خطر مرگ با مونوکسیدکربن

به گزارش شهرآرانیوز؛ قرار است به کمک هوش مصنوعی درباره یک گاز بی رنگ و بی بو که بسیار خطرناک است و همیشه در اطراف ماست بیشتر بدانیم. گاز مونو کسید کربن یا همان co که استنشاق آن بیشتر از چند نخ سیگار برای سلامتی مان ضرر دارد میل ترکیب شدنش با هموگلوبین خون ۳۰۰ برابر اکسیژن است. اگر در خانه آشپزی می‌کنید، بخاری خانه تان در این روز‌ها روشن است یا عادت دارید برای گرمای مغازه تان تک شعله‌ای را روشن کنید تا فضا گرم شود، چند خطی همراهمان باشید.

علائم مسمومیت با CO

• سردرد
• سرگیجه
• تهوع
• خواب آلودگی

نکته: در صورت مشاهده علائم باید فرد را فورا به جایی با هوای تازه منتقل کرد.

استفاده از وسایل گازسوز موقت ممنوع!

برخی از مغازه‌ها یا ساختمان‌های در حال ساخت از وسایل گازسوز موقتی مانند بخاری‌های تک شعله استفاده می‌کنند. این وسایل در صورت نقص یا استفاده نادرست می‌توانند باعث نشت و تجمع گاز CO در محیط شوند.

نبود تهویه مناسب

در این مکان‌ها معمولا سیستم‌های تهویه و دودکش کامل نصب نشده است. این موضوع امکان تجمع گاز CO را افزایش می‌دهد.

نبود نظارت مناسب

در مکان‌های نیمه کاره، نظارت کافی بر استفاده صحیح از وسایل گازسوز وجود ندارد و این خطر را افزایش می‌دهد.

ناآشنایی کارگران با خطرات

کارگران ساختمانی ممکن است با خطرات گاز CO آشنایی کافی نداشته و درباره نحوه استفاده ایمن از وسایل گازسوز آموزش ندیده باشند.

منابع اصلی

• وسایل گازسوز
• سیستم‌های گرمایشی
• موتور‌های بنزینی و دیزلی که به درستی کار نمی‌کنند

منو کسید کربن و خطر مرگ!

گاز CO به جای اکسیژن به گلبول‌های قرمز خون متصل و باعث خفگی و از دست دادن هوشیاری می‌شود. تنفس طولانی مدت این گاز‌ می‌تواند حتی منجر به مرگ شود.

در ادامه حتما بخوانید علائم هشدار مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن چیست؟

حواستان به مسمومیت باشد

بخاری‌های گازی

نقص فنی در دودکش یا احتراق ناقص سوخت

ماشین‌های بنزینی و دیزلی

موتور‌های خودروها، موتورسیکلت‌ها و حتی ژنراتور‌های برق که با بنزین یا دیزل کار می‌کنند می‌توانند به دلیل نقص فنی و احتراق ناکامل سوخت، گاز CO تولید کنند. این گاز در فضا‌های بسته و محدود می‌تواند به سرعت باعث مسمومیت شود.

آب گرم کن‌های گازی

آب گرم کن‌های گازی در صورت نقص در سیستم دودکش یا احتراق ناقص سوخت می‌توانند باعث انتشار گاز CO در محیط شوند.

کوره‌های صنعتی و فرایند‌های صنعتی

در برخی صنایع مانند فولادسازی، پتروشیمی و... که از کوره‌های گازی استفاده می‌کنند، نشت گاز CO از این تجهیزات می‌تواند باعث مسمومیت کارگران شود.

بخاری‌های فضایی و سیستم‌های گرمایشی متحرک

بخاری‌های فضایی که برای گرمایش چادر، کاروان و خودرو‌ها استفاده می‌شوند نیز در صورت نقص فنی می‌توانند منبع انتشار گاز CO باشند.

