درک کرامت انسان در سیره امام رضا (ع)
استاد معارف و اخلاق گفت: سیره امام رضا (ع) نشان می‌دهد که محور اصلی اخلاق اجتماعی، باور به کرامت ذاتی انسان است؛ باوری که رفتار‌های فردی، اجتماعی و حتی سیاسی ایشان بر آن استوار بوده است.
حجت الاسلام محمدمهدی مرادی زاده در گفتگو با شهرآرانیوز، در تبیین نسبت «کرامت انسانی» با «اخلاق اجتماعی» در سیره امام رضا (ع) اظهار کرد: اساس نگاه رضوی به انسان، بر محور احترام ذاتی به شأن آدمی است؛ شأنی که نه با طبقه اجتماعی فرو می‌ریزد و نه با قدرت و ثروت بالا می‌رود. او تأکید می‌کند که امام رضا (ع) در مکتب رفتاری خود، کرامت را یک ارزش اکتسابی نمی‌دانند که تحت شرایط خاص به افراد اعطا شود، بلکه آن را اصل ثابت خلقت الهی برمی‌شمارند؛ اصلی که اخلاق اجتماعی موظف به پاسداشت و به‌رسمیت شناختن آن است.
به گفته این استاد معارف و اخلاق، سیره امام رضا (ع) نشان می‌دهد که اخلاق اجتماعی بدون درک کرامت انسان، به مجموعه‌ای از رفتار‌های سطحی و بی‌ریشه تبدیل می‌شود. در نگاه رضوی، احترام، مهربانی، انصاف، مدارا و مسئولیت‌پذیری اجتماعی زمانی اصالت پیدا می‌کند که از باور به ارزش وجودی انسان سرچشمه گرفته باشد.
وی ابراز کرد: در مناظرات و رفتار‌های روزمره امام رضا (ع)، چه در مواجهه با دانشمندان ادیان و مکاتب مختلف و چه در برخورد با مردم عادی، نخستین اصل، حفظ حرمت مخاطب بوده است؛ حرمت و احترامی که نخستین گام برای شکل‌گیری اخلاق اجتماعی عادلانه و انسانی به شمار می‌آید.
این کارشناس مذهبی همچنین با اشاره به ولایتعهدی امام رضا (ع) و مواجهه ایشان با نظام سیاسی وقت، بیان داشت: حتی در پیچیده‌ترین و پرتنش‌ترین موقعیت‌های سیاسی، امام رضا (ع) هیچ‌گاه از مدار کرامت انسانی خارج نشدند. ایشان کوچک‌ترین بی‌احترامی به مخالفان، خادمان، مستمندان و حتی صاحبان قدرت را نپذیرفتند و این ویژگی را به‌عنوان معیار تشخیص اخلاق دینی مطرح کردند. امام رضا (ع) در عمل نشان دادند که اخلاق اجتماعی واقعی آن‌جاست که انسان در هر شرایطی، حتی در برابر بدرفتاری دیگران، حرمت طرف مقابل را نگاه دارد و از مسیر انصاف خارج نشود.
حجت الاسلام مرادی زاده در ادامه تأکید کرد: در مکتب رضوی، کرامت انسان تنها به حفظ حرمت ظاهری محدود نمی‌شود، بلکه شامل فراهم‌کردن زمینه‌های رشد، آگاهی، انتخاب آزادانه و مشارکت اجتماعی نیز هست. امام رضا (ع) کرامت را به معنای توانمندسازی می‌دانند؛ یعنی اخلاق اجتماعی باید بستری فراهم کند که انسان‌ها به ظرفیت‌های الهی خود نزدیک شوند، نه اینکه به‌واسطه فقر، جهل یا تبعیض، از مسیر تعالی دور بمانند.
وی بیان داشت: اگر جوامع امروز بخواهند اخلاق اجتماعی را بر اساس سیره امام رضا (ع) بازسازی کنند، باید از اصل بنیادین کرامت انسانی آغاز کنند. جامعه‌ای که شأن انسان‌ها را پاس نمی‌دارد، حتی اگر آداب اخلاقی ظاهری داشته باشد، به اخلاق واقعی دست پیدا نمی‌کند. به همین دلیل، نسبت کرامت انسانی و اخلاق اجتماعی در سیره امام رضا (ع)، نسبتی هویتی و تعیین‌کننده است: کرامت، ریشه است و اخلاق اجتماعی، میوه و تجلی آن.
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
