برنامه‌ریزی سازمانی با سیستم‌های تصمیم‌یار/ توانمندسازی بازوی سیستم‌های ERP و سیستم‌های Agile در ایران

مهندس سید سینا آریا با اشاره به اینکه "مرکز توسعه مهارت‌های مهندسی صنایع دانشگاه تهران" موسسه‌ای برای ارائه آموزش‌های مرتبط با رشته‌ مهندسی صنایع بوده است، توضیح داد: بخشی از فعالیت این مرکز آماده‌سازی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی صنایع برای ورود به بازار کار است.

وی ادامه داد: بخشی دیگر از فعالیت‌های اصلی مرکز فوق نیز ارائه آموزش و مشاوره در حوزه‌های مختلف مهندسی صنایع به سازمان‌ها است تا صنایع کشور را از منظر نیازهای آموزشی و تخصصی خودکفا کند.

مسئول تحقیق و توسعه مرکز توسعه مهارت‌های مهندسی صنایع دانشگاه تهران افزود: مجموعه حاضر از بدو تشکیل، محصول تلاش‌های مداوم دکتر زینب سازور، عضو هیئت علمی دانشکده صنایع دانشگاه تهران و مدیر مرکز، دکتر فریبرز جولای ریاست دانشکده و سایر اساتید دانشکده صنایع دانشگاه تهران، در هدایت و مدیریت تکنیکال است.

چشم‌انداز دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه تهران برای تبدیل‌شدن به قطب مدیریت پروژه کشور

مهندس آریا با بیان اینکه گرایش مدیریت پروژه در دانشگاه تهران سابقاً به نام گرایش "مدیریت پروژه نفت و گاز" نام داشته است، توضیح داد: یکی از دلایل این تغییر نام جامع‌تر شدن این رشته بود و در حال حاضر گرایش مدیریت پروژه علاوه بر حوزه نفت و گاز در سایر حوزه‌های صنعتی نقش ایفا می‌کند. این گرایش همچنین در دانشگاه تهران به دلیل دارا بودن قدمت، پرسنل توانا اعم از اساتید مجرب و دانشجویان نخبه توانسته توانایی بسیار بالایی در حوزه مشاوره مدیریت پروژه به صنایع کشور به دست آورد.

وی با بیان اینکه دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه تهران در آینده نزدیک به قطب مدیریت پروژه کشور تبدیل می‌شود، اظهار کرد: از حدود سه سال پیش با هدایت دکتر سازور، مدیر تیم تصمیم گرفته شد که به عنوان یک گروه تخصصی کار کنیم و برای شروع به کار، این هدف را از طریق انجام تحقیقات در حوزه‌های مدیریت پروژه سنتی، Agile  یا مدیریت پروژه چابک، مدیریت پروژه رباتیک و مدیریت پروژه منطبق بر هوش مصنوعی تا حدود زیادی محقق کردیم. زمانی که مدیریت پروژه منطبق بر حوزه هوش مصنوعی می‌شود، مدیر پروژه می‌تواند از سیستم‌های پشتیبان و هوشمند در تصمیم‌گیری بهره ببرد.

این دانشجوی دکتری دانشکده صنایع دانشگاه تهران افزود: بنابراین ما در حال تحقیق بر روی سیستم‌های (DSS (Decision Support System یا سیستم‌های تصمیم‌یار هستیم که به مدیران پروژه این قابلیت را می‌دهد که تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند. یکی از حوزه‌های مهم و مطرح در حوزه مدیریت پروژه در دنیا، حوزه (ERP (Enterprise Resource Planning یا برنامه‌ریزی منابع سازمانی است. 

مهندس آریا با بیان اینکه در دو سال اخیر به صورت تخصصی بر دو حوزه سیستم‌های Agile یا چابک و سیستم‌های ERP متمرکز شده‌ایم، گفت: در حال حاضر در صنایع کشور، سیستم‌های ERP بومی متناسب با نیاز کشور نداریم و سیستم‌هایی که داریم، یا کیفیت معادل خارجی را ندارند یا اگر توانسته باشند خودشان را سرپا نگه دارند، متاسفانه با اقبال صنایع روبه‌رو نمی‌شوند. از این رو وظیفه خود دانستیم به عنوان مرکزی توانمند در مدیریت پروژه کشور، بازوی سیستم‌های ERP و سیستم‌های Agile را در کشور توانمند کنیم.

