ساز و کار سالمندی پیش از میان‌سالی

سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ دوستی می‌گفت سالمندی غالب ما آدم‌ها برابر است با تغییر در اسکلت استخوانی و شکستگی لگن و دردسر‌های بعد از آن. دلیلش هم این است که اصلا تا پیش از میان‌سالی، خوراکی‌های لازم در رژیم غذایی و ورزش را در سبک زندگی خود نمی‌گنجانیم تا در دوره سالمندی بخواهیم به آن پایبند باشیم. دکتر سید مجید حسینی، متخصص داخلی هم بر این باور است که علت ابتلای افراد سی‌و‌پنج، چهل ساله به بالا به دیابت نوع ۲، فشار خون و چربی در بیشتر موارد معمولا به نوع تغذیه، میزان فعالیت، چاقی و استرس ارتباط دارد.

البته در همه این‌ها زمینه‌های ارثی و استعداد‌های خانوادگی هم وجود دارد، ولی بیشتر سبک زندگی نادرست مانند پرخوری زیان‌آور یا کم‌خوری غیرسودمند، استراحت ناکافی، فعالیت‌های خارج از معمول مانند شیفت شب و تنش‌های روحی هستند که می‌توانند از کنترل خارج شوند و عواقب زیادی برای سلامتی داشته باشند. توضیحات بیشتر از زبان این متخصص و در اهمیت تغییر سبک زندگی برای داشتن دوره سالمندی سالم را در ادامه می‌خوانید.

پرهیز‌های غذایی داشته باشید

همین‌طور که سن شناسنامه‌ای فرد بالا می‌رود سن دستگاه‌های بدنش هم بالا می‌رود و از توانمندی آن‌ها کاسته می‌شود، این موضوع درخصوص دستگاه‌های قلب و عروق، تنفسی، کلیه و ... صادق است و اهمیت زیادی دارد. در دوره سالمندی دستگاه‌های تنفسی، قلبی، کلیوی و مغز فعالیتشان ضعیف می‌شود و از این‌رو باید با کمک به سوخت‌وساز مناسب از اضافه وزن‌های افراطی جلوگیری شود. چند توصیه خوراکی در این خصوص مؤثر است:

• از مواد غذایی طبیعی‌تر استفاده کنید.
• در طول زندگی از سبزیجات و گوشت‌های فریز نشده استفاده کنید.
• غذا‌های آبپز و بخارپز مصرف کنید و از خوردن سرخ‌شدنی‌هایی با روغن زیاد خودداری کنید.

به‌اندازه کافی بخوابید

سالمندان معمولا به‌دلیل بیماری و مشکلات اضطرابی کیفیت خواب مطلوبی ندارند و طول خواب شبانه در آن‌ها کم می‌شود که البته این موضوع با توجه به مزاج افراد متفاوت است. توصیه می‌شود سر شب شام را میل کنید و زود به رختخواب بروید. نوشیدن شیر گرم هم می‌تواند به بهبود خواب کمک کند.

راه بروید و ورزش کنید

از مهم‌ترین اهداف سلامت عمومی که همه افراد به‌دنبال آن هستند، کاهش ناتوانی‌ها در دوره سالمندی است؛ ناتوانی‌هایی که وابسته به افزایش سن هستند. افزون بر ناتوانی‌های جسمی، عملکرد‌های ذهنی هم اهمیت دارند. ورزش می‌تواند به جوان نگه داشتن فکر هم کمک کند. تحقیقاتی بر روی موش‌ها نشان می‌دهد آن تعدادی از موش‌ها که در روز روی یک چرخ می‌دوند، سلول‌های عصبی جدید بیشتری تولید می‌کنند و ارتباطات تقویت‌کننده حافظه در مغزشان در مقایسه با موش‌های ساکن و بی‌حرکت بیشتر است؛ بنابراین بین ورزش و فعالیت‌های جسمانی و حفظ توانایی شناخت در افراد سالمند ارتباط وجود دارد.

همچنین در تحقیق دیگری ثابت شده است که هشت هفته ورزش در آب سبب افزایش معنی‌دار کیفیت زندگی، بهبود شاخص توده بدنی و همچنین شاخص‌های قلبی و عروقی در زنان میان‌سال می‌شود. به همین دلیل اگر هر فردی تا پیش از دوره سالمندی بتواند متناسب با شرایط جسمانی خودش، ورزش‌های هوازی یا حتی روزی یک ساعت پیاده‌روی منظم را در سبک زندگی‌اش بگنجاند نه‌تن‌ها از اضافه وزن در دوره پیری جلوگیری می‌کند بلکه سلامت‌تر هم می‌ماند. فراموش نکنید هرچه بیشتر راه بروید، طول عمرتان هم بیشتر می‌شود.

