تصادف زنجیره‌ای با ۲۰ مصدوم در پارک ملی گلستان + فیلم و عکس (۸ آبان ۱۴۰۴) اختصاص ۲۶۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه تجهیز مدارس عشایری در سال جدید | فعالیت ۲۰۰ مدرسه تک‌دانش‌آموز در کشور  دانش‌آموزان عشایر اولویت آموزش و پرورش در کشور هستند رویدادی رنگارنگ با دختران | برگزاری اختتامیه اردوی عشایری دانش‌آموزان دختر ایران در مشهد + فیلم افزایش نیروی انسانی، اصلاح قانون حمل سلاح و افزایش تجهیزات و امکانات محیط‌بانان، در دستورکار سازمان حفاظت محیط زیست مستندمسابقه تلویزیونی، شکل جدید آموزش درس آمادگی دفاعی | عضویت ۳۷۰ هزار نفر در بسیج دانش‌آموزی خراسان رضوی استاندار خراسان رضوی: خدمات درمانی به بیماران غیربومی در مشهد بدون بودجه‌ مشخص انجام می‌شود تجلیل از محیط‌بانان کشور در مشهد | تأکید بر لزوم حمایت و تجهیز نیرو‌های حفاظتی ۱۲۰ هزار تبعه خارجی تحت پوشش بیمه سلامت هستند | الزام پرداخت حق بیمه برای تمدید اقامت اتباع خارجی هشدار عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره رانت و فساد در زنجیره دارو و تجهیزات پزشکی از ۵۵۰۰ تأییدیه کیفی آسانسور تا ۶۲۶۸ بازرسی از تجهیزات تفریحی در خراسان رضوی | بازرسی و کنترل کیفیت استاندارد شبانه‌روز ادامه دارد اضافه‌شدن ۵۰۰ دستگاه آمبولانس به ناوگان اورژانس تا پایان سال ۱۴۰۴ برای زنان از ۴۰ سالگی به بعد چه ورزش‌هایی مناسب است؟ استفاده زیاد از موبایل، کودکان را در معرض ابتلا به اوتیسم قرار می‌دهد این رژیم غذایی التهاب لثه‌ها را کاهش می‌دهد و سلامت دهان را بهبود می‌بخشد ارتباط پای سرد با دیابت و تیروئید | روش‌هایی برای بهبود سردی پا‌ها پژوهش‌های جدید: مصرف لبنیات پرچرب در جوانی سلامت قلب را افزایش می‌دهد چطور تعادل بدن را در هر سنی حفظ کنیم؟ پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۸ آبان ۱۴۰۴) | مشهد از فردا سرد می‌شود وزیر بهداشت در پاسخ به شهرآرانیوز: بودجه ویژه برای خدمات بیمه‌ای بیماران و زائران مشهد اختصاص می‌یابد + فیلم سن ابتلا به سکته مغزی در ایران حدود ۱۰ سال پایین‌تر از میانگین جهانی است احتمال وقوع سیلاب در شمال کشور | امدادگران هلال احمر به حالت آماده‌باش درآمدند گیاهان دارویی، قاتل چربی خون بالا شرکت آموزشی پایا تدبیر امید رادمان بیش از دو میلیون نفر-ساعت آموزش برگزار کرد ناکارآمدی در ساختار هزینه‌ها و ضرورت تجمیع منابع بیمه‌ای ۵ درصد اعتبارات بیمه‌های پایه به پیشگیری اختصاص یافت کانون‌های بیابانی خراسان رضوی یکی از منشأ‌های اصلی آلودگی هوا | مهار قطره‌چکانی بیابان‌زدایی روایت نسلی که نشان داده‌اند برای آنچه دوست دارند، از همه تعلقاتشان می‌گذرند | حکایت من و وطن دستگیری شبانه باند موبایل‌قاپی | با دستگیری متهمان؛ قول مردانه پلیس مشهد ۳ ساعته عملی شد
سرخط خبرها

تمدن کاریزی فراموش شده

  • کد خبر: ۱۸۸۶۶۲
  • ۲۲ مهر ۱۴۰۲ - ۱۰:۵۳
تمدن کاریزی فراموش شده
واقعیت این است که سفره آب زیر زمینی مشهد که مادر مشهد بوده و تا الان مشهد را نوشانده است، در حال اغما به سر می‌برد.

بیایید زمان را به پیش از سال ۱۳۲۰  برگردانیم که فناوری حفر چاه و برداشت آب با استفاده از پمپ را نداشتیم. مردم از قنات ها، چشمه‌ها و رودخانه‌ها نیاز خود به آب را تأمین می‌کردند، تعرضی به طبیعت نداشتند و عادت کرده بودند با آنچه دارند، زندگی کنند. این تمدنی است که ما با آن بزرگ شدیم و رشد یافتیم و تمدن کاریزی نام گرفته است. این تمدن، ویژه شرایط اقلیمی ما بود و یادمان می‌داد که با قناعت پیشگی، روزگذران کنیم و با ابتکار و پشتکار، هر روز بهتر از دیروز باشیم.

با آمدن پمپ‌ها و سپس دخالت بیش از حد دولت (در سال ۱۳۴۲ که به حذف سازوکار محلی مدیریت آب و زمین انجامید)، رفته رفته راه و رسم آبا و اجدادی مان را کنار گذاشتیم و به آدم‌های دیگری تبدیل شدیم؛ آدم‌هایی آزمند که هر چه بتوانیم، شیره زمین را می‌مکیم و آب زیرزمینی را که منبع حیاتمان است، زوال می‌دهیم.