حرکت مدیریت پروژه دنیا به سمت سیستم‌های "چابک"

وی سپس به ارائه توضیحات مختصری درباره سیستم‌های Agile یا چابک پرداخت و گفت: در حال حاضر، ترند مدیریت پروژه صنایع جهان به سمت این سیستم‌ها میل می‌کند و اکثر مؤسساتی که بر حوزه مدیریت پروژه متمرکز هستند، در حال رقابت در دستاوردهای تکنولوژیک این حوزه هستند و دانشگاه تهران هم تلاش می‌کند که سهم قابل توجهی در دستاوردهای فوق‌الذکر داشته باشد.

تحریم ایران در دو حوزه استراتژیک مدیریت پروژه

این کارآفرین حوزه مدیریت پروژه تشریح کرد: سیستم‌های چابک بیشتر در زیرساخت‌های پیچیده نرم‌افزاری پیاده‌سازی می‌شوند و علی‌رغم اینکه مفهوم ساده‌ای دارند، پیاده‌سازی آن نیازمند سطح تکنیکال بالایی است. شرکت‌های توانمند در این حوزه، ایران را تحریم کرده‌اند. به عبارتی هر دو حوزه ERP و Agile که از حوزه‌های استراتژیک مدیریت پروژه شمرده می‌شوند، باعث بهره‌وری بالا در پروژه‌ها می‌شوند؛ پس بی‌جهت نیست که کشورهایی که بخواهند در این حوزه قوی شوند، مورد تحریم‌های تکنولوژیک قرار گیرند.

وی خاطرنشان کرد: نگاه ما این است که پکیج‌های مشاوره‌ای لازم را برای پیاده‌سازی زیرساخت‌ سیستم‌های یکپارچه و چابک در کشور در آینده نزدیک ایجاد کنیم. هزینه پیاده‌سازی این سیستم‌ها میلیاردی است و تا قبل از تحریم‌ها برخی زیرساخت‌های مربوط به این سیستم‌ها توسط برخی از شرکت‌های خارجی در کشور پیاده‌سازی شد. این در حالی است که بعد از شروع تحریم‌ها، این سیستم‌ها عملاً فلج شد و ما در داخل کشور شاهد کمبود تخصص لازم برای احیای این سیستم‌ها هستیم و متاسفانه مقدار کثیری از هزینه‌ آماده‌سازی زیرساخت‌های سیستم‌های ERP عملاً بی‌نتیجه ماند.

ارائه پکیج‌های مشاوره‌ای لازم برای توسعه سیستم‌های ERP در صنایع ایران

مسئول تحقیق و توسعه مرکز توسعه مهارت‌های مهندسی صنایع دانشگاه تهران تصریح کرد: این شرایط ما را به این سمت برد که در این حوزه خودمان را بی‌نیاز کنیم. در این زمینه، ما سیستم‌های ERP را تولید نمی‌کنیم، اما پکیج‌های مشاوره‌ای لازم برای استفاده از این زیرساخت‌ها و پیاده‌سازی آن‌ها را ارائه می‌کنیم.

ارائه پروتکل‌های امن و تحت وب به منظور حفاظت از اطلاعات شرکت‌ها

مهندس آریا درباره سیستم‌های تحت وب اظهار کرد: با پیاده‌سازی سیستم‌های تحت وب می‌توانیم زیر ساخت‌های امنی ایجاد کنیم و امنیت اطلاعات استراتژیک صنایع کشور را گارانتی کنیم.

