یاری امام با تولی و تبری | اوصاف شیعه در کلام امام رضا (ع)
واژه شیعه را در ذات نمی‌توان مقدس دانست. شیعه وقتی به جریان خدایی و ولایی اضافه می‌شود و رنگ‌و‌بوی خدایی می‌گیرد، تقدس می‌یابد.
به گزارش شهرآرانیوز؛ اینکه ما خود را اسماً جزو گروه و جرگه‌ای بدانیم یا در عمل و رسما هم بتوانیم این را ثابت کنیم، دو مسئله جدای از یکدیگرند و صرف لفظ و اسم برای تعلق‌داشتن به جریان، فکر و اندیشه‌ای کفایت نمی‌کند؛ مثل شیعه. شیعه بودن تراز و خصایصی دارد که امام‌رضا (ع) در حدیثی کوتاه، اما پرمعنا آن را بیان کرده‌اند. در گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد زمانی، استاد حوزه، پژوهشگر سیره اهل‌بیت (ع) و نویسنده کتاب‌هایی همچون «فاطمه (س) چشمه جوشان هستی»، این حدیث رضوی را بررسی کرده‌ایم.
اوصاف شیعه در کلام امام‌رئوف (ع)
از امام‌رضا (ع) نقل است که فرمودند: «شیعیان ما، کسانى‌اند که تسلیم‌شدگان فرمان ما و پذیرندگان سخن ما و مخالفان دشمنان ما هستند؛ بنابراین، کسى که چنین نباشد، از ما نیست»؛ محور این حدیث بیان ممیزات و اوصافی است که یک شیعه دارد و می‌تواند خود را با آنها به دیگران معرفی کند. واژه «شیعه» یعنی پیرو و کسی که پشت‌سر اسوه و مقتدای خود حرکت و به خواسته‌های آن مقتدا عمل می‌کند و مطیع او به تمام معناست.
صرف لفظ شیعه مقدس نیست
تعبیر و لفظ شیعه، چون به پیروان اطلاق می‌شود، حتی در جایی که از ظالمان پیروی شود و عده‌ای در پی چهره‌های غاصب بروند، باز هم شیعه خوانده می‌شوند؛ چنان که امام‌حسین (ع) در روز عاشورا و در آخرین لحظات حیات بابرکت خود و در گودی قتلگاه، با آن‌همه جراحت، خطاب به لشکر عمر سعد و طرفداران یزید فرمودند: «ای شیعه ابی‌سفیان! آزاده باشید حتی اگر ایمان به قیامت و دین ندارید، به زن و بچه‌های من حمله نکنید».
شیعه واقعی از سرشت ائمه‌اند
واژه شیعه را در ذات نمی‌توان مقدس دانست. شیعه وقتی به جریان خدایی و ولایی اضافه می‌شود و رنگ‌و‌بوی خدایی می‌گیرد، تقدس می‌یابد؛ تا‌جایی‌که امام صادق (ع) می‌فرمایند: «این پیروان ما که دنباله‌رو ما هستند، چکیده وجودی ما هستند و ما و آنها از یک نهاد و سرشت هستیم». امام‌رضا (ع) که معاصر با هارون و مأمون بودند و می‌دیدند آن حاکمان ظالم چطور مدعی جانشینی رسول خدا (ص) هستند، برای مشخص‌کردن راه و منش شیعه اصیل، این روایت را بیان و بر وجود سه ویژگی در شیعه تأکید کردند.
تولی و تبری، شرط شیعه‌گری
شیعیان بعد از قبول ولایت ائمه (ع)، باید گفتار و خط فکری آنها را پذیرفته و به آن عمل کنند. ویژگی دیگر، مسئله تولی و تبری است؛ شیعیان واقعی از دشمنان اهل بیت (ع) تبری جسته و با عمل و سخن خود مقابل آنها می‌ایستند و هرگز تسلیم نمی‌شوند، لذا در روایت است وقتی ابراهیم ساربان به حضرت موسی‌بن‌جعفر (ع) عرضه داشت من شتر‌هایم را به دستگاه خلافت برای انجام حج کرایه می‌دهم و در پاسخ به سؤال امام عرضه داشت میل دارم آنها زنده بمانند و شتر‌ها و کرایه‌ام را بدهند، حضرت فرمودند: کسی که راضی به حیات و حاکمیت ظلم است، با آنهاست! یعنی حتی به‌این‌اندازه همراهی با ظلم، ما را از دایره تشیع ناب خارج می‌کند.
