آوردگاههای مهم مثل جام جهانی فوتبال، المپیک یا جشنوارههای سینمایی در کنار نقش اصلی خود تأثیرات مهم فرهنگی نیز دارند. مثلا کشور میزبان میتواند از فرصت پیش آمده برای معرفی کشورش به دیگر ملل استفاده کند و دهها کار دیگر که در مقوله دیپلماسی فرهنگی قابل تعریف است را انجام دهد. این روزها که جام ملتهای فوتسال آسیا ۲۰۲۴ به میزبانی تایلند در حال برگزاری است یک اتفاق مهم افتاده، اتفاقی که میشود آن را در جغرافیای فرهنگی زبان فارسی یا همان ایران فرهنگی بزرگ تعریف کرد و آن حضور سه کشور فارسی زبان در مرحله یک چهارم نهایی این رقابتها ست. رقابتهایی که ژاپن، قهرمان دوره قبل، در مرحله گروهی حذف شد و ایران، افغانستان و تاجیکستان به همراه پنج تیم دیگر به مرحله یک چهارم نهایی رسیدند. تیم ملی فوتسال افغانستان که برای اولین بار در تاریخ ورزش فوتسال این کشور به این رقابتها آمده شگفتی این جام است.
تیمی جوان که مجید مرتضایی، از چهرههای فوتسال مشهد به همراه حمید رضا معصومیان و چند مربی مشهدی دیگر هدایت آن را برعهده دارند. تیم ملی افغانستان در طول ماههای گذشته در کمپ مشهد تمرینات خود را زیر نظر مربیان مشهدی انجام داد و به این مسابقات اعزام شد. چند بازیکن تیم ملی فوتسال افغانستان از مهاجران افغانستانی ساکن مشهد هستند که فوتسال را در این شهر با دوستان ایرانی خود تمرین کرده و یاد گرفته اند تا امروز پیراهن تیم ملی کشورشان را بپوشند. بدون شک زبان مشترک سرمربی، کادر فنی و بازیکنان که همان فارسی است، نقشی مهم در این موفقیت دارد. هرچند نباید تلاشهایی که تا امروز برای رسیدن به این جایگاه شده را فراموش کنیم، اما بدون شک زبان فارسی و انتقال آسان برنامههای سرمربی به بازیکنان تأثیر زیادی بر نتیجه امروز افغانستان در جام ملتها دارد. یکی از فیلمهایی که پس از صعود افغانستان از رختکن این تیم وایرال شد، هم خوانی یکی از ترانههای فارسی از سوی مربی بدن سازی این تیم (که مشهدی است) و بازیکنان افغانستان است. ترانهای با لهجه رشتی که افغانستانیها در تایلند میخوانند. این هم قدرت زبان مشترک است. بازیکنان افغانستان با بازیکنان ایران و تاجیکستان به راحتی ارتباط برقرار میکنند و احتمالا با هم خوش و بش میکنند و بازی جوانمردانهای از خود به نمایش میگذارند. این هم تأثیر زبان مشترک است، زبانی که نامش فارسی است. اتفاقات و قرار گرفتن سه کشور هم زبان در مسابقات مهمی مثل جام ملتهای فوتسال آسیا در واقع فرصتی مغتنم است تا کشورهای فارسی زبان به آن توجه کنند و در جهت گسترش نوع دوستی، شناساندن زبان فارسی، ترویج آن به دیگر تیمهای حاضر در این مسابقات گام بردارند. این همان دیپلماسی فرهنگی است که به آن اشاره شد، فکرش را بکنید از بلندگوهای ورزشگاه محل برگزاری مسابقات آهنگی فاخر به زبان فارسی پخش شود، این موضوع در رسانههای جهان منتشر و منعکس شود یا تیمهای فارسی زبان حاضر در این مسابقات به برگزارکنندگان و دیگر تیمهای شرکت کننده کتاب حافظ، سعدی و مولانا هدیه بدهند، این هم باعث ترویج و گسترش زبان فارسی خواهد شد در واقع ما میتوانیم با کمی خلاقیت از فرصت پیش آمده به نفع خود و اهداف فرهنگی مان استفاده کنیم و ضمن گسترش فرهنگ نوع دوستی در جهت معرفی مفاخر زبان فارسی گام برداریم.
به امید روزی که تیمهای ورزشی ایران، افغانستان و تاجیکستان در عرصههای مهم جهانی حضور پیدا کنند و با افتخارآفرینی در این مسابقات یک بار دیگر نام رستم، سهراب، سیاوش و دهها شخصیت مهم و اساطیری فارسی را به گوش جهانیان برسانند.