ترک برخی عادات موجب درمان پوکی استخوان می‌شود

به گزارش شهرآرانیوز چقدر درباره بیماری «استئوپورز» شنیده‌اید. شاید این اسم به گوشتان نخورده باشد، اما بی‌تردید می‌دانید پوکی استخوان یک بیماری خاموش است. «استئوپورز» نام علمی پوکی استخوان است. یک بیماری شایع متابولیکی که ضعیف‌شدن استخوان‌ها را باعث شده و خطر شکستگی آن‌ها را به‌طور درخور توجهی افزایش می‌دهد.

در این بیماری عناصر تشکیل‌دهنده استخوان از نظر کیفیت تغییری نمی‌کند؛ بلکه از نظر کمیت حضورشان کاهش می‌یابد. از‌این‌رو زمانی که فرد دچار پوکی استخوان است، با افتادن‌های عادی یا ضربه‌های معمولی و در مراحل شدیدتر حتی با سرفه هم ممکن است که استخوان‌هایش بشکند. این شکستگی‌ها هم به‌طور معمول در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ می‌دهد.

یک بیماری شایع

تحقیقات متخصصان روماتولوژی نشان می‌دهد که پوکی استخوان از شایع‌ترین بیماری‌های قرن حاضر است که هیچ گونه علامت بالینی هم ندارد. تنها راه حل به منظور تشخیص زودهنگام این بیماری، انجام تست تراکم استخوان است که‌ می‌توان با آن بموقع از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. در تست سنجش تراکم استخوان تمام بدن چک نمی‌شود، بلکه معمولا سنجش تراکم استخوان در ناحیه ستون فقرات و استخوان لگن انجام می‌گیرد؛ یعنی سر استخوان ران و از مهره اول تا چهارم کمر. در صورت شکستی لگن یا داشتن پروتز در اندام‌های یاد شده، از مچ دست تست سنجش تراکم استخوان گرفته و نتیجه آن به کل استخوان‌های بدن تعمیم داده می‌شود. معمولا اگر کسی در این دو ناحیه پوکی استخوان نداشته باشد، نرمال به حساب می‌آید.

در ادامه حتما بخوانید چگونه می‌توان هزینه‌های درمان را کاهش داد؟

مرگ استخوان ها!

استخوان‌ها بافت‌های زنده‌ای هستند که عناصر تشکیل دهنده آن‌ها در بدن دائما در حال جذب و جایگزینی است و زمانی که تولید استخوان‌های جدید نتواند با مرگ استخوان‌های قدیمی برابر شود، فرد دچار پوکی استخوان خواهد شد. این بیماری با افزایش سن و به ویژه بعد از سن یائسگی در زنان بیشتر دیده می‌شود. البته مردان هم در سنین بالاتر، یعنی حدود ٦٠ تا ۶۵ سال دچار این بیماری می‌شوند.

عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان

• کاهش یا از بین بردن فعالیت یک عضو به علت استفاده طولانی مدت
• رژیم‌های غذایی با کمبود مواد پروتئینی و ویتامین D، دریافت ناکافی کلسیم و مصرف زیاد کافئین
• با متوقف شدن هورمون استروژن فرد در معرض شدید پوکی استخوان قرار می‌گیرد
• وراثت بر میزان تراکم استخوان‌ها و سرعت از دست رفتن آن‌ها تأثیر بسزایی دارد
• کسانی که دارای استخوان‌های کوچک، کوتاه قد و لاغر هستند، به ویژه زنان به دلیل وجود توده استخوانی کمتر
• سفید پوستان و به ویژه زنان نژاد اروپای شمالی و آسیایی تبار‌ها
• تجویز برخی دارو‌ها مانند کورتیکواستروئید‌ها و هپارین به مدت طولانی و کشیدن سیگار
• بیماری‌هایی نظیر تیروئید، کلیه و برخی سرطان‌ها

علائم پوکی استخوان

این بیماری در مراحل اولیه علامتی ندارد و کم کم با پیشرفت بیماری خودش را نشان می‌دهد. برخی علائم عبارت است از:

• کوتاه شدن قد در گذر زمان
• درد مفاصل و مشکل در ایستادن و راست نشستن
• شکستن سریع استخوان‌ها حتی با ضربات کم شدت

توجه: معمول‌ترین شکستگی در زمانی که مبتلا به بیماری پوکی استخوان هستیم در ناحیه ستون فقرات اتفاق می‌افتد.

