مترجم: عادل نجفی | شهرآرانیوز؛ در حالی به سیودومین سالروز جهانی گرامیداشت معلولان رسیدیم که براوردهای سازمان جهانی بهداشت حاکی از افزایش جمعیت این افراد به یک میلیاردو ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان است. به عبارت دیگر ۱۶درصد از جمعیت کره زمین با نوع شدیدی از ناتوانی جسمی- حرکتی یا هرگونه دشواری دیگر در تعامل با جهان بیرون به زندگی ادامه میدهند. زندگی توانیابان به دلیل دشواریهایی که در مسیر زندگی با آن روبهرو میشوند، بهویژه در مناطق کمتر توسعهیافته تا ۲۰سال زودتر از دیگران به پایان میرسد.
مشکلات توانیابان البته محدود به چالشهای برقراری ارتباط با دیگران نیست و آنها دوبرابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی، آسم، دیابت، سکته قلبی، اضافه وزن یا مشکلات دهان و دندان هستند. آنچه میخوانیددرباره کشورهایی است که سازمان ملل به عنوان الگوهای نمونه از آنها یاد کرده است. کشورهایی که در حوزه بستر سازی و فراهم کردن امکانات رفاهی برای قشر معلول موفق عمل کردهاند.
سازمان ملل در سال جاری میلادی و در روز جهانی معلولان یک گام به جلو برداشته و همراه با شعار «جنبش جهانی حقوق توانیابان» خواستار ایفای نقش رهبری این افراد شده است. جنبش جهانی حقوق معلولان بر این باور است که بدون حضور آنها در مناصب مختلف اداری و مراکز تصمیمگیری، اتفاقی برای آنها رخ نمیدهد. سازمان ملل تحقق این شعار را مستلزم مشارکت و فعالیت هر چه بیشتر توانیابان میداند و از آنها میخواهد که به طور فعال برای آن تلاش کنند.
همکاری در محل کار با آگاهی آغاز میشود. کارکنان و مدیران باید در مورد چالشهای متنوعی که همکاران دارای نیازهای ویژه با آن روبهرو هستند، آموزش ببینند. برنامههای آموزشی حساسیتزایی میتواند به حذف باورهای نادرست و تقویت احترام متقابل کمک کند. تشویق کارمندان معلول به گفتوگو، اجازه میدهد تا نیازها و ترجیح خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و محیط حمایتیتری ایجاد کنند.
اطمینان از دسترسیپذیری باید به عنوان یک امر اساسی پذیرفته شود. این امر میتواند شامل ارائه فناوریهای کمکی، مبلمان ارگونومیک و ترتیبات کاری انعطافپذیر باشد. کارفرمایان باید نسبت به ایجاد دسترسیهای دیجیتال نیز آگاه باشند؛ مانند صفحهخوانها برای کارمندان کمبینا یا زیرنویس برای محتوای ویدئویی. انطباق فضای کاری فیزیکی و مجازی پیام حمایتی قوی به کارکنان توانیاب ارسال میکند.
تعامل و همکاری زمانی رشد میکند که نقاط قوت همه شناخته و مورد استفاده قرار گیرد. مدیران باید بر مهارتها و استعدادهای کارکنان دارای تواناییهای خاص تمرکز کنند و وظایفی را که با تواناییهای آنها همخوانی دارد، محول کنند. تمرینات تیمسازی میتواند رفاقت را تقویت کند و تعصب ناخودآگاه را کاهش دهد. ایجاد محیطی که در آن همه کارکنان احساس ارزشمندی و قدرت برای مشارکت داشته باشند ضروری است.
سازمانها باید سیاستهای روشنی را اتخاذ کنند که شامل دربرگیرندگی و رفع تبعیض باشد. این سیاستها شامل تسهیلات، سازوکارهای رسیدگی به شکایات و برنامههای راهنمایی و کمک به کارمندان معلول است. سیاستهای شفاف نهتنها عدالت را تضمین میکند، بلکه روحیه و بهرهوری گروهی را نیز افزایش میدهد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال۱۹۹۲، سوم دسامبر را به عنوان روز جهانی معلولان نامگذاری کرد تا توجه عمومی از رسانهها تا سیاستگذاران و فعالان اقتصادی را به سوی این گروه از جوامع بشری بیشتر جلب کند. افزایش آگاهی جهانی نسبت به نیازها و ویژگیهای این افراد موجب شد تا دولتها، سازمانهای مردمنهاد و کسبوکارها به اتخاذ سیاستهایی روی بیاورند که فراگیری و دسترسیپذیری خدمات را برای افراد با نیازهای ویژه نیز ممکن کند.
ایتالیاییها در سال۲۰۰۹ یعنی ۱۰ سال پس از قطعنامه سازمان ملل روز جهانی توانیابان را به صورت قانونی تصویب کردند و از آن روز تاکنون پویشهای آگاهسازی عمومی و برنامههای فرهنگی متنوعی را تدارک دیدهاند. آنها به عنوان یکی از مقاصد مشهور گردشگری به طور خاص روی گردشگری معلولان متمرکز شدند و تلاش دارند تا چالشهای دسترسی گردشگران به جاذبههای تاریخی و فضاهای عمومی را به حداقل برسانند. آنها البته حوزه آموزش و اشتغال را فراموش نکردند و ابتکاراتی مانند تلفیق دانشآموزان معمولی و معلول در مدارس عمومی را به اجرا گذاشتند و با مصوبات قانونی کارفرماها را الزام به ایجاد شرایطی کردند که افراد معلول نیز بتوانند در مناصب مختلف کاری مشغولبهکار شوند.
روز جهانی معلولان برای روسها فرصتی است تا زیرساختهای دسترسیپذیری به خدمات عمومی مانند حمل ونقل یا خدمات درمانی را بهبود بخشند. برای نمونه در این کشور در قالب برنامهای با عنوان «محیط قابل دسترس» متولیان مراکز درمانی موظف هستند امکان تردد افراد توانیاب بدون نیاز به کمک دیگران را تضمین کنند.
ژاپنیها سوم دسامبر را با معرفی آخرین فناوریها و دستاوردهای علمی برای بهبود کیفیت زندگی افراد توانیاب گرامی میدارند؛ از اسکلتهای رباتیک گرفته تا ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای تسهیل برقراری ارتباطات میان توانیابان و دیگران. هر چند ژاپن یکی از اعضای فعال سازمان ملل در زمینه معرفی راهکارهای مدیریت محیطهای شهری عاری از مانع برای دسترسی راحت همگانی است، اما همچنان در زمینه ایجاد فرصتهای شغلی برابر با مشکلات زیادی روبهروست.
کرهایها روز جهانی معلولان را با برگزاری رویدادهای متنوع فرهنگی و تلاش برای شکستن کلیشههای ذهنی درباره این افراد سپری میکنند. آنها برای غلبه بر فرهنگ منازعه، قانون «منع تبعیض علیه معلولان» را به تصویب رساندند که رفتار برابر شغلی، آموزشی و خدمات عمومی را رصد میکند. آنها همچنین در این روز بر جنبههای روحی و روانی زندگی توانیابان تمرکز میکنند چرا که جامعه کره به صورت سنتی چنین مسائلی را نادیده میگیرد.