استفاده از لوازم آشپزی گازسوز

گاز CO‌ می‌تواند از طریق اجاق گاز، فر، بخاری گازی و سایر لوازم آشپزی گازسوز در محیط آشپزخانه تولید شود. در صورت نقص در سیستم احتراق یا تهویه، این گاز خطرناک می‌تواند تجمع پیدا کرده و به مسمومیت افراد منجر شود. مهم‌ترین این مسمویت‌ها به موارد زیر باز‌ می‌گردد:

پخت و پز در محیط‌های بسته:
استفاده از لوازم آشپزی گازسوز در محیط‌های بدون تهویه مناسب، مانند آشپزخانه‌های کوچک یا چادر، افزایش خطر مسمومیت با CO را به همراه دارد. تهویه ضعیف باعث تجمع این گاز در فضا می‌شود.

نقص در دودکش‌های آشپزخانه:
اگر دودکش‌های آشپزخانه دچار مشکل فنی شوند، امکان برگشت گاز CO به داخل فضا وجود دارد که این موضوع بسیار خطرناک است.

استفاده از زغال در محیط‌های بسته:
گاز CO‌ می‌تواند در اثر سوختن ناقص زغال یا زغال چوب در محیط‌های آشپزخانه بسته تولید شود. این مسئله باید مدنظر قرار گیرد.
نکته: با نصب دتکتور CO و داشتن سیستم‌های تهویه مناسب در منزل و محل کار می‌توان از بروز مسمومیت‌های احتمالی جلوگیری کرد.

فوری فوتی

طبق آمار‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، هر ساله حدود ۵۰,۰۰۰ نفر در جهان بر اثر مسمومیت با گاز CO جان خود را از دست می‌دهند.

در کشور ایران نیز طبق آمار‌های وزارت بهداشت، سالانه حدود ۱۰۰۰ نفر بر اثر مسمومیت با گاز CO جان خود را از دست می‌دهند.

طبق آمار‌های وزارت بهداشت، ایران یکی از کشور‌ها با بالاترین نرخ مرگ و میر ناشی از مسمومیت با گاز CO در دنیا محسوب می‌شود.

علت کجاست؟

• استفاده گسترده از وسایل گازسوز در خانه‌ها
• تعمیر و نگهداری نادرست این وسایل
• سوء مصرف سوخت‌های جایگزین
• فقدان فرهنگ ایمنی
• دسترسی محدود گاز طبیعی در برخی روستا‌های دورافتاده

چند راهکار برای کاهش مسمومیت با گاز CO

• افزایش آگاهی عمومی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از سوی مسئولان بهداشتی، آموزشی و رسانه‌ای
• استفاده ایمن از وسایل گازسوز در محیط باز، اطمینان از سالم بودن وسیله، تهویه مناسب محیط و..
• جایگزینی وسایل برقی به جای وسایل گازسوز (استفاده از بخاری برقی، پلوپز و...)
• نصب آشکارساز گاز CO (می تواند به شناسایی خطرات کمک کند.)
• آموزش و آگاهی رسانی (اطلاعات لازم درباره خطرات و پیشگیری را کسب کنید و از اطرافیان بخواهید که آموزش‌های لازم را فرابگیرند)
• استفاده موقت از وسایل گازسوز (زمان استفاده از وسایل گازسوز را به حداقل برسانید و بلافاصله پس از استفاده، این وسایل را خاموش و محل را تهویه کنید)

چه خوراکی‌هایی بخوریم؟

مواد غذایی حاوی ویتامین C:
پرتقال، لیموترش، گریپ فروت، فلفل دلمه‌ای و سبزیجات برگ سبز
ویتامین C به دفع CO از خون و بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند.

منابع آهن:
گوشت قرمز، ماهی، حبوبات، تخم مرغ و سبزیجات سبز تیره
آهن به انتقال اکسیژن در خون کمک می‌کند.

آب و مایعات فراوان:
آب، آب میوه طبیعی و چای ضداکسیدان
مایعات به دفع سموم از بدن کمک می‌کنند.

