به سوالات جنسی کودک پیش از بلوغ چطور پاسخ دهیم؟

به گزارش شهرآرانیوز، «کُپ کردم و نتونستم جوابی بهش بدم. توی اون لحظه فقط دوست داشتم زنگ بزنم به مامان دوستش و ازش گله کنم. همیشه توی ذهنم بود که وقتی سوگند به سن بلوغ نزدیک شد، خودم سرصحبت رو باهاش بازکنم. ولی وقتی دیروز بهم گفت که دوستش درباره مسائل بلوغ چه چیز‌هایی بهش گفته، خشکم زد.»

سوگند، دختر یکی از دوستانم است که هشت سال بیشتر ندارد. وقتی چند روز پیش، مادرش با استرس و نگرانی زیاد درباره این موضوع غافل گیرکننده صحبت می‌کرد، من هم کمی شوکه شدم. با این همه، سعی کردم قدری آرامش کنم و موضوع را طبیعی جلوه بدهم.

یک دهه‌ای می‌شود که به هزار ویک علت مانند بی در و پیکر بودن فضای مجازی و در دسترس بودن هرگونه اطلاعاتی، سن بلوغ در بچه‌ها روند نزولی به خود گرفته و فقط هوشمندی ما والدین در برخورد با این موضوع است که‌ می‌تواند قدری از پیامد‌های منفی آن بکاهد.
موضوعی که دکتر حسین کدخدا، روان شناس کودک و نوجوان هم آن را تأیید می‌کند و در ادامه با توصیه‌هایی که برای ما دارد، پاسخ بسیاری از پرسش‌های شما والدین عزیز را هم در این زمینه می‌دهد. اگر علاقه‌مند هستید که دراین باره بیشتر بدانید، حتما مطلب امروز ما را بخوانید.

خودمان را پیش از بلوغ آماده کنیم 

پایان کودکی دوم، یعنی شش تا دوازده سالگی، آغاز تغییرات جسمی و روحی بلوغ در بسیاری از بچه هاست. ازاین رو شاهد کنجکاوی‌های زیادی در این سن در بین بچه هایتان خواهید بود، به ویژه این روز‌ها که دسترسی آزاد اطلاعات در فضای مجازی غوغا هم می‌کند. موضوعی که به شما در جایگاه یک والد می‌گوید که باید خیلی پیش‌تر از این سن برای این اتفاق خودتان را آماده می‌کردید.

نوسانات سن بلوغ 

دختران
۱۰ تا ۱۹ سال

پسران
۱۳ تا ۱۹ سال

چه زمانی سرصحبت را بازکنیم؟

اگر منتظرید تا فرزندتان به سن بلوغ برسد، تازه آن موقع سرصحبت را با او باز کنید، کمی دیر شده است. این به معنای آن است که او چیز‌هایی را درست یا نادرست از این و آن شنیده است. پس بازکننده سر صحبت بدون شک شما باید باشید، ولی نه در سن بلوغ فرزندتان. این اتفاق باید از سن سه تاچهارسالگی فرزندتان شروع شود و شما کم کم اطلاعاتی درباره موضوع‌های مختلف، به ویژه مسائل جنسی که بیشتر مورد متوجه یا نیاز آن هاست، به او بدهید. با این همه، زمان مناسب برای صحبت‌های جدی و مفصل دراین باره درست در آغاز سن بلوغ است، زمانی که نخستین نشانه‌های بلوغ در بچه‌ها پدیدار می‌شود.

چه کسی با کودک گفتگو کند؟

پدر و مادر هر دو وظیفه تربیت فرزندان را دارند. بااین همه، بهتر است که والد هم جنس درباره مسائل بلوغ و شناخت جنسی کودک با او صحبت کند، برای نمونه برای صحبت درباره اندام‌های جنسی و دادن اطلاعات خودمراقبتی به کودک. 
والد هم جنس باید با رعایت همه شئونات و داشتن یک پوشش مناسب و همچنین حفظ حیا و حریم درجایی مانند حمام دراین باره با کودک صحبت کند و از او بخواهد هرگونه پرسشی دراین باره را فقط با او مطرح کند یا به کسی غیر او اجازه لمس بدنش را ندهد، حتی اگر آن شخص پزشک کودک باشد.

