وفاق، رویکرد تعاملی رئیس جمهور و تحریم‌ها مهم‌ترین چالش سیاست خارجی کشور است

به گزارش شهرآرانیوز، در این نشست علی یوسفی، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی و احمد فاطمی‌نژاد، عضو هیئت علمی روابط بین‌الملل این دانشگاه، درباره موضوعات مختلف از جمله فعالیت احزاب و همچنین چشم‌انداز سیاست خارجی دولت پزشکیان با یکدیگر به گفتگو پرداختند.

انتخابات ریاست جمهوری غافلگیرکننده بود

علی یوسفی، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی، در بخشی از این نشست اظهار کرد: مردم رأی‌های بسیار پرمعنایی در ادوار مختلف داده‌اند؛ در عین حال انتخابات اخیر نیز غافلگیر‌کننده بود. در سناریو‌های رقبای آقای پزشکیان به هیچ عنوان شکست وجود نداشت و پیش‌بینی می‌کردند با هر موقعیتی آ‌ن‌ها پیروز می‌شوند و آمادگی شکست نداشتند.

وی افزود: اما از طرف دیگر، هم اصلاح‌طلبان بسیار خوب به عرصه انتخابات ورود کردند و هم مردم خارج از چارچوب‌های حزبی و دوگانگی اصلاح‌طلب و اصولگرا، کنشگری فوق العاده‌ای داشتند و رأی معناداری دادند که از هر دوره پرمعناتر بود.

این عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه رای‌آوری کل کابینه از مجلس با جریان افراطی موجود در آن کار بسیار دشواری بود، تصریح کرد: نطق رئیس‌جمهور در پیش از رای‌گیری، تأثیر بسیاری در این نتیجه داشت. اکنون باید اصلاح‌طلبان این فرصت را مغتنم بشمارند. می‌توان گفت در ۳ الی ۴ سال اخیر، جبهه اصلاحات تقریبا تعطیل بود. این انتخابات بسیاری از نیرو‌های دلسرد را دوباره به فعالیت سیاسی-مدنی برگرداند و همچنین بسیاری از افراد نیز به انجام کار حزبی علاقه‌مند شدند.

وفاق، رویکرد تعاملی رئیس جمهور بوده است

وی ادامه داد: فرصتی مغتنم برای احزاب پیش‌ آمده است. بسیاری از نیرو‌های جدید که حزبی نبودند و در این فضا کنشگری کردند، قابلیت جذب در احزاب را دارند. باید تنوع رویکرد در احزاب به‌وجود بیاید، زیرا مردم با رویکرد‌های متفاوت وارد فضای انتخاباتی شدند. با اخذ تدابیر لازم، این موقعیت می‌تواند به بهار احزاب تبدیل شود. احزاب باید فعالیت‌های اجتماعی-مدنی نیز انجام دهند و صرفا به سیاست اکتفا نکنند.

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه وفاق، رویکرد تعاملی رئیس جمهور بوده، کما اینکه همین رویکرد باعث رأی اعتماد به کل کابینه پیشنهادی شد، عنوان کرد: احزاب نیز باید چنین رویکردی داشته باشند؛ یعنی حزب می‌تواند چارچوب نگاه و دایره اصلاح‌طلبی‌اش را گسترش دهد تا افراد متنوع و سلایق متفاوت‌تر فرهنگی و اجتماعی در این دایره جای گیرند و تمایل پیدا کنند عضو احزاب اصلاح‌طلب شوند.

یوسفی تصریح کرد: اکنون بهترین فرصت برای بازسازی اصلاح‌طلبان و زمان مناسبی برای شکل‌گیری گفتگو بین رقبای سیاسی و دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا است. اگر کمی از رویکرد سیاسی احزاب کم شود و رویکرد به سمت گرایش‌های فرهنگی و اجتماعی برود، سیاست نیز لطیف و جذاب می‌شود. این گفتگو‌ها می‌تواند زمینه‌ای فراهم کند تا مردم تشخیص دهند به کدام گرایش سیاسی بپیوندند.

وی اضافه کرد: مردم نمی‌خواهند برچسب سیاسی بخوردند. با به‌وجود آمدن تنوع رویکرد در احزاب، اولا پوشش احزاب گسترش پیدا کرده و دوما دولت از این فعالیت‌ها بیشتر استقبال می‌کند. رویکرد توافقی دولت در بخش اجتماعی، اختلافات قومی و ... فوق‌العاده است.

