تأمین مالی پروژه ملی آزادراه حرم تا حرم از جیب محلی

به گزارش شهرآرانیوز؛ تأمین منابع مالی مورد نیاز پروژه آزادراه حرم تا حرم از طریق مولدسازی، موضوعی بود که شنبه در جلسه هم‌اندیشی برای رفع چالش‌های پروژه آزادراه حرم تا حرم مطرح شده بود. حالا سؤال اینجاست که چرا باید برای پروژه ملی از سرمایه استانی استفاده شود؟ مگر برای تأمین مالی فاز نخست پروژه که از قم تا گرمسار اجرایی شد از سرمایه استان‌ها استفاده شده بود؟

جواب سؤال دوم خیر است و برای سؤال اول با چند مسئول استانی گفت‌و‌گو کردیم. چندی پیش در گزارشی با عنوان «خراسان رضوی همیشه در صف انتظار» درباره اجحاف‌های همیشگی به شرق کشور گفتیم و در پاسخ به این سؤال که دلیل این اجحاف‌های تکراری چیست؟ 

نوشتیم بنا به نظر فعالان اقتصادی و نتیجه پیگیری پروژه‌های زیرساختی خراسان رضوی، وزن تأثیر‌گذاری مدیران استانی بر مدیران ملی برای استفاده از بودجه‌های ملی در پروژه‌های زیرساختی کم‌رنگ است. حالا مطرح شدن پیشنهاد اجرای پروژه ملی آزادراه حرم تا حرم از سرمایه‌های استان گواه این ادعاست. البته این پیشنهاد نه تا این اندازه رسمی، اما پیش از این نیز از زبان برخی مسئولان در گذشته مطرح شده بود.

موافق نیستم

احسان عظیمی‌راد، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره می‌گوید: نظر من در این باره مشخص است؛ ما قطعا با این موضوع موافق نیستیم. به هر حال، وقتی بحث یک پروژه ملی مطرح می‌شود، بدیهی است که تمام تلاش نمایندگان و ارکان دولت باید بر تأمین اعتبار از منابع ملی متمرکز باشد. این موضوع خط قرمز ماست و قبلا هم در برنامه‌های مختلف اعلام کرده‌ایم که پروژه‌های ملی باید از اعتبارات ملی تأمین شوند.

او با تأکید براینکه جزئیات جلسه را نمی‌داند، می‌افزاید: شاید در این جلسه پیشنهاد‌هایی برای استفاده از مولدسازی مطرح شده باشد. اما اگر این تصمیم به معنای فروش اموال و دارایی‌های استان برای اجرای یک پروژه ملی باشد، این رویکرد صحیحی نیست. اگر مولدسازی برای اجرای بخشی از آزادراه در محدوده خراسان رضوی و آن هم به‌طور موقت باشد، شاید قابل‌قبول‌تر شود، اما نکته اینجاست که این آزادراه یک پروژه ملی است.

اگر بخش‌های دیگر آن اجرا نشود، عملا تکمیل‌کردن بخش مربوط به خراسان رضوی هم اثرگذاری لازم را نخواهد داشت. به گفته نماینده مردم مشهد و کلات به هر حال، پروژه‌ای که از چهارده سال پیش شروع شده و پیشرفت کندی داشته، نیازمند توجه ویژه است. درست است که در آن زمان قطعه قم-گرمسار با هزینه کمتر و منابع ملی به بهره‌برداری رسید، اما شرایط فعلی کشور از نظر هزینه‌ها و درآمد‌ها تغییرات زیادی کرده است. 

شاید به همین دلیل موضوع مولدسازی به میان آمده باشد. در مجموع اگر قرار است بخشی از پروژه خراسان رضوی با استفاده از مولدسازی اجرا شود، باید در عوض، دولت تعهد دهد که منابع ملی جایگزین یا پروژه‌های ملی دیگری را برای استان در نظر بگیرد. استفاده از دارایی‌های استان برای پروژه‌ای که در اصل باید با بودجه ملی انجام شود، بدون چنین جایگزینی، به استان آسیب می‌زند. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و شفاف است تا خراسان رضوی از حقوق خود محروم نشود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین نصرا... پژمانفر، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس هم در پاسخ به سؤال شهرآرا در پیامکی از مخالفت خود با این طرح خبر می‌دهد.

به‌شدت مخالفیم

مسئول دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی نیز با اشاره به پیگیری‌های این دبیرخانه می‌گوید: پیگیری‌های ما در این رابطه به صحبت تلفنی با دکتر هوشنگ بازوند، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت توسعه ساخت راه‌های ایران، ختم شد. براین اساس قرار است این موضوع در جلسه آینده شورای گفت‌و‌گو بررسی شود. به‌طور کلی ما با بحث مولدسازی به‌شدت مخالفیم؛ چراکه نمی‌توانیم اموال دولتی استان را بفروشیم و صرف توسعه راه‌های کشور کنیم. همان‌طور که آزادراه گرمسار-قم با منابع ملی ساخته شد، اینجا هم باید از همان منابع استفاده شود.