دوئل برای سلامتی

درست است که پیروی از یک رژیم غذایی سالم حاوی میزان مناسبی از کلسیم و ویتامین D و ورزش در کنار استفاده از دارو‌ها و مکمل‌ها می‌تواند در پیشگیری و درمان پوکی استخوان نقش بسزایی داشته باشد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که بهترین راه پیشگیری از این بیماری رعایت این موارد است:

راه‌های پیشگیری

• دریافت کلسیم کافی
• نور خورشید

راه‌های تأمین

• از طریق خوراکی مثل شیر و ماست
• پیاده روی با سرعت و دویدن

افراد کمتر از ۵۰ سال

• ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز
• هفته‌ای چهار بار و هر بار سی‌دقیقه

افراد بالای ۵۰ سال

• ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز

۴۶%
۴۶ درصد زنان ایرانی بالای ۵۰ سال مشکل پوکی استخوان دارند

۲۸%
۲۸ درصد مردان ایرانی بالای ۵۰ سال مشکل پوکی استخوان دارند

سبک زندگی سالم

پیش از رسیدن به سالمندی در صورت بروز علائمی مانند درد مفاصل، مشکل در ایستادن و راست نشستن، کوتاه شدن قد و شکستگی استخوان را درمان کنید.

تغذیه صحیح و هدفمند

مصرف منظم کلسیم در روز (طبق جدول بالا) ضروری است.

فعالیت بدنی مناسب

نرمش‌های تقویتی و استقامتی توده استخوان‌ها را حفظ می‌کند. نباید ورزش‌هایی که ممکن است ضربه‌های زیادی به استخوان‌ها بزند را انجام دهیم. پیاده روی، ورزش ساده‌ای است که باید دست کم روزی سی دقیقه آن را انجام داد تا اثر مطلوب خود را بر بافت‌های استخوانی بگذارد. این را هم به یاد داشته باشید که کم تحرکی از حجم تراکم استخوان‌ها می‌کاهد.

وزن ایده آل

کمبود وزن بیش از ۱۰درصد نسبت به وزن دوران جوانی یا بی ام آی کمتر از ۱۹ هم زمینه ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

رهاکردن عادت‌های بد

• داشتن برخی عادت‌های غذایی نامناسب تأثیر مستقیمی روی سلامت استخوان‌ها دارد. شایع‌ترین آن‌ها عبارت است از:
• مصرف زیاد پروتئین که باعث دفع کلسیم بیشتر از کلیه‌ها می‌شود
• مصرف زیاد تنقلات شور که فشارخون را افزایش می‌دهد و کلیه‌ها را مجبور به دفع کلسیم می‌کند
• پرهیز از قرارگرفتن درمقابل نورخورشید به دلیل ترس از آفتاب سوختگی یا نوع سبک زندگی
• عادت به مصرف زیاد قهوه به دلیل داشتن کافئین بیش از حد که جذب کلسیم در بدن را مختل می‌کند
• رژیم‌های لاغری شدید که به ازدست دادن وزن زیاد و ناگهانی منجر می‌شود
• استعمال دخانیات که موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان می‌شود و مصرف مشروبات الکلی به هر میزانی که باشد.
• مصرف غذا‌های فست فودی، نوشابه‌های قندی و گازدار
• مصرف زیاد شیرینی جات و مصرف کمتر غذا‌های سالم و مقوی مانند آبگوشت، جگر، لبنیات و سبزیجات

رابطه بیماری‌ها با هم

بیماری‌هایی که ناشی از سبک زندگی نادرست ماست. به عنوان نمونه برخی از سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی، غدد، گوارشی، پرکاری تیروئید، سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های مزمن کبدی و دیابت نوع یک در افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان نقش بسزایی دارند.

مصرف برخی از دارو‌ها

مطالعات محققان نشان می‌دهد، مصرف دارو‌های استروییدی، هورمونی، ضد تشنج و ضد افسردگی بیشتر از سایر دارو‌ها کاهش دهنده تراکم استخوان هاست. همچنین آنتی اسید‌های حاوی آلومینیوم برای درمان سوزش سردل، دارو‌های شیمی درمانی، دارو‌های سیکلوسپورین و تاکرولیموس برای پیشگیری از پس زدن عضو پیوندی، هپارین برای پیشگیری از لخته شدن خون، فوروزماید و تورزماید برای درمان نارسایی قلب، مدروکسی پروژسترون استات برای پیشگیری از بارداری، متوترکسات برای درمان سرطان و آرتریت روماتوییدو پیوگلیتازون و رزیگلیتازون برای درمان دیابت نیز سبب کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شوند.