آغاز بازگشت هوایی زائران حج به کشور | نخستین پرواز در فرودگاه مشهد به زمین نشست (۵ تیرماه ۱۴۰۴) ۲ هزار و ۲۰۰ بقعه متبرکه در سراسر کشور میزبان برگزاری نمایش‌های آیینی در محرم ۱۴۰۴ بیش از ۶۰ هیئت در مشهد میزبان مراسم شیرخوارگان حسینی در محرم ۱۴۰۴ پیکر شهید «امیرحسین مزینی» در فریمان تشییع می‌شود بزرگ‌ترین اجتماع شیرخوارگان حسینی، در حرم امام‌رضا(ع) برگزار می‌شود پایگاه‌های بسیج مشهد و خراسان رضوی از علاقه‌مندان ثبت‌نام می‌کنند ۳ شهید از یک خانه؛ صبر بانوی مشهدی دربرابر جنایت صهیونیست‌ها + فیلم برافراشته‌شدن پرچم‌های سیاه عزای امام‌حسین(ع) بر فراز گلدسته‌ها و ایوان‌های حرم امام‌رضا(ع) نماز و اعمال دهه اول ماه محرم محرم ۱۴۰۴ جلوه‌ای از مقاومت فرهنگی ملت ایران دربرابر حمله متجاوزانه اسرائیل به ایران است حسینیه‌ای به وسعت مشهد | برنامه هیئت‌های مذهبی مشهد در محرم ۱۴۰۴ سومین گردهمایی ملی کودکان عاشورایی برگزار می‌شود میدان شهدا مشهد میزبان برنامه «روضه خانگی به وسعت یک میدان» در دهه اول محرم ۱۴۰۴ محرم حماسی در مشهد | آوای بصیرت و مقاومت، محور نوحه‌های امسال خواهد بود پیکر شهید «سردار حاج‌محمد کاظمی» همراه با پیکر ۹ شهید دیگر برای تشییع به مشهد می‌آیند ویژه برنامه‌های سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در محرم ۱۴۰۴ | از گفتمان‌سازی تا پشتیبانی هیئات مذهبی دهه اول محرم ۱۴۰۴ در مشهد هیئت کجا برویم؟ پذیرایی شبانه‌روزی از زائران در چایخانه‌های حرم امام‌رضا(ع)، هم‌زمان با ایام محرم ۱۴۰۴ بازگشت پارکینگ‌های حرم امام‌رضا(ع) به چرخه خدمات‌رسانی، از سوم تیر ۱۴۰۴ تیزر مراسم شیرخوارگان حسینی در حرم امام‌رضا(ع) منتشر شد + فیلم
سرخط خبرها

تاریخ‌انگاره اندیشه دینی

  • کد خبر: ۱۹۵۱۲۹
  • ۲۷ آبان ۱۴۰۲ - ۱۴:۰۰
تاریخ‌انگاره اندیشه دینی
آنچه امروز به‌عنوان هویت دینی یک مکتب اعتقادى شکل گرفته است و مجموعه‌ای از گزاره‌های اعتقادی را نیز شامل می‌شود، چیزی است که در بستر تاریخی شکل‌گیری هویت «جماعت مؤمنان» و در خاطره جمعی آنان، خود را به سطح آورده است.
حسن انصاری
نویسنده حسن انصاری

تصور عمومی نه‌ت نها نزد بسیاری از مؤمنان بلکه همچنین درمیان بسیاری از طبقه تحصیل‌کرده در زمینه علوم دینی، این است که باور‌های ایمانی و گزاره‌های اعتقادی، ماهیتی فراتاریخی و تغییرناپذیر دارند و آنچه امروز به‌عنوان مجموعه باور‌های اعتقادی یک مکتب شناخته می‌شود، همواره ماهیتی ثابت داشته است و نه‌تن‌ها همگان از میان مؤمنان و به شکل مستمر از آن اطلاع داشته و به‌عنوان مجموعه‌ای از باور‌های «ضروری مذهب» بدان ایمان داشته‌اند، بلکه این منظومه اعتقادی بدون هیچ‌گونه تغییر، همواره ساختمان اعتقادی و هویتی جامعه مؤمنان را شکل می‌داده است.

