کرد، خودش را گرفته بود و...» که همه این‌ها در واقع عذر بدتر از گناه است و چرخه رفتار ناسالم و به دور از اخلاق را تداوم می‌بخشد.

مزرعه آخرت

عبارت «دنیا مزرعه آخرت است» آیه یا روایت نیست؛ اما از قرآن برداشت شده است. در قرآن آمده است: «کسی که زراعت آخرت را بخواهد، به او برکت داده و بر محصولش می‌افزاییم و آن که فقط کشت دنیا را‌ می‌طلبد، کمی از آن را به او می‌دهیم و در آخرت هیچ بهره و نصیبی نخواهد داشت.»

در این تشبیه دنیا کشتزاری است که آماده کاشتن بذر است و بذر آن اعمال انسان هاست. پس چه خوب است در این وانفسای دنیایی که انسان گرفتار مسائل و جاذبه‌های کذایی آخرالزمان است، راهش را از دنیاطلبان جدا کند. بدین معنا که علاوه بر کوشش در مسیر داشتن زندگی مناسب، مرفه و زیبا در دنیا، مسائل معنوی را نیز در نظر داشته باشد و اخلاق نیکو و خیررساندن به دیگران را نیز مورد توجه خویش قرار دهد.

هر چقدر در فضای مجازی و رسانه‌های زرد بر طبل بی هویتی و بی اخلاقی بکوبند، فرقی در فلسفه خلقت و اثر وضعی آن ندارد. زندگی در گذر است و هر آدمی مختار است که چگونگی حیات خویش را ترسیم کند، اما در واقع آن‌هایی که حق مردم را ضایع می‌کنند، عدالت را زیر پا می‌گذارند، آخرت خویش را به دنیای دیگران می‌فروشند و از لطف و مهربانی غافل می‌شوند، همانا زیان کاران در دنیا و آخرت خواهند بود. پس تا‌ می‌توانید به خانواده، مردم و حتی حیوانات و طبیعت احسان کنید که خود خدا بهترین خریدار نیکی‌های انسان است.