فاجعه غارت منابع مشترک، یک مدل مفهومی است که با یک مثال برگرفته از مقاله بوم شناس و فیلسوف معروف آمریکایی، گرت هاردین، آن را توضیح می‌دهم. مرتعی را تصور کنید که سه نفر گاودار، هر یک یک گاو در آن دارند. یک نفر، یک گاو اضافه می‌کند. دیگری به او نگاه می‌کند و او هم یکی دیگر اضافه می‌کند و ...، این روند آن قدر ادامه پیدا می‌کند تا وقتی که کم کم این مرتعِ بدون صاحب، به دلیل عدم تناسب تراکم دام با چراگاه، غارت و خشک می‌شود و از بین می‌رود. بشر این چالش را با نهادسازی حل کرده است؛ مثلا در یک ایل یا روستا، سازوکار و سازمانی شکل گرفته که با نظارت و دخالت، از تجاوز برخی به حریم دیگران جلوگیری کند. در دنیای جدید، مراقبت از این منابع مشترک به دولت‌ها واگذار شده است.

واقعیت این است که سفره آب زیر زمینی مشهد که مادر مشهد بوده و تا الان مشهد را نوشانده است، در حال اغما به سر می‌برد. در همین حال، هر سال به دلیل نگرانی از تأمین آب شرب شهر، به آبفا اجازه حفر چاه‌های جدید داده می‌شود. حداقل ۱۰ سال است که این جانب به بزرگان استان و کسانی دیگر، گفته ام مشهدی را که فقط بودجه یکی از نهادهایش در سال ۱۴۰۰، ۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است، بگویید تا کمی از امورات روزمره غیر ضرور مثل گرانیت کردن پیاده رو‌ها دست بردارد و به جای آن برای تأمین آب شهر و شهروندان چاه بخرد.

کشاورزی که می‌خواهد چاهش را بفروشد، اگر خرده مالک است، پولی دستش می‌آید و مغازه یا وانتی می‌خرد و نابود نمی‌شود. اگر کشاورز ببیند رفتاری که با او می‌شود عادلانه است، خودش می‌شود یک سرباز برای مقابله با چاه‌های غیرمجاز؛ اما وقتی شرایط شبیه مثال بالا ست و هر کسی هر کار می‌خواهد می‌کند، او هم همراهی لازم را نمی‌کند. در این حالت، حتی با حضور یک لشکر گشت و بازرسی هم، اتفاقی که باید، نمی‌افتد.

موضوع، متهم کردن آدم‌ها نیست؛ نه کشاورز، نه نیرو‌های گشت و بازرسی و نه کارکنان سایر بخش ها. روش‌هایی که انتخاب کرده ایم، ما را به نقطه‌ای که هستیم، رسانده اند. دوستان آب منطقه‌ای در انتهای سال ۱۳۹۹ گفتند که حدود ۶۸۰۰ چاه غیر مجاز شناسایی کرده اند و برنامه داشتند تا طی سال ۱۴۰۰، تعداد ۱۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز را پر و مسلوب المنفعه کنند.

با اخلاص و جدیت تلاش کردند و حتی بیش از ۱۲۰۰ حلقه بستند؛ اما تا این‌ها را ببندند، چاه‌های غیر مجاز بیشتری حفر و شناسایی شد؛ به نحوی که در انتهای سال ۱۴۰۰ تعداد آن‌ها به بیش از ۷ هزار چاه غیر مجاز رسید؛ یعنی با وجود بستن تعداد زیادی چاه غیر مجاز، باز هم در مجموع این چاه‌ها افزایش داشتند. باید با دیدن واقعیت ها، به ریشه یابی شرایط پرداخت. یکی از دلایل، وجود باغ ویلا‌ها ست که با وجود ارزش افزوده‌ای که دارند، به راحتی نمی‌شود مدیریتشان کرد.

دلیل دیگر که برای آن نمونه‌های زیادی را می‌شود اشاره کرد، موضوع تعارض منافع است. برای نمونه یک سازمان به هر دو مسئولیت «کسب درآمد» و «حفاظت» از آب، گمارده شده است. در چنین شرایطی، احتمال آن است که سازمان برای حل و فصل مشکلات خود (که فوری هستند)، بیش از حفاظت (که امری مهم، ولی فاقد آثار فوری است) اقدام کند؛ مثال غیرآبی و نزدیک به ذهن آن، در شهرداری‌ها ست که همه می‌دانیم از تخلف‌های ساخت و ساز، پول گیرشان می‌آید؛ آن قدر که امروزه، بخش عمده‌ای از منابع مالی شهرداری‌ها از محل جرائم تأمین می‌شود.

در چنین حالتی، شهرداری‌ها به طور طبیعی و ناخودآگاه به شکل گرفتن تخلف، علاقه مند می‌شوند. راهکار اساسی برای حذف این وضعیت، اصلاح قانون است و البته اجرای کامل آن. نمونه‌های آبی برای تعارض منافع نیز متعدد و مفصل است که در یادداشت بعدی به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهم کرد. اجازه بدهید خلاصه و نتیجه اش را پیشاپیش و همین جا بیان کنم: ما نسبت به منابع آب زیر زمینی مان جفا کرده و می‌کنیم.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->