۱۰ درصد از شیر کشور در خراسان رضوی تولید می‌شود/ کرونا کار دامداران را تعطیل نکرد

نجمه سرباز- دکتر احمد شریعتی در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز، با بیان اینکه تولید شیر خراسان‌رضوی در سال حدود یک میلیون تن است، افزود: حددود ۱۰ درصد شیر کشور در خراسان‌رضوی تولید می‌شود و این استان در زمینه تولید شیر همیشه مقام سوم تا چهارم کشوری را دارا بوده است.

وی با بیان اینکه در بحث کمیت و کیفیت شیر مشکلی در خراسان‌رضوی وجود ندارد، ادعای وجود آب در تولید شیر را انکار کرد و گفت: ما مسئول نظارت بر تولید شیرخام هستیم. علاوه بر این نظارت‌های بهداشتی از سوی اداره کل دام‌پزشکی، مراکز بهداشت، بازرسان کارخانجات شیر و... به اندازه کافی است تا مبادا در تأمین و تولید شیر باکیفیت دچار مشکل شویم.

کرونا مانع فعالیت دامداران خراسان رضوی نشد

مدیرکل دام‌پزشکی استان خراسان‌رضوی در ادامه با اشاره به اینکه کرونا نتوانست خللی در کار دامداران ایجاد کند، زیرا تولید شیر همیشه بوده و دامداران نیز دائم فعال بودند، افزود: عمده شیر مشهد از گاوداری‌های سنتی تهیه می‌شود. با این حال نخستین و اساسی‌ترین مشکل یک دامدار تأمین علوفه دام‌های خود است و این موضوع در قیمت نهایی محصول مهم‌ترین نقش را دارد.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه حوزه بهداشت دام، سلامت فراورده‌های خام دامی و نیز پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از وظایف عمده سازمان دام‌پزشکی کشور و به‌تبع وظیفه این اداره است، ادامه داد: واکسیناسیون، ضدعفونی، مراقبت، نمونه‌برداری و انجام آزمایش، کنترل بهداشتی بر فراورده‌های خام دامی از مزرعه تا سفره غذای مردم، اقدامات قرنطینه‌ای و نظارت بر واردات و صادرات و... گوشه‌ای از اقدامات انجام‌شده اداره کل دام‌پزشکی استان است.

به گفته وی موفقیت دام‌پزشکی استان در کنترل بیماری‌هایی مثل تب برفکی و آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و سایر بیماری‌های دامی و طیور، توسعه اقدامات قرنطینه‌ای و نظارت بر فراورده‌های خام دامی مثل طرح ارتقای بهداشتی کشتارگاه‌های دام و طیور و طرح‌های مختلف تشدید اقدامات نظارت بهداشتی در ایام خاص و تأمین امنیت غذایی از دیگر محور‌هایی بوده که در پایتخت معنوی ایران اسلامی و با وجود ورود خیل عظیم زائران به‌شکل مطلوبی درحال پیاده‌سازی است.

شریعتی، خراسان‌رضوی را از استان‌های موفق کشور در کنترل آنفلوانزای فوق حاد پرندگان اعلام کرد و گفت: حفظ صنعت پرورش طیور استان از آسیب‌های اقتصادی ناشی از این بیماری و تداوم تولید مرغ و تخم‌مرغ بدون خلل، بیانگر تلاش‌های دام‌پزشکی استان است که اکنون نیز این بیماری در استان در کنترل است و کانونی از بیماری مشاهده نمی‌شود.

مدیرکل دام‌پزشکی استان خراسان‌رضوی گفت: با این حال، اقدامات پیشگیرانه به‌شدت و با جدیت درحال اجرا است و همین اقدامات تاکنون باعث حفظ ذخایر پرورش طیور استان شده است. اما همچنان نگران و حساس هستیم و باتوجه به کانون‌های پراکنده بیماری در استان‌های مختلف و تراکم بالای جمعیت طیور در استان خراسان به‌ویژه نقشی که در تولید تخم‌مرغ و گوشت مرغ در استان داریم، امکان درگیری بیماری در استان وجود دارد و باید تمام دستگاه‌ها باتوجه به وظیفه‌ای که در این حوزه دارند و از سوی وزارت کشور ابلاغ شده است، وارد عمل شوند و نقش خود را ایفا کنند تا خراسان‌رضوی مانند سال گذشته پاک بماند و تولید، اشتغال، سلامت و بهداشت مردم دچار مشکل نشود.

به گفته وی، اهمیت دام‌پزشکی امروزه در جوامع مختلف شهری و روستایی دیده می‌شود، به‌ویژه در شرایط نامناسب اقتصادی و معیشتی، اقدامات دام‌پزشکی توانسته نتایج مطلوبی را در زمینه معیشت جامعه و اشتغال افراد به ثبت برساند.

شریعتی گفت: تلاش برای معیشت روستا سبب می‌شود تا مهاجرت به شهر‌ها کاهش پیدا کند و تولید تقویت شود.

