نقش فعالان اجتماعی در بحران‌ها
فهیمه رحمانی‌راد
عضو شورای اجتماعی محله رسالت
جامعه ایرانی چند ماهی هست که درگیر بحران جهانی کرونا شده است. بحرانی که درحال گسترش در سرتاسر دنیاست و همه کشور‌ها و جوامع دنیا باید خودشان را برای مقابله با آن آماده کنند. در یک جامعه درگیر بحران، اولین هدف و شاید یکی از راه‌های عبور از بحران، توجه به عوامل تاب‌آوری اجتماع با کمترین هزینه و استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی مؤثر است. حضور این عوامل مؤثر مثل مساجد، پایگاه‌های بسیج، سمن‌ها و احزاب و... در بحران‌ها باعث می‌شود که تخصص‌های مختلف دورهم جمع شوند، کیفیت خدمت‌رسانی بهبود پیدا کند، امور جاری با سرعت بیشتری جلو برود، پاسخ مناسبی در رفع نیاز‌های فوری و اولیه داده شود و از همه مهم‌تر اینکه ظرفیت‌های محلی شناسایی شود.
اما سؤال اینجاست که فعال اجتماعی کیست یا چه کسانی را می‌توان فعال یا کنشگر اجتماعی نامید؟
فعالان اجتماعی در یک تعریف ساده کسانی هستند که دغدغه‌هایشان فراتر از افراد خانواده است. در واقع زندگی دیگران برایشان ارزش دارد و به اتفاق‌های پیرامونشان در جامعه بی‌تفاوت نیستند.
بحران‌ها آن‌طور که باید و شاید پیش‌بینی‌پذیر نیستند و خسارتی که آن‌ها به جامعه می‌زنند، به مرور زمان بیشتر می‌شود و به همین دلیل است که حل‌وفصل آن‌ها به پاسخ سریع نیاز دارد؛ چون در عرض چند ساعت یا چند روز تمام زیرساخت‌های جامعه با اختلال جدی و جبران‌ناپذیر روبه‌رو می‌شود و طبیعی است در چنین وضعیتی به یک مدیریت یکپارچه نیاز است که بتواند از تمام ظرفیت‌های موجود و در دسترس برای اقدام درست استفاده کند. یک فعال اجتماعی در این وضعیت باید وارد گود شود و با شناخت نقش خود در بحران‌ها، با اقدامات درست و بجا برای کاهش و پیشگیری اثرات و تبعات گوناگون حرکت کند. در واقع سازمان‌های مردم‌نهاد و کنشگران اجتماعی شرح وظایف خاص خودشان را در پاسخ به نیاز‌های جامعه دارند و به‌صورت داوطلبانه و مستقل از دولت و غیرانتفاعی و غیرسیاسی فعالیت می‌کنند. در زمان بروز بحران‌هایی مانند اپیدمی کرونا این سازمان‌ها مثل شهرداری، آتش‌نشانی و... هستند که باید در همان ساعت‌ها و روز‌های اولیه که بحران وارد جامعه می‌شود، کار یکپارچه‌سازی مدیریت و فعالیت‌ها را انجام دهند تا راه برای حضور کنشگران اجتماعی که ذکرشان رفت فراهم شود. همه فعالیت‌های این کنشگران در زمان‌های بحرانی معمولا در ۵ شاخه ارائه خدمات رفاهی، تأمین منابع نیروی انسانی و داوطلبانه، تحقیق و ابداع روش‌های نوین، توسعه منابع انسانی، آموزش ظرفیت‌سازی فردی و گروهی و اطلاع‌رسانی و حمایت از منافع عمومی خلاصه می‌شود و کنشگران و فعالان محلی می‌توانند نقش حلقه‌های زنجیره این مدیریت را ایفا کنند. البته این نکته را هم باید اضافه کنیم که تک‌تک این فعالیت‌ها زیرنظر سازمان‌های رسمی که وظیفه رتق‌وفتق امورات بحران را برعهده دارند، انجام می‌شود و کنش‌های فعالان اجتماعی باید هم‌سو با فعالیت‌های سازمان‌هایی باشد که درحال مدیریت بحران هستند.