آرامش قلبی داشته باشید

همه ابعاد جسمی، روحی و اجتماعی فرد باید به تعادل برسد تا به زندگی سالم دست پیدا کند. از این‌رو پس از توجه به جنبه‌های جسمی، ایجاد شرایطی برای مدیریت استرس‌ها هم لازم و مفید است.
برای این منظور هم دارو‌های ضد‌افسردگی جز در مواردی که ضروری است، نمی‌تواند کمک‌کننده باشد بلکه سایر بیماری‌ها را هم تشدید می‌کند. بهتر است برای رسیدن به آرامش قلبی و امنیت روحی، از مسائل متفرقه مانند تجملات دوری و بیشتر به معنویات توجه کنید.

زندگی اجتماعی سالم را تقویت کنید

در جامعه پیشرفته و ماشینی فعلی هر روز بر بار ترافیکی خودرو‌ها در خیابان‌ها و حجم آلاینده‌ها در اتمسفر افزوده می‌شود که زمینه‌ای برای بروز بیماری‌های قلبی عروقی است؛ بنابراین در زندگی اجتماعی سالم که بر پایه همدلی و احساس مسئولیت نسبت به یکدیگر است باید ورزش همگانی گسترش پیدا کند، استفاده از خودرو‌های تک‌سرنشین کم شود، مواد غذایی با حداقل مواد افزودنی تهیه شود. در مجموع باید به شیوه‌ای در اجتماع زندگی کنیم که برای افراد زمینه ابتلا به بیماری و سایر اختلالات روحی را به وجود نیاوریم.

بیماری‌های مزمن را کنترل کنید

بیماری‌های مزمن خیلی وقت‌ها بدون نشانه و نامحسوس می‌آیند و فرد را غافل‌گیر و مبتلا می‌کنند. در این‌طور مواقع تا آزمایش خون یا تشخیص اتفاقی پزشک نباشد، فرد هم متوجه نمی‌شود که دیابت نوع ۲ یا فشار و چربی خون بالایی دارد. در ارتباط با هر کدام از این بیماری‌های مزمن، پس از اثبات ابتلا، فرد باید زیر نظر پزشک قرار بگیرد و برای جلوگیری از عوارضی مانند بیماری‌های قلبی‌عروقی، مغزی و کلیوی با نظر پزشک دارو را شروع کند.

معمولا مصرف دارو در این‌گونه بیماری‌های مزمن باید دائمی باشد، ولی با تغییر سبک زندگی و داشتن پرهیز‌های غذایی د‌ز و وعده‌های مصرف دارو هم تغییر می‌کند. در نظر داشته باشید در رابطه با بیماری‌های کنترل‌شونده‌ای که نام بردیم هیچ‌وقت نباید فرد خودسرانه مصرف دارو را قطع کند، زیرا این بیماری‌ها به‌طور ناگهانی وضعیت سلامتی را برهم می‌زنند و عواقب جبران‌ناپذیری به جا می‌گذارند. توجه به توصیه‌های زیر هم اهمیت دارد:

• مواد نشاسته‌ای مانند برنج و ماکارانی و سیب‌زمینی را به مقدار کمتری نسبت به گذشته مصرف کنید.
• از مصرف چربی بپرهیزید و بیشتر به خوردن مواد پروتئینی و سبزیجات روی بیاورید.
• تغذیه را با حذف نمک و مواد قندی کنترل کنید.
• مصرف دارو‌های ضروری مانند قرص متفورمین برای دیابتی‌ها را به تعویق نیندازید.
• با استراحت و دوری از استرس مقدار مصرف قرص‌ها را با مشورت پزشک کم کنید.
• ورزش سبک و روزانه داشته باشید.

بیماری مورد نظر شما یافت نشد!

پزشکان و متخصصان طب نوین بر این باورند اکنون که دسترسی افراد به شبکه جهانی اینترنت و فضای مجازی بیشتر شده است، افراد به‌جای کمک گرفتن از خوددرمانی‌های خانگی، مستقیم به جست‌و‌جو در اینترنت می‌پردازند و می‌خواهند از این طریق پاسخی درخور برای مشکل جسمی خود بیابند، درحالی که زیان این‌کار به همان اندازه رفتار گذشتگان است.

برای بهبود بیماری‌های مزمن هرگز نباید در حین درمان‌های دارویی، به شکل خودسرانه به افراد کم‌اطلاع یا دارو‌های گیاهی روی بیاورند، زیرا نه‌تن‌ها ممکن است اثر مثبت نداشته باشد که اثر سوء هم دارد. البته اقدامات درمانی پزشکان طب سنتی در کنار طب نوین می‌تواند مفید باشد.

همکاری‌های اجتماعی داشته باشید

از آنجا که سالمندی با بازنشستگی و اوقات فراغت بیشتر همراه است، بهتر است تا پیش از رسیدن به این دوره از میان‌سالی برنامه‌ریزی‌ای برای مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی داشته باشید. برای نمونه در سمن‌های عام‌المنفعه، گروه فرهنگی مساجد، گروه خیران و ... عضو شوید و در چنین کار‌هایی حضور داشته باشید. صدالبته که مسئولان هم باید زمینه‌هایی در این خصوص فراهم کنند.