تاریخ ما بیشتر ادبی است تا نظری؟

به گزارش شهرآرانیوز، به تازگی کتاب «فلسفه اسلامی و جنبش‌های ملی ایرانیان» نوشته اسماعیل نوشاد توسط انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده است.

نوشاد با اشاره به اینکه دغدغه اصلی این کتاب ایجاد یک مفصل بندی تاریخی و تئوریک برای تاریخ خاورمیانه و ایران است، گفت: ایجاد یک مفصل بندی تاریخی و تئوریک برای تاریخ خاورمیانه و ایران در خلال تمدن‌های دوره باستان، دوره اسلامی و عصر جدید دغدغه اصلی من در این کتاب است. دلیلش هم نقص‌هایی است که از طریق نظریه‌های غربی به تاریخ ما وارد شده است.

چون به نظر می‌رسد تاریخ ایران و اسلام از طریق این نظریات بازخوانی شده و بعضاً تاریخ ما را دچار مشکل کرده است. مثلاً تئوری جامعه آسیایی مارکس یا سلطانیسم شرقی وبر تئوری‌هایی است که در ۴۰-۵۰ سال اخیر برای تئوریزه شدن تاریخ ایران و تاریخ شرق زیاد از آن استفاده شده است.

چون این تئوری‌ها از جای دیگری آمده و دغدغه‌ای برای منطقه ما نداشته است بخش‌هایی از تاریخ ما را حذف کرده و قابلیت دیالکتیکی تاریخ ما را از بین برده است. همچنین در این کتاب سعی شده یک روش شناسی و چارچوب نظری براساس تاریخ شرق صورت بگیرد.

وی افزود: در فصول مختلف این کتاب به ترتیب به دوره ساسانی و تنش‌های گفتمانی آن زمان، دوره عباسی و تنش‌هایی که بین گفتمان دینی و الهیاتی شکل می‌گیرد و به فلسفه مشایی ختم می‌شود، قرن پنجم و تنش نظری بین الهیات و فلسفه و دوره غزالی و سپس دوره بعد از غزالی که به دولت صفوی ختم می‌شود و به سمت عرفان می‌رود می‌پردازد. در بخش پایانی اثر هم به تنش‌های دوره انقلاب مشروطه پرداخته شده است.

این نویسنده و پژوهشگر اضافه کرد: این اثر به نوعی صورت مفصل و بسط یافته پایان نامه دوره دکترای بنده بوده که حدود ۳-۴ سال زمان برده است.

نوشاد تصریح کرد: یکی از دلایل من برای انتخاب چنین موضوعی بحرانی است که در فهم تاریخ شرق وجود دارد. ما فاقد روش شناسی هستیم و تاریخمان به نوعی کشکولی است که روی هم ریخته وانباشتگی دارد ولی فهمی از این تاریخ نداریم. در غرب ما کسی مثل هگل را داریم که تاریخ را از یونان تا دوره معاصر مفصل بندی می‌کند اما در شرق چنین چارچوب نظری نداریم و تاریخمان بیشتر ادبی است تا نظری یعنی بیشتر ذیل ادبیات بوده است. دغدغه این کتاب تبدیل چارچوب ادبی به چارچوب فلسفی و نظری است.

وی درپایان گفت: این کتاب شامل هفت فصل است که عناوین آن عبارتست از صورت بندی‌های اسطوره‌ای تا زیرساخت‌های تمدن اسلامی، از ظهور تمدن اسلامی در حجاز تا پیدایش علوم و فلسفه اسلامی، تهضت ترجمه اسلامی، از نهضت ترجمه تا صورت بندی‌های فلسفی، به سوی فلسفه ایرانی، ایران جدید و افق‌های فکری آینده: جست وجوی یک منطق تاریخی ویژه تمدن ایرانی.

کتاب «فلسفه اسلامی و جنبش‌های ملی ایرانیان» در ۲۴۵ صفحه با تیراژ ۱۱۰۰ نسخه و قیمت ۴۵ هزارتومان روانه بازار نشر شده است.

منبع:مهر