پزشکیان و تیمش در گفتمان‌سازی سیاست خارجی ضعف دارند

احمد فاطمی‌نژاد، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز، در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: هر دولتی بخشی از نظام بین‌الملل است؛ یعنی اینکه پزشکیان قصد تعامل با جهان را دارد، ۵۰ درصد قضیه است و باید دید نظام بین‌الملل تا چه میزان از این رویکرد استقبال و با آن همراهی می‌کند. به نظر من تاکنون جامعه بین‌الملل استقبال چندانی از این رویکرد دولت جدید ایران نکرده است. یکی از دلایل آن نیز می‌تواند تجربه‌های ناکام دولت آقای خاتمی و روحانی در این حوزه باشد.
وی افزود: دلیل عدم استقبال از رویکرد تعاملی پزشکیان با جهان، این است که جامعه بین‌الملل معتقد است برخی اصول ثابت بوده و با تغییر دولت‌ها، همچنان پابرجا است. همچنین جامعه بین‌المللی به این نتیجه رسیده که در ایران علاوه بر دولت، نهاد‌های مختلفی در سیاست خارجی دخیل هستند. دلیل سوم این موضوع به ضعف خود آقای پزشکیان و تیمش در گفتمان‌سازی سیاست خارجی برمی‌گردد.

تحریم‌ها مهمترین چالش سیاست خارجی کشور است

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: آقایان خاتمی و روحانی با رسانه‌های جریان‌ساز بین‌المللی ارتباط می‌گرفتند، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، هم آقای روحانی و هم دکتر ظریف در نشریاتی مانند گاردین و نیویورک‌تایمز یادداشت می‌نوشتند تا نشان دهند در جمهوری اسلامی رویکرد و دیدگاه جدیدی نسبت به سیاست خارجی حاکم شده است. در دولت آقای پزشکیان تا این لحظه چنین اتفاقی نیفتاده است.

فاطمی‌نژاد تصریح کرد: تحریم‌ها مهمترین چالش سیاست خارجی کشور است؛ تحریم باعث شده سنت و ذهنیتی در عرصه بین‌المللی در مورد ایران شکل بگیرد که حتی پس از لغو تحریم‌ها نیز اثرگذار خواهد بود و مشکل ایجاد می‌کند. دیگر چالش اساسی دولت، احیای برجام با وجود مسائلی مانند قانون اقدام راهبردی است. چالش بعدی فلسطین است که اثرات آن به ایران هم رسید و ترور هنیه در آغاز دولت چهاردهم، آن را با شرایطی بی‌سابقه در مقایسه با تمام دولت‌های جمهوری اسلامی مواجه کرد. چالش بعدی جنگ اوکراین است که بر سیاست خارجی ایران اثرگذار بوده و اکنون نیز تحولات میدانی جنگ و نفوذ اوکراین در روسیه ممکن است این اثرگذاری را افزایش دهد.

وی با بیان اینکه یکی از اقدامات اساسی ایران می‌تواند ایفای نقش سازنده مداخله‌گرا در بحران‌ها باشد، عنوان کرد: شاید این بحران‌ها بتواند فرصت‌هایی را برای کشور ایجاد کند؛ به این شکل که ایران می‌تواند به عنوان بازیگری تأثیرگذار در حل بحران‌ها، از سایر کشور‌ها امتیاز بگیرد و آن‌ها را وادار کند این نقش مهم ایران را به رسمیت بشناسند. گام بعدی تدوام تنش‌زدایی با همسایگان است. مسیر تنش‌زدایی با کشور‌های همسایه فضای تنفس را در پیرامون ایران ایجاد می‌کند؛ خصوصا که همسایگان نیز پذیرفته‌اند که تنش با ایران برایشان دردسر دارد.

دولت پزشکیان باید توان تاثیرگذاری در بازار جهانی انرژی داشته باشد

این عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: محیط بین‌المللی پویا است؛ امکان دارد فضای دشوار امروز، ۶ ماه دیگر ساده‌تر شود. یکی از عوامل تاثیرگذار انتخابات آمریکا است؛ اگر دموکرات‌ها بتوانند فضای مثبت ایجادشده را به پیروزی تبدیل کنند، فرصتی برای دولت پزشکیان خواهد بود. ممکن است فضایی به وجود آید که برجام نیز احیا شود، خصوصا با توجه به اینکه اکنون وزارت امور خارجه دست فردی است که از ابتدا تا انتهای امضای برجام حضور داشته است.

فاطمی‌نژاد بیان کرد: ایران کشور قدرتمندی است و ابزار‌های زیادی برای نقش‌آفرینی بین‌المللی در اختیار دارد، از جمله این ابزار‌ها می‌توان به قدرت بالا برای ایجاد تغییر در نظم منطقه‌ای، برخورداری از یک بازار خوب برای کالا‌های خارجی و همچنین توان تاثیرگذاری در بازار جهانی انرژی اشاره کرد. اما برخی از اهداف کشور متناسب با ابزار‌هایی که در اختیار دارد، نیست؛ لذا یکی اقدامات بسیار مهم، ایحاد تعادل بین ابزار‌ها و اهداف سیاست خارجی است. به طور کلی من نسبت به آینده خوش‌بینم و فکر می‌کنم دولت چهاردهم علی‌رغم اینکه شعار‌های پرطمطراق نمی‌دهد، اما در عمل می‌تواند به صورت گام به گام اقدامات مثبتی را برای کشور و مردم بردارد.

در ادامه حتما بخوانید دولت چهاردهم پروژه‌ای را بدون پیش‌بینی منابع و رعایت اولویت‌بندی آغاز نمی‌کند