توجه به نیازهای روحی و روانی سالمندان آن‌ها را در برابر بیماری‌های جسمی هم بیمه می‌کند.
سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز وقتی وارد آن حیاط قدیمی ویلایی بزرگ شدم با خودم گفتم، این خانه قصه متفاوتی دارد. همین‌طور هم بود. قصه اش به بلندی یک عمر از جوانی تا کهنسالی یک مادر بود که با پا گذاشتن به حیاط روایت آن آغاز شد. روی دیوارها، دستگیره‌های فلزی‌ای نصب بودند که تا پله‌هایی که به بالکن می‌رسید، امتداد داشتند. دستگیره‌ها برای این نصب شده بودند که هر وقت مادر کهن‌سال قصد کرد در حیاط قدمی بزند، برایش آسان باشد.
داخل اتاق، یک تختخواب درست روبه‌روی پنجره‌ای بود که او دوست داشت آفتاب پیش از ظهر به روی دست و پاهایش بتابد. روی دیوار هم قاب عکس‌هایی نصب بودند که هر کدام یادآور خاطره‌ای از روزهای خوش زندگی‌اش بودند. در آن خانه مانده بود تا خاطراتی که به آن‌ها تعلق خاطر داشت برایش زنده بمانند.
برخلاف دوستان دیگرش که بیشترشان از روی اجبار به مراکز نگهداری از سالمندان یا خانه‌های آپارتمانی کوچک کوچ کرده بودند و همین موضوع هم سبب شده بود افسرده و بیمار شوند. واقعیتی که بیشتر ما که در خانواده با سالمندی زندگی می‌کنیم آن را نادیده می‌گیریم. درحالی که کیفیت زندگی سالمندان در توجه هم‌زمان به شرایط روحی و روانی و جسمی آن‌هاست. موضوعی که می‌خواهیم در گفتگو با زهرا پاکدل، روان‌شناس بالینی بیشتر به آن بپردازیم.
هم‌نشین‌های قدیمی
سالمندان به روابط اجتماعی‌شان خیلی وابسته هستند. معاشرت با همسایه‌های قدیمی، گروهی از اقوام و بستگان هم‌سن‌و سال به حفظ سلامت روان آن‌ها و روحیه‌شان کمک می‌کند. همچنین دیدار مستمر سالمندان با دوستان و همکارانی که با آن‌ها خاطرات مشترک دارند به تلطیف روحیه و افزایش شادی در آن‌ها کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد نشانه‌های آلزایمر در آن دسته از افراد که با اعضای خانواده، خویشاوندان و همچنین گروه‌های اجتماعی ارتباط خوبی دارند دیرتر از کسانی که گوشه‌گیر و کم‌ارتباط هستند بروز می‌کند.
فضای شادی
سالمندی دوره‌ای است که افراد در آن روحیه‌ای حساس دارند و نیازمند مراقبت و نگهداری بیشتر و دقیق‌تری هستند. زودرنجی سالمندان اتفاقی طبیعی و معمول در این دوره از زندگی محسوب می‌شود. از این‌رو به‌عنوان اطرافیان فرد سالمند باید همه تلاش خود را برای جلوگیری از ایجاد تنش و درگیری در حضور او به‌کار بگیریم. اگر موضوعی پیش می‌آید که آن‌ها را آزرده خاطر می‌کند، سعی کنیم به دنبالش فضای شادی فراهم کنیم تا در لاک تنهایی خود نمانند.
احساسات عمیق
جدی‌ترین احساساتی که سالمندان را تهدید می‌کند، غم و اندوه است. سالمندان، زنان و مردانی هستند که تا پیش از رسیدن به دوره سالمندی، خود را قدرتمند و با‌نفوذ می‌دانستند، ولی به‌دلیل کهولت سن، مشکلات جسمی و تنهایی دچار غم و اندوه می‌شوند. این احساسات منفی بر مسائل جسمی و روحی‌شان اثر زیادی می‌گذارد تا آنجا که بی اشت‌هایی یا کم‌اشتهایی، تغییرات زیستی و بیماری‌های بیشتر برایشان به‌دنبال دارد.
امیدبخشی و احترام
سالمندان گنجینه‌های معنوی و پر‌خیر و برکتی برای فرزندان و اطرافیانشان هستند و به‌همین‌خاطر احترام گذاشتن به آن‌ها واجب است. احترام به سالمندان حس ارزنده بودن را در آن‌ها ایجاد و از تفکر بی‌فایده بودن جلوگیری می‌کند. در نتیجه نشاط، شادابی و همچنین افزایش امید به زندگی در این قشر را به‌دنبال می‌آورد. یکی از جنبه‌های احترام به سالمندان آماده کردن فضای خانه متناسب با توانایی‌های جسمی سالمندان است.