به‌علاوه، حتی با فروش اموال هم نمی‌توان چنین پروژه بزرگی را به سرانجام رساند. علی‌اکبر لبافی می‌افزاید: طبق صحبت‌های صورت‌گرفته، به نظر می‌رسد که مسئولان نیز به دنبال ورود بخش خصوصی و یافتن سرمایه‌گذاری برای اجرای این پروژه هستند. در این گفت‌و‌گو تأکید کردیم که بعید است بتوانیم سرمایه‌گذار استانی پیدا کنیم. پیشنهاد مولدسازی هم مطرح شد که این مقام مسئول نیز با ما هم عقیده بود که این سازوکار کارایی لازم را ندارد.

او ادامه می‌دهد: با توجه به افزایش هزینه‌ها در سال‌های اخیر سهم مشارکت قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) کاهش پیدا کرده است و باعث شد سهم دولت در این پروژه افزایش یابد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که اجرای این پروژه فقط از طریق تهاتر نفت امکان‌پذیر باشد. همچنین از طریق سازوکار تأمین مالی مشخص، مانند همان مسیری که برای گرمسار-قم طی شد، می‌توان این پروژه را پیش برد.

مسئول دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان با تأکید براینکه ما به هیچ‌وجه آمادگی فروش اموال دولتی استان را نداریم می‌افزاید: در جلسه دیگری نیز در سطح استان موضوع استفاده از منابع مولدسازی مطرح شد که مخالفت کردیم. فروش اموال دولتی استان برای تأمین مالی راه‌های ملی، غیرمنطقی و غیرقابل‌قبول است. استان خراسان رضوی از سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ دولتی بهره‌ای نبرده و حالا بخواهیم اموالش را بفروشیم، غیرمنصفانه است.

مسئولان پیگیری کنند

پیشنهاد تأمین مالی پروژه آزادراه حرم تا حرم از طریق مولدسازی، مقدمه کوتاه‌شدن استفاده استان از بودجه‌های ملی است. این مسئله نشان می‌دهد که مسئولان استانی نباید از این موضوع به‌سادگی بگذرند. انتظار می‌رود مسئولان استانی با پیگیری تخصیص بودجه ملی به این پروژه اجازه ندهند که دست استان و مشهد از بودجه‌های ملی کوتاه شود.

در ادامه حتما بخوانید تکمیل پروژه آزادراه حرم تا حرم از طریق مولدسازی

پیشینه‌ای از یک کهنه‌پروژه

از چهارده سال گذشته که پروژه آزادراه حرم تا حرم به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های تاریخ کشور کلنگ‌زنی شد، بار‌ها در شهرآرا درباره آن نوشتیم. حالا در این بخش براساس گزارش‌های پیشین به خلاصه‌ای از تاریخچه این پروژه که در همه این سال‌ها به‌عنوان پروژه‌ای دارای اولویت و اهمیت برای استان توصیف می‌شده اشاره می‌کنیم.

آزادراه حرم تا حرم یک پروژه قدیمی است که دیگر شنیدن نامش کسی را به وجد نمی‌آورد. مهر سال١٣٨٩ بود که این پروژه کلنگ زنی شد. پروژه‌ای که قرار بود استان‌های قم، تهران، سمنان و خراسان رضوی را به یکدیگر پیوند بزند. در آن‌زمان قرار بود که آزادراه حدود هزارکیلومتری حرم تا حرم در پایان دولت دهم به بهره برداری برسد، اما این اتفاق نیفتاد.

ساخت این پروژه دلایل و توجیهات اقتصادی بسیاری داشت و دارد. طبق گفته مسئولان، این آزادراه در سال۸۹ و با نرخ دلار هزار تومانی موجب صرفه جویی هزار و نهصد میلیارد تومانی در زمان سفر، صرفه جویی دویست وبیست میلیارد تومانی در مصرف بنزین و گازوئیل و همین طور کاهش دویست وشصت میلیارد تومانی در هزینه‌های محیط زیستی می‌شد.

اگر این ارقام را بخواهیم به روزرسانی کنیم کافی است هر کدام را در نرخ روز دلار ضرب کنیم. همچنین این پروژه فاصله حرم امام رضا (ع) را با بارگاه خواهر گرامی‌شان در قم ۸۰ کیلومتر کاهش می‌دهد و به‌نوعی مهم‌ترین سفر زیارتی کشور را بهبود می‌بخشد.

آزادراه حرم تا حرم از چهار فاز اصلی یعنی مسیر‌های قم- گرمسار (١۵٠ کیلومتر)، مسیر گرمسار- سمنان (١٢٠کیلومتر)، مسیر سمنان-نیشابور (۵