حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم بهاری | شهرآرانیوز؛ روز سوم محرم الحرام در جلسات و هیئات اباعبدا... الحسین (ع) مرسوم است که به سه ساله امام حسین (ع)، باب الحوائج، حضرت رقیه (س)، متوسل میشوند و بزرگان ما معمولا بسیار به این جگرگوشه امام حسین (ع) متوسل میشدند. شاید در بین این همه جمعیتی که به عنوان اسطورههای کربلا به شهادت رسیدند، استمداد از این سه ساله دلایل بی شماری داشته باشد؛ یکی آنکه این سه ساله خیلی موردتوجه امام حسین (ع) و سایر اهل بیت (ع) در صحنه کربلا بوده است.
نکته دوم آنکه از بدو تولد، طعم یتیمی را چشید و مادرش ام اسحاق هنگام ولادت او از دنیا رفت و به همین دلیل، همه بنی هاشم به او توجه و محبت بسیار میکردند و سوم هم رابطه عاطفی و پدرودختری ایشان با سیدالشهدا (ع) است؛ دختر غالبا شیرین زبان است و خود را زود در دل دیگران جا میکند، لذا در مقاتل و نقل ها، عاطفیترین رفتارها از این فرزند سیدالشهدا (ع) در ماجرای کربلا بیان شده است که درخورتوجه و بررسی است.
وقتی صحبت از یک کودک آن هم دختری در سنین سه چهارسالگی میشود، یعنی محبت و عاطفه و احساس و تفقد و نوازش، خرید اسباب بازی، آرام کردن همراه با ملاطفت در حال گریه و ناآرامی و.... آنها که دنبال بیان حقوق کودک هستند، باید به این موضوع بپردازند که چقدر حقوق این دختر سه ساله در کربلا پایمال شد و تا چه حد مشمول ظلم قرار گرفت.
توسل و توجه در قالب روضه و بعد بر آن همه مصیبت، مرثیه خوانی و گریه کردن، محبت انسان به آن شخص را افزایش میدهد، دل نرم میشود و انسان از این اتفاقات و آسیبهایی که وارد شده است، عبرتهایی میگیرد؛ مثل اینکه چطور با یک کودک که پدر و مادر از دست داده و داغ دیده است، روبه رو شود. قرآن کریم در سوره مبارک اسرا، آیه۳۴ درباره یتیم تأکید میکند: «هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید». یا در سوره مبارک ماعون از تندخویی و بداخلاقی دربرابر یتیم نهی کرده، میفرماید: «این همان فردی است که یتیم را به سختى مى راند».
دنیای مدرن امروز که دنبال تصویب قوانین مربوط به حقوق کودک است، باید مقابل اسلام زانوی ادب بزند، وقتی چهارده قرن پیش میگوید حق ندارید حتی به مال یتیم نزدیک شوید؛ البته شاید عدهای برداشت سطحی کنند و مال یتیم را بدون سرپرست رها کنند، درحالی که قرآن بعد از نهی و انذار میفرماید: «مگر آنکه راه خیر و طریق بهتری (به نفع یتیم) منظور دارید تا آنکه به حد بلوغ و رشد خود برسد»؛ این یعنی اگر به مال یتیم نزدیک میشوید، به بهترین شکل باشد.
یعنی هر نوع تصرف در اموال یتیم که به آن فزونی بدهد و آن مال را حفظ کند، مطلوب است تا زمانی که یتیم به آن حد از بلوغ فکری و اقتصادی برسد و بتواند اموال خود را حفظ کند. اینجا باید بدون چشمداشت، آن مال را برگرداند؛ این آیات و توصیهها نشان میدهد که اسلام برای محبت و تکریم یتیم و حفظ اموال او توصیه بسیار دارد و خیانتکاران به مال یتیم را تهدید و سرپرستان را به مراقبت از اموال یتیم، توصیه میکند. آیاتی مثل آیه۱۵۴ سوره مبارک انعام و آیه دوم از سوره نسا بر این موضوع تأکید میکنند. هنگام نزول این آیات، لحن شدید آنها به قدری در قلوب مسلمین اثر کرد که حتی میترسیدند غذای مشترکی برای خود و ایتام طبخ کنند!
روز سوم محرم بهانهای است که ما یتیمان را مشمول تفقد قرار دهیم و یاد بگیریم به ایتام توجه، لطف و عنایت کنیم که این قطعا آثار دنیوی و اخروی دارد.
از این نظر، این روز بسیار حزن انگیز (چراکه داغ آن سه ساله برای اهل بیت (ع) و کاروان اسرا خیلی سنگین بود) برای ما عبرتهایی دارد؛ علاوه بر این، امروز هم مرقد آن دختر معصوم در دمشق، مکان عبرت است؛ زمانی کسی جرئت نداشت در دمشق نامی از علی (ع) و اولاد علی (ع) ببرد، اما امروز آثار این دختر سه ساله و حضرت زینب (س) خودنمایی و راهنمایی میکند و این نشان میدهد که چراغ حق همیشه روشنایی بخش و پرفروغ است و خاموش شدنی نیست و حتی اگر زمانی کوتاه در محاق و انزوا باشد، پروردگار عالم بالاخره حقیقت را آشکار میکند. خوش به حال آنها که از این ایام و لیالی آموزش و عبرت میگیرند و برای مثال در مقابل ایتام، فرزندان خود را نوازش نمیکنند، مبادا که دل آنها بسوزد.
نقل است امیرالمؤمنین (ع) ایتام را روی دوش میگذاشتند و با آنان بازی میکردند تا خنده آنها بلند شود. ابن عباس میگوید: وقتی پرسیدم شما امیر مؤمنان هستید، چرا چنین میکنید، حضرت فرمودند: «اینها فرزند شهید هستند و پدرانشان بر گردن ما حق دارند». ممکن است دربین اطرافیان ما هم فرزند یتیمی باشد و خانواده آنها به دلجویی و محبت نیاز داشته باشند.
توجه به ایتام در سیره حسینی هم بسیار پررنگ بود. در جلد پنجم از بحارالانوار از امام حسین (ع) نقل است که فرمودند: «هرکه یتیمی از ما را به سبب در خفا و استتار بودن (زمانی زندگی برای سادات و فرزندان اهل بیت (ع) سخت بود) مشمول لطف قرار دهد و از علوم ما که نصیب او شده است، به آنها بدهد (معارف اهل بیت (ع))، خدا میفرمایدای بنده غمخوارم! من به کرم از تو سزاوارترم.ای فرشتگان! به تعداد هر حرفی که به آن یتیم آموخته است، هزارهزار قصر در بهشت برایش بسازید و بر نعمتهای آن قصرها بیفزایید».
این سخنان، جایگاه توجه به یتیم و تفقد و محبت به او را نشان میدهد. امید است ما هم به عنوان شیعیان حضرت اباعبدا... (ع) عامل به این توصیهها باشیم. ان شاءا... خدا ما را هم جزو علاقهمندان و محبان اباعبدا... (ع) و فرزندانشان قرار دهد و فرج امام عصر (عج) را نزدیک کند و به ما توفیق رعایت حقوق یتیم را به معنای کامل عطا کند.