ورزش و سلامتی
فراهم کردن مقدمات ورزش برای افراد سالمند به آن‌ها کمک می‌کند توجه بیشتری به سلامت جسمشان داشته باشند. ناگفته نماند فعالیت‌های ورزشی تأثیر به سزایی در سلامت روان آن‌ها دارد.
فضا‌های عمومی به عنوان نمونه پارک‌هایی در نزدیکی خانه‌هایشان بهترین گزینه برای ورزش کردن به خصوص با هم سن و سالانشان است.
باور‌های معنوی
توجه داشتن به باور‌های معنوی سالمندان هم اهمیت زیادی دارد. اگر سالمندی تمایل دارد وقت بیشتری را پای سجاده و به راز و نیاز بگذراند یا نمازش را در مسجد بخواند یا روزهای خاصی در هفته به حرم برود، شرایط را به شکل مطلوبی برایش فراهم کنیم. سالمندان در دوره‌ای از زندگی هستند که ظرافت‌های رفتاری بیشتری از نزدیکانشان می‌طلبند. در نظر گرفتن این عادت‌های سالمند در پیشگیری از افسردگی و آلزایمر مؤثر است.
رسیدگی‌های ظاهری
معمولا سالمندان به خاطر مشکلات جسمی‌ای که دارند از ظاهر خود غافل می‌شوند. بهتر است برای روحیه‌بخشی به آن‌ها به این بعد از نیازهای آن‌ها توجه بیشتری داشته باشیم. برای نمونه برنامه اصلاح ماهانه برایشان در نظر بگیریم. گاهی لباس برایشان هدیه بخریم و در صورت مشاهده تغییر‌های ظاهری در آن‌ها، واکنش مثبت نشان و روحیه بدهیم.
رسیدگی‌های عاطفی
در کنار اینکه باید به تغذیه کافی و مناسب فرد سالمند توجه داشته باشیم، همان‌اندازه باید به او محبت و مهربانی کنیم و در برابر کار‌ها و رفتارهایش صبوری به‌خرج دهیم. رفتار محبت‌آمیز با سالمندان روحیه‌شان را تقویت می‌کند و همراهی با آن‌ها در انجام کار‌های مورد علاقه‌شان از بروز اضطراب و وسواس فکری جلوگیری می‌کند.
سالمندان را با این توصیه‌ها دریابیم
- گاهی فرزندانمان را با پدربزرگ و مادربزرگشان تنها بگذاریم تا این معاشرت، احساس مفید بودن به آن‌ها بدهد.
- بهتر است سالمندان را به پیاده‌روی روزانه و انجام کار‌های شخصی‌شان ترغیب کنیم تا از سلامت روان بهره‌مند شوند.
- سالمندان ارتباطات خانوادگی را دوست دارند، از این‌رو بهتر است فرصت معاشرت‌های این‌چنینی را برای پیشگیری از افسردگی برایشان فراهم کنیم.
- آلبوم عکس‌های قدیمی را برای یادآوری نام افراد و خاطرات گذشته در اختیار سالمندان بگذاریم و در جمع دوستان یا خانواده از گذشته‌ها تعریف کنیم.
- یکی از کار‌هایی که آرامش روانی زیادی را در سالمندان ایجاد می‌کند شنیدن حرف‌های آن‌هاست و برای این منظور لازم است وقت بگذاریم.
- نیاز است به سالمندان یادآوری کنیم عمری که سپری کرده‌اند پر‌فایده بوده است و توانسته‌اند زندگی خوبی را پشت سر بگذارند.
- تجربه‌های سالمندان مفید و ارزشمند است که با استفاده از آن‌ها می‌توانیم احساس پوچی و بی‌فایده بودن را از سالمندان بگیریم.
- خیلی از خانواده‌ها از ترس به‌خطر افتادن سلامت جسمی سالمندان از بیرون رفتن آن‌ها از خانه جلوگیری می‌کنند که کار درستی نیست. سالمندان نیاز به تفریح دارند و بهتر است برای این نیازشان برنامه‌ریزی کنیم.
- جای مشخصی برای وسایل شخصی و ضروری سالمندان مانند عینک یا کلید در تعیین کنیم تا برای استفاده از آن‌ها دچار سردرگمی و تضعیف روحیه نشوند.
- عشق ورزیدن و احترام گذاشتن به سالمندان و همدردی کردن با آن‌ها کار‌هایی است که سبب حال خوب روحشان می‌شود و جزو نیازهای روان‌شناختی‌شان است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