با همه این‌ها گاهی پیش می‌آید که بچه‌ها به خاطر راحتی با والد غیرهم جنس خود پرسش‌هایی را از آن‌ها می‌پرسند. در این شرایط توصیه می‌شود، والد غیرهم جنس کودک را به سمت والد هم جنس سوق دهد. این موضوع چند مزیت دارد، نخست اینکه از این مسائل برای بچه‌ها قبح زدایی نمی‌شود و آن‌ها مرز بین هم جنس و غیرهم جنس را بیشتر درک می‌کنند.

دوم اینکه درک این مسائل و صحبت درباره آن‌ها برای والد هم جنس به مراتب راحت‌تر است. برای نمونه مادر می‌تواند درچنین موقعیت‌هایی به فرزند پسرش بگوید: «ممنونم عزیزم که این موضوع رو به من گفتی، ولی فکر می‌کنم پدرت بهتر بتونه دراین باره به تو کمک کنه. اگر موافقی این موضوع رو من یا خودت با او درمیان بگذاریم.»

اگر والد هم جنس حضور مستقیمی در زندگی بچه‌ها ندارد. حتما از بستگان نزدیک هم جنس با فرزند باید کمک گرفت. بپذیرید که هیچ والدی نمی‌تواند جای والد دیگر را در زندگی بچه‌ها پر کند. بچه‌ها نیاز به یک الگوی هم جنس با خودشان دارند و بستگان نزدیک مانند پدربزرگ و مادربزرگ یا خاله، دایی، عمه و عمو بهترین گزینه برای این منظور هستند. استفاده از کتاب‌های مناسب و مشاوره هم راهکار‌های دیگری است که در این شرایط می‌تواند برای افزایش سطح اطلاعات بچه‌ها کمک کننده باشد.

اطلاعات زیاد پیش ازموعد، ممنوع!

بسیاری از والدین، چون به مسائل جنسی حساس هستند و احتیاط می‌کنند، زمانی که فرزندشان سخنی را دراین باره بیان می‌کند، دستپاچه می‌شوند. درحالی که باید بدانند ذهنیت بچه‌ها درباره مسائل دوران بلوغ یا حتی مسائل جنسی کامل متفاوت با ماست؛ بنابراین همیشه پیش از دادن هرگونه اطلاعاتی به بچه ها، دانش آن‌ها را دراین زمینه بسنجید و پرسش آن‌ها را با پرسش دیگر ارزیابی کنید، برای نمونه به او بگویید: «دخترم خودت دراین باره چی فکر می‌کنی؟» یادتان باشد، دادن اطلاعات بیش از اندازه نیاز به بچه‌ها و در زمان نامناسب، به اندازه بی اطلاعی آن‌ها می‌تواند برایشان آسیب زا باشد.

درباره چه چیز‌هایی صحبت کنیم؟

صحبت درباره بلوغ، گفت وگویی یک باره نیست و باید به مرور بچه‌ها را با آن و تغییراتی که در بدنشان ایجاد می‌شود، آشنا کرد. این اتفاق همان طور که پیش از این هم گفتیم از سه یا چهارسالگی با آشنایی کودک با بدنش شروع می‌شود و کم کم باید با او درباره تغییرات جسمی و عاطفی دیگری صحبت کنید که در سال‌های بعد در روند رشد برایش پیش می‌آید. برای نمونه بیشتر بچه‌ها در آستانه بلوغ نگران ظاهر خود هستند. صحبت کردن در این باره می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بدانند همه افراد این تغییرات را پشت سر می‌گذارند. تغییراتی که بسیاری از آن‌ها ناخوشایند هم هستند.

همچنین آنها باید بدانند که زمان این تغییرات در هرکسی می‌تواند بسیار متفاوت از دیگری باشد. آکنه، تغییرات خلقی، جهش رشد و تغییرات هورمونی همگی بخشی از فرایند بلوغ هستند و همه با سرعت‌های متفاوتی بالاخره از آن عبور می‌کنند. نکته دیگر اینکه مهم است به گونه‌ای با او برخورد کنید که برای طرح هرگونه مسئله‌ای با شما جرئت لازم را پیدا کند و اطمینان داشته باشد که شما بهترین و مطمئن‌ترین منبع برای پاسخ به پرسش‌های او هستید.

