مساجد و زیارتگاه‌ها باز شوند یا نشوند؟

بازگشایی مساجد و زیارتگاه‌ها از بحث‌هایی است که در محافل مختلف مورد گفت‌وگوست. برخی چهره‌های مذهبی با این استدلال که «وقتی مراکز تجاری و اداری باز هستند، چرا محافل مذهبی باید تعطیل باشند؟» به تصمیمات ستاد مقابله با کرونا کنایه می‌زنند.
از سوی دیگر مقامات بهداشتی کشور، حضور شهروندان در چنین مکان‌هایی را پرخطر می‌دانند و با بازگشایی مجدد آن‌ها مخالف‌اند. واقعا حق با کدام طرف است؟ آیا این استدلال که، چون مغازه‌ها و ادارات باز هستند، پس مساجد هم باید باز باشند، استدلال ناقصی است؟

به‌نظر می‌رسد آنچه این عده در بیان خود مطرح می‌کنند، یک شبه‌استدلال است که اشکال بزرگی را با خود به‌همراه دارد که اصطلاحا به آن «تکثیر اشکال» می‌گویند؛ یعنی وقتی کسی در برابر یک پرسش و اشکال قرار می‌گیرد، به‌جای پاسخ به آن، فرافکنی یا یک پرسش و اشکال دیگر را مطرح می‌کند، مانند اینکه راننده‌ای از چراغ قرمز عبور کند و پلیس او را متوقف کند و از او بپرسد چرا قانون را زیر پا گذاشته است، اگر راننده در پاسخ بگوید تعداد زیادی از مردم هر روز از چراغ قرمز عبور می‌کنند، از او پذیرفته است؟ بحث حاضر نیز به‌همین شکل است. بر فرض که همه اماکن کسب‌وکار باز باشد و اتفاقا این کار غلط هم باشد؛ آیا مجوز می‌شود برای بازکردن
مساجد؟
نکته دیگر اینکه حتی کمترین زیان و خطر برای مردم از ناحیه مساجد و هیئت‌ها و... می‌تواند فضای سنگینی از هجمه، توهین به دین و مذهب را باعث شود.
از خاطر نبریم که یک شایعه دروغ درباره اینکه شهر قم و طلاب خارجی منشأ انتقال بیماری کرونا بوده‌اند، چه حجمی از توهین و تهمت را نثار این شهر مقدس، عالمان دین و... کرد. نکته مهم‌تر اینکه متأسفانه به‌نظر می‌رسد بخشی از مدافعان بازگشایی مراکز مذهبی، اهداف سیاسی خاصی را دنبال می‌کنند و به‌زعم خود مخالفان افتتاح این مراکز را ضددین معرفی می‌نمایند! واقعا کمترین صداقتی در برخورد این افراد به‌چشم نمی‌خورد. هوای نفس غالب بر آن‌ها خیلی زود در جامعه ایجاد اشمئزاز می‌کند.
سرانجام اینکه، در این مقوله باید به یک پرسش دیگر پاسخ داد و آن اینکه اگر اصرار بر بازگشایی مساجد با هدف ارتقای سطح معنویت جامعه صورت می‌گیرد، کدام شاهد و گواه و پژوهش حکایت از آن دارد که دینداری مردم در حال حاضر (که مساجد تعطیل است) کاهش یافته است و با بازگشایی آن‌ها بیشتر خواهد شد؟ آیا ارزیابی یا نظرسنجی در این زمینه انجام شده است؟ مثلا آیا وقتی مساجد تعطیل است، گناهان در جامعه رو به فزونی گذاشته است؟ دروغ و غیبت و تهمت و... زیاد شده است؟ و از آن‌سوی، هنگامی که محافل مذهبی رونق داشته، چنین رفتار‌های ناپسندی کمتر بوده است؟
به‌گمانم کرونا یک فرصت خدادادی برای ارزیابی نسبت حضور مردم در هیئت‌ها، زیارتگاه‌ها، نماز‌های جمعه و جماعات با کاهش گناهان و افزایش فضایل اخلاقی است. اگر این پدیده برای مردم ملموس شود، قطعا در حمایتشان از بازشدن مساجد تأثیر خواهد گذاشت.