حرکت به سمت ترند "مدیریت پروژه رباتیک" در شرکت‌ها

مسئول تحقیق و توسعه مرکز توسعه مهارت‌های مهندسی صنایع دانشگاه تهران با تأکید بر آنکه به سمت ترند مدیریت پروژه رباتیک در شرکت‌ها در حال حرکت هستیم، گفت: هدف ما این است که نهایتاً سیستمی ایجاد کنیم که کمک‌یار و پشتیبان تصمیم‌گیری مدیران پروژه، به ویژه در تصمیمات استراتژیک و پرریسک باشد. به عنوان مثال اگر انفجار در یک پالایشگاه در حال وقوع باشد، یک ربات یا هوش مصنوعی می‌تواند وقوع حادثه را پیش‌بینی و پیشنهادهای لازم برای جلوگیری از این حادثه را ارائه کند. بنابراین ما به دنبال ایجاد یک سیستم تصمیم‌یار برای مدیران پروژه در ایران هستیم.

قابلیت انطباق با کسب و کارهای مختلف، ارائه دوره‌های آموزشی حرفه‌ای و مشاوره‌های تخصصی

مهندس آریا با بیان اینکه هیچ ترند رباتیکی در دنیا در صدد حذف انسان نیست، بلکه در صدد تجهیز آن است، توضیح داد: بخش دیگری که ما سعی کردیم در آن تقویت شویم، موضوع انطباق با کسب و کارهای مختلف، نیازسنجی آموزشی و ارائه دوره‌های تخصصی- حرفه‌ای است. به عبارتی ما سعی کردیم فاصله خود را با صنایع کشور کم کنیم و به‌ویژه یک سیستم مشاوره ۲۴ ساعته داشته باشیم که در صورت لزوم بعد از آموزش یا پیاده‌سازی سیستم‌ها در صنایع بتوانیم به آن‌ها مشاوره دهیم.

وی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود تصریح کرد: متأسفانه در ایران شاهد این نیستیم که صنایع به سمت متخصصان بیایند، بلکه این فرد متخصص است که باید خود را به صنایع معرفی کند. در چنین حالتی دانشگاه می‌تواند مسکوت بماند یا اینکه خودش به سراغ صنایع برود که مجموعه ما راه دوم را انتخاب کرد و در همین راستا توانستیم با شرکت‌های بزرگ حوزه صنعت نفت و گاز در زمینه سیستم‌های چابک تبادل کنیم.

انتظار حمایت نهادهای ذی‌ربط و وزارت‌خانه‌ها از دانشگاه

این دانشجوی دکتری رشته مهندسی صنایع سپس به برخی چالش‌های این مجموعه اشاره و تشریح کرد: دنیا در حال حرکت به سمت حوزه هوش مصنوعی است و این وظیفه شرکت‌ها و دانشگاه‌ها است که بتوانند در این حوزه خودشان را به‌روز نگه داشته و نیروهای متخصص به صنعت ارائه دهند.

مهندس آریا ادامه داد: ما نیروهای متخصص داریم، صنایع هم قوی هستند، اما حلقه اشتراک قوی بین آن‌ها وجود ندارد؛ بنابراین لاجرم افراد متخصص می‌بایست به سختی خودشان را به صنعت نزدیک کنند. ما در این مسیر نیازمند حمایت نهادهای ذی‌ربط نظیر وزارت نفت، وزارت نیرو، اقتصاد و دارایی و ... هستیم.

مرکزیت "مدیریت پروژه" باید در دانشگاه باشد

وی با اشاره به اینکه متاسفانه بودجه‌ قابل توجهی به مراکز تحقیقاتی تخصیص داده نمی‌شود و کارها به صورت داوطلبانه انجام می‌شود، یادآور شد: ما می‌خواهیم مرکزیت مدیریت پروژه کشور را به سمت دانشگاه آورده و الگویی برای سایر دانشگاه‌ها باشیم. متأسفانه به دلیل فاصله به وجود آمده بین دانشگاه و صنایع، شاهد این هستیم که شرکت‌های مشاوره خصوصی به صورت روزافزون رو به رشد هستند.

این کارآفرین حوزه مدیریت پروژه خاطرنشان کرد: واقعیت این است که این چنین شرکت‌هایی می‌توانند فقط در چند حوزه محدود خودشان را تقویت کنند. این در حالی است که ظرفیت دانشگاه برای تولید افراد متخصص و مشاوره به صنعت بی‌نهایت است و مرکزیت مدیریت پروژه باید در دانشگاه باشد و بدین صورت شرکت‌های خصوصی می‌توانند بهره‌وری خود را افزایش دهند.