غذا‌های سرشار از پروتئین:
گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات و حبوبات
پروتئین برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده از مسمومیت ضروری است.

غذا‌های سبک و قابل هضم:
سوپ ها، آبگوشت‌ها و غذا‌های نرم

حواستان بیشتر به کودکان باشد

کودکان معمولا در معرض خطر بیشتری برای مسمومیت با گاز منو کسید کربن (CO) قرار دارند، به چند دلیل:

سیستم تنفسی کودکان:
سیستم تنفسی کودکان در حال رشد است و نسبت به بزرگ سالان آسیب پذیرتر است.
کودکان تنفس سریع تری دارند و به همین دلیل بیشتر در معرض گاز CO قرار می‌گیرند.

سطح هموگلوبین کودکان:
هموگلوبین کودکان به دلیل کوچک بودن قامتشان، سطح پایین تری دارد.
گاز CO به راحتی با هموگلوبین کودکان ترکیب می‌شود و باعث مسمومیت می‌شود.

رفتار و فعالیت کودکان:
کودکان بیشتر در حال بازی و فعالیت هستند و همین امر احتمال رویارویی با گاز CO را افزایش می‌دهد.
کودکان همچنین کمتر قادر به شناسایی و اجتناب از محیط‌های آلوده هستند.

مراقبت بزرگ سالان:
بزرگ سالان معمولا آگاهی بیشتری در مورد خطرات گاز CO دارند.

کودکان به مراقبت و نظارت بزرگ سالان بیشتر نیاز دارند؛ بنابراین کودکان به دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری خود، در معرض خطر بیشتری برای مسمومیت با گاز CO قرار دارند و نیاز به مراقبت و آموزش بیشتری دارند.

در ادامه حتما بخوانید در مواجهه با افرادی که دچار گازگرفتگی شده‌اند، چه‌کار کنیم؟

پیک نیک را  دست کم نگیرید

برخی افراد در پیک نیک‌ها از وسایل گازسوز مانند گریل‌های گازی، بخاری‌های گازی و حتی اجاق‌های کوچک گازی استفاده می‌کنند. همچنین افرادی بر این باورند استفاده از این وسایل در چادر‌های مسافرتی یا خودرو ایرادی خطری ندارد در صورتی که تهویه نامناسب، خطر انباشت گاز CO را افزایش می‌دهد. پیشنهاد می‌شود در چنین شرایطی برای پیشگیری از خطر گازگرفتگی، وسایل گازسوز در محیط‌های باز و مجهز به تهویه مناسب مورد استفاده قرار بگیرد.

نکته: زغال هم از آن دسته اقلامی است که‌ می‌تواند منبع دیگری برای تولید گاز CO باشد.

راه‌های بهبود گاز گرفتگی با مونو کسید کربن

خروج از محیط آلوده: سریعا فرد مسموم را از محیط آلوده به گاز CO خارج کنید.
فراهم کردن تهویه مناسب در محیط آلوده حیاتی است.

تنفس اکسیژن: فرد مسموم را به منبع اکسیژن خالص منتقل کنید.
اگر دسترسی به اکسیژن خالص وجود ندارد، از هوای تازه استفاده کنید.

احیای تنفسی: در صورت توقف تنفس، اقدامات احیای قلبی-ریوی انجام دهید.
تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی می‌تواند جان فرد را نجات دهد.

مراقبت پزشکی: سریعا فرد مسموم را به مراکز درمانی منتقل کنید.
در بیمارستان، اقدامات پزشکی تخصصی برای درمان انجام می‌شود.

پایش و درمان: در صورت وخامت حال فرد مسموم، اکسیژن تحت فشار و سایر درمان‌های پزشکی ارائه می‌شود.
پایش مداوم وضعیت قلبی-تنفسی ضروری است.
اقدام سریع و صحیح در این موارد می‌تواند از بروز عوارض و مرگ ناشی از مسمومیت با CO جلوگیری کند. آموزش همگانی در این زمینه نیز بسیار حائز اهمیت است.