به بچه‌ها جرئت گفتگو بدهیم 

هیچ وقت فراموش نکنید، بچه‌ها آن چیزی که ما دوست داریم، نخواهند شد، بلکه آن چیزی می‌شوند که ما هستیم. اگر می‌خواهید فرزندتان با شما راحت حرف بزند و مشکلات و درددل هایش را مانند یک دوست صمیمی با شما درمیان بگذارد، باید این رفتار را غیرمستقیم به او بیاموزید، نه اینکه فقط زبانی از او بخواهید. 

برای این منظور هم برگزاری جلسه‌های گفت وگوی هفتگی در خانه بهترین راهکار است. می‌توانید برای هرجلسه موضوع یا مشکلی را انتخاب کنید تا همه اعضای خانواده درباره آن نظر بدهند یا جلسه را آزاد بگذارید که یک نفر مشکلش را بیان کند و همه باهم درباره آن گفتگو کنید. بچه‌ها از طریق این جلسه‌ها چیز‌های زیاد دیگری را هم غیرمستقیم می‌آموزند، مانند شنونده خوبی بودن، روش‌های متقاعد کردن دیگران، تمرین ابتدایی دموکراسی، احترام گذاشتن برای رأی و نظر دیگری، مدیریت کردن زندگی، جسارت و توانایی مخالفت کردن، مهارت حل مسئله و حتی طرح آن و روش درست گفتگو کردن با دیگران.

چگونه از مشکلات بلوغ بکاهیم؟ 

تغییرات خلقی مانند پرخاشگری و اضطراب، گرایش به سمت هم سن و سالان، استقلال طلبی، عزت نفس پایین و گوشه گیری و انزوا بخشی از مشکلات دوران بلوغ هستند که چه بخواهیم و چه نخواهیم با بلوغ خودنمایی می‌کنند. برای همین لازم است که پیش از رسیدن به این مرحله با خودآگاهی و ایجاد مهارت‌های مختلف در بچه‌ها تاحدی آن‌ها را درباره این شرایط واکسینه کنیم تا بتوانند دوره بلوغ را راحت‌تر و ایمن‌تر پشت سر بگذارند. برای این منظور توصیه می‌کنیم:

• با همسرتان در زمینه تربیت بچه‌ها هماهنگ شوید و موضع واحدی را درپیش بگیرید.
• سطح اطلاعاتتان را درباره سن بلوغ بچه‌ها و مسائل تربیتی آنها بالا ببرید.
• مهارت‌های ده گانه زندگی مانند حل مسئله، تفکر نقاد و خودآگاهی را بیاموزید و به فرزندانتان هم آموزش بدهید.
• در زمان‌های نیاز از کمک مشاوران مجرب در این زمینه کمک بگیرید.
• دوستان فرزندتان را خودتان انتخاب کنید، برای این کار باخانواده‌هایی رفت وآمد کنید که فرزندی هم سن و هم جنس فرزندتان دارند و آنها را قبولشان دارید.
• ارتباط با فرزندتان را بیشتر و مؤثرتر از پیش کنید.
• اعتماد به نفس فرزندتان را بالا ببرید و عزت نفسش را افزایش دهید.
• به فرزندتان و انتخاب هایش اعتماد کنید و وارد حریم خصوصی‌اش نشوید. همچنین هیچ گاه او را مستقیم کنترل نکنید.
• به فرزندتان درحد توانایی‌هایش مسئولیت بدهید و از او انتظار داشته باشید.
• فرزندتان را با خودش مقایسه کنید، نه دیگران.
• تاب آوری فرزندتان را بالا ببرید و جرئتمندی اش را افزایش دهید.
• همیشه والدین پاسخ گو و مسئولیت پذیری باشید.

در ادامه حتما بخوانید برای داشتن رابطه خوب با فرزندان بزرگ‌سال خود، با این ۶ رفتار خداحافظی کنید