شرط‌های پذیرش ولایت
امام رضا (ع) در این حدیث که مرحوم شیخ صدوق در کتاب «صفات‌الشیعه»، ج۱، ص۳ آورده، پذیرش ولایت را در دو چیز می‌دانند؛ یکی پیروی از ائمه (ع) و عمل به سیره آنها و دیگری، برائت از دشمنان آنها؛ پیروی‌کردن گاهی با گفتار است، اما در مقام عمل است که اهمیت بیشتری می‌یابد، مثل هزینه‌کردن و صرف مال برای تقویت شیعه و جریان ولایت.
مقولهای تشکیک‌پذیر
شیعه و مدعی تشیع از مقوله‌های تشکیک‌پذیر است. شیعه می‌تواند در مراحل مختلف بر افراد اطلاق شود. برای مثال شیعه امیرالمؤمنین (ع)، امام‌حسن (ع) و امام حسین (ع) فراوان بودند، اما تنها چند نفر در کربلا همراه امام شدند؛ امثال سلیمان صرد‌خزاعی که بعد از عاشورا سردسته توّابین شد، ادعای تشیع داشت، اما در بزنگاه کربلا، امام را تنها گذاشت.
فاطمه (س)، الگوی شیعه ناب
دایره دربرگیری شیعه شاید وسیع باشد، اما شیعه خالص کسی است که نگاه، فکر، قول و عملش به امام وابسته است؛ همان تعبیری که حضرت زهرای مرضیه (س) داشتند و فرمودند: «از کار‌های من این است که با همه وجود به رفتار و کردار پیامبر (ص) توجه می‌کنم، هر کاری کنند انجام می‌دهم و از هر چه ایشان پرهیز کنند، من هم پرهیز می‌کنم»؛ بنابراین می‌بینیم زهرای مرضیه (س) در حج، انفاق، جهاد و دفاع از ولایت از همه جلوتر بودند.
شیعیان، پشتوانه قیام
شــیــعــیــان واقــعــی در پــیــشــبــرد و تــحــقــق اهــداف اهل‌بیت (ع) نقشی مهم ایفا می‌کنند. در‌این‌باره نقشه راه را امام‌صادق (ع) نشان ما داده‌اند. نقل است سهل‌بن‌حسن‌خراسانی از شیعیان خراسان (در مدینه یا نجف) به محضر امام صادق (ع) رسید و عرضه داشت چرا نشسته‌اید و قیام نمی‌کنید و این‌همه جنایت بنی‌امیه و بنی‌عباس را تحمل می‌کنید؟ حضرت فرمودند: «ما یار‌و‌یاور نداریم». وی عرضه داشت: ما ۱۰۰ هزار شمشیرزن و شیعه در خراسان داریم....
در همین حین هارون مکّی وارد شد و حضرت به وی فرمودند: در تنور روشن که شعله‌هایش اخگر بود وارد شود. هارون بدون سؤال و درنگ در تنور وارد شد! درِ تنور را گذاشتند و امام سخن خود را ادامه دادند...، سهل متعجب شد! چون درِ تنور را برداشتند، دیدند هاورن چهارزانو نشسته و آتش در او اثری نداشته، سپس امام صادق (ع) از سهل پرسیدند: چند نفر شیعه این‌چنینی بین شما هست؟ او سه مرتبه سوگند خورد: وا...! یک نفر را هم سراغ ندارم! امام صادق (ع) فرمودند: «اگر پنج شیعه مطیع کامل داشتیم، ما نمی‌نشستیم! ما به یاران خودمان آشناییم».
جلوتر از ولایت، حرکت نکنیم
شیعه با چنین‌روحیه‌ای و حرارت ایمان در تاریخ پیش آمده و توانسته است یک‌پنجم مسلمین دنیا را تشکیل دهد. اگر انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، به‌دلیل شیعیانی بود که با امام‌خمینی (ره) همراه شدند و پشت‌سر ایشان آمدند و در روز‌های سخت هشت سال جنگ ایستادگی کردند. امروز در سیاست هم ما باید مراقب موضع‌گیری‌ها باشیم و تند برخورد نکنیم، تعجیل نداشته باشیم، اجازه دهیم ولی‌امر تصمیمات لازم را بگیرد و ما جلوتر از ایشان نباشیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