وی اعلام کرد: تلاش‌های دام‌پزشکی در زمینه تأمین سلامت و بهداشت فراورده‌های خام دامی از مهم‌ترین اقدامات است و هرگونه کوتاهی در این زمینه، تبعات و مخاطرات بسیاری به همراه خواهد داشت.

مشکلات عدیده دامداران برای تهیه علوفه

در خراسان‌رضوی سالانه تعداد زیادی دام سبک و سنگین تولید می‌شود که می‌تواند مقدار شایان توجهی از نیاز گوشت و شیر مردم را تأمین کند، اما نوسانات قیمت نهاده‌های دامی اکنون به یک دغدغه بزرگ تبدیل شده است که دامداران را نگران کرده است.

حمزه‌ای، مسئول یکی از گاوداری‌های سنتی در حوالی مشهد است. او از افزایش قیمت بی‌حدواندازه نهاده‌های دامی گله‌مند است و گفت: دولت هیچ حمایتی از گاوداری‌ها به‌ویژه گاوداری‌های سنتی نمی‌کند. این درحالی است که در یک شبانه‌روز باید برای هر رأس دام سنگین پرواری تقریبا ۹کیلوگرم علوفه استفاده شود که این رقم برای دام سنیگن شیری بیشتر می‌شود و به عدد ۱۳ تا ۱۵ کیلوگرم می‌رسد.

به گفته وی یک دامدار با خرید علوفه آن هم در فصل سرد سال می‌تواند سود کند که متأسفانه وقتی کمبود نقدینگی وجود داشته باشد، عملا دامدار ضرر می‌کند.

وی ادامه داد: اکنون برای خرید علوفه به پول نقد نیاز داریم، اما قیمت علوفه کاه و یونجه به‌شدت بالا رفته و نقدینگی دامدار‌ها نیز چندان نیست. دامدار‌ها بهانه می‌کنند که بخش زیادی از نهاده‌های دامی همچون جو، ذرت، کنجاله سویا وارداتی هستند و با افزایش نرخ ارز، قیمت این نهاده‌ها نیز افزایش یافته است. به نظر می‌رسد باید حمایت ویژه‌ای از دامداران شود تا دست‌کم قیمت علوفه در بازار متعادل شود و دامداران بیشتر از این متضرر نشوند.

به گفته وی، دامداران در مسیر تولید زحمات و مشکلات زیادی را متحمل می‌شوند، زیرا با حفظ سرمایه خود درآمد چندانی به دست نمی‌آورند و این درحالی است که نقش بسیار ارزشمندی در صنعت گوشت و لبنیات کشور دارد. آن‌ها با پرورش گاو و گوسفند باشد یا مرغ و شترمرغ، مخارج زندگی خود و خانوادهاشان را تأمین می‌کنند.

دامداری صنعتی یا سنتی

در ایران دامداری به‌طور کلی به ۲روش صنعتی و سنتی انجام می‌شود. در ایران از قدیم دامداری سنتی وجود داشته است و نقش اصلی تأمین گوشت و مواد لبنی کشور برعهده دامدارانی بود که به‌طور سنتی به پرورش گاو و گوسفند در مراتع و روستا‌ها می‌پرداختند. اما با پیشرفت علم و واردشدن تکنولوژی‌های مرتبط دامداری به ایران این صنعت هم دچار تحول شد.

با وجود دامداری صنعتی و پربازده، آیا نیازی به دامداری سنتی وجود دارد؟ دامداری سنتی عضو جدایی‌ناپذیر ایران عزیز محسوب می‌شود، زیرا درصد شایان توجهی از جمعیت کشور زندگی روستایی و عشایری دارند و با توجه به سبک زندگی‌شان پیاده‌سازی دامداری به روش صنعتی در آن مناطق غیرممکن تلقی می‌شود.

به‌عنوان مثال اگر شما زندگی یک فرد عشایری را در نظر بگیرید، متوجه خواهید شد این دامدار عشایری مجبور است که برای تأمین علوفه خود دائم از چراگاهی به چراگاه دیگر کوچ کند و در یک مکان ساکن نیست تا بتواند از مزایای دامداری صنعتی بهره ببرد. این شرایط در روستا‌ها متعادل‌تر است و امکان پیاده‌سازی دامداری صنعتی در روستا‌ها وجود دارد، ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که صنعتی‌کردن دامداری نیازمند هزینه‌های بالایی می‌باشد و یک دامدار روستایی نمی‌تواند این هزینه را برای صنعتی‌شدن بپردازد.

این چرخه در صنعت تولید گوشت و لبنیات کشور ادامه‌دار خواهد بود و اتفاقاً رقابت سالمی هم بین این ۲روش در جریان است. به‌گونه‌ای که امروزه حدود ۴۰‌درصد از گوشت مصرفی کشور را دامداران سنتی تأمین و عرضه می‌کنند و در سال‌های اخیر به‌دلیل کم‌شدن شیوع بیماری‌های واگیردار، میزان تولید این دامداران افزایش چشمگیری کرده است.