آگاهان بر تاریخ متون و تحولات مکاتب فکری و دینی، طبعا چنین نمی‌اندیشند. ایمان مواجهه آدمیان است با «امر قدسی» و تا آنجا که این مواجهه مربوط است به آدمیان و زبان و فکر و دریافت ما، می‌توان از «فراتاریخی» بودن ایمان سخن گفت. اعتقادات هم مجموعه‌ای از گزاره‌های ایمانی است که درمجموع هویت یک مکتب را شکل می‌دهد؛ هویتی که خود در بستر زمان و مکان شکل می‌گیرد و بالیده می‌شود و به متغیرات واکنش نشان می‌دهد. تاآنجاکه سخن از ایمان است و اعتقادات دینی، ما با مقوله «متن مقدس» سروکار داریم و فرایند فهم آدمیان از آن.

«فرایند فهم» اصلا خود پدیده‌ای تاریخی است، کمااینکه «هویت دینی» هم تاریخی است. ظرفیت‌های متن در بستر تاریخی، فهم‌های متنوع و تاریخ‌مندی را در نسبت با متغیرات و نیازمندی‌های دینی، هویتی و فکری ممکن می‌کند، بنابراین آنچه امروز به‌عنوان هویت دینی یک مکتب اعتقادى شکل گرفته است و مجموعه‌ای از گزاره‌های اعتقادی را نیز شامل می‌شود، چیزی است که در بستر تاریخی شکل‌گیری هویت «جماعت مؤمنان» و در خاطره جمعی آنان، خود را به سطح آورده است.

این هویت دینی و مذهبی نه‌تن‌ها نتیجه فراهم‌آمده از فرایند فهم متن و اجتهادات و تأویلات است، بلکه از دیگرسو تحت‌تأثیر موضوعات تاریخی و محیطی مختلف قرار داشته است؛ از آن جمله است باورها، عادات و رسوم مختلف، اسطوره‌ها، فرهنگ‌های محلی و قومی و ضرورت‌های سیاسی و اجتماعی. این‌ها تفسیر‌ها و برداشت‌های متفاوتی را از متن مقدس و درنتیجه گزاره‌های اعتقادی متحولی را سبب‌ساز می‌شود.

درواقع نه‌تن‌ها فهم متن، تاریخی است، بلکه اساسا زبان ماهیتی تاریخی دارد و امر قدسی آن‌گاه که تعبیر زبانی پیدا می‌کند، ناچار امری «تاریخی» می‌شود. به تعبیر دیگر، دین آنجا که تعبیر زبانی پیدا می‌کند و مواجهه آدمیان را با امر قدسی از طریق «متن» یا «گفتار» میسر می‌کند، به بسترى انسانی و تاریخی تنزل می‌یابد و به تعبیر قرآنی، «تنزیل» وحی صورت مى‌گیرد. بدین ترتیب جوهر ایمان که یک‌سوى آن جنبه انسانی دارد، امرى تاریخی است. تعابیر زبانی که ایمان بدان تعلق می‌گیرد و اصلا سازمان ایمان را شکل می‌دهد، بدین ترتیب تاریخی است.

در هویت مذهبی یک مکتب، یکی از موضوعاتی که از آن به‌عنوان عناصر مختلف تشکیل‌دهنده می‌توان نام برد، سهم حوادث تاریخی مختلفی است که گزاره‌های ایمانی و اعتقادی، حول‌وحوش آن حوادث شکل گرفته است. از دیدگاه یک مورخ که به بستر‌های شکل‌گیری حوادث و اتفاقات تاریخی می‌اندیشد و اهمیت می‌دهد، هر حادثه ریشه‌اش به شرایط تاریخی، زمانی، مکانی و فرهنگی خاصی وابسته است.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->