از حق نگذریم، شهرداری شهر مشهد از زمانی که آژیر قرمز کرونا در کشور و شهرمان به صدا درآمد، در همین مدت زمان کم، اقدامات قابل تقدیر و درستی انجام داده است و ما شهروندان هم باید نقش خود را در خنثی‌کردن این بحران خوب ایفا کنیم و با حذف کار‌های غیرضروری، ماندن در خانه و رعایت نکات بهداشتی، اول به خانواده و بعد به شهروندان و کادر درمانی و مدیریت شهری کمک کنیم تا این بحران با کمترین آسیب و ضرر مالی و جانی از جامعه ما بیرون برود و کرونا هرچه سریع‌تر از ایران عبور کند تا شرایط و وضعیت کشور به حالت عادی بازگردد.
اما سؤال اینجاست که فعال اجتماعی کیست یا چه کسانی را می‌توان فعال یا کنشگر اجتماعی نامید؟
فعالان اجتماعی در یک تعریف ساده کسانی هستند که دغدغه‌هایشان فراتر از افراد خانواده است. در واقع زندگی دیگران برایشان ارزش دارد و به اتفاق‌های پیرامونشان در جامعه بی‌تفاوت نیستند.
بحران‌ها آن‌طور که باید و شاید پیش‌بینی‌پذیر نیستند و خسارتی که آن‌ها به جامعه می‌زنند، به مرور زمان بیشتر می‌شود و به همین دلیل است که حل‌وفصل آن‌ها به پاسخ سریع نیاز دارد؛ چون در عرض چند ساعت یا چند روز تمام زیرساخت‌های جامعه با اختلال جدی و جبران‌ناپذیر روبه‌رو می‌شود و طبیعی است در چنین وضعیتی به یک مدیریت یکپارچه نیاز است که بتواند از تمام ظرفیت‌های موجود و در دسترس برای اقدام درست استفاده کند. یک فعال اجتماعی در این وضعیت باید وارد گود شود و با شناخت نقش خود در بحران‌ها، با اقدامات درست و بجا برای کاهش و پیشگیری اثرات و تبعات گوناگون حرکت کند. در واقع سازمان‌های مردم‌نهاد و کنشگران اجتماعی شرح وظایف خاص خودشان را در پاسخ به نیاز‌های جامعه دارند و به‌صورت داوطلبانه و مستقل از دولت و غیرانتفاعی و غیرسیاسی فعالیت می‌کنند. در زمان بروز بحران‌هایی مانند اپیدمی کرونا این سازمان‌ها مثل شهرداری، آتش‌نشانی و... هستند که باید در همان ساعت‌ها و روز‌های اولیه که بحران وارد جامعه می‌شود، کار یکپارچه‌سازی مدیریت و فعالیت‌ها را انجام دهند تا راه برای حضور کنشگران اجتماعی که ذکرشان رفت فراهم شود. همه فعالیت‌های این کنشگران در زمان‌های بحرانی معمولا در ۵ شاخه ارائه خدمات رفاهی، تأمین منابع نیروی انسانی و داوطلبانه، تحقیق و ابداع روش‌های نوین، توسعه منابع انسانی، آموزش ظرفیت‌سازی فردی و گروهی و اطلاع‌رسانی و حمایت از منافع عمومی خلاصه می‌شود و کنشگران و فعالان محلی می‌توانند نقش حلقه‌های زنجیره این مدیریت را ایفا کنند. البته این نکته را هم باید اضافه کنیم که تک‌تک این فعالیت‌ها زیرنظر سازمان‌های رسمی که وظیفه رتق‌وفتق امورات بحران را برعهده دارند، انجام می‌شود و کنش‌های فعالان اجتماعی باید هم‌سو با فعالیت‌های سازمان‌هایی باشد که درحال مدیریت بحران هستند.
از حق نگذریم، شهرداری شهر مشهد از زمانی که آژیر قرمز کرونا در کشور و شهرمان به صدا درآمد، در همین مدت زمان کم، اقدامات قابل تقدیر و درستی انجام داده است و ما شهروندان هم باید نقش خود را در خنثی‌کردن این بحران خوب ایفا کنیم و با حذف کار‌های غیرضروری، ماندن در خانه و رعایت نکات بهداشتی، اول به خانواده و بعد به شهروندان و کادر درمانی و مدیریت شهری کمک کنیم تا این بحران با کمترین آسیب و ضرر مالی و جانی از جامعه ما بیرون برود و کرونا هرچه سریع‌تر از ایران عبور کند تا شرایط و وضعیت کشور به حالت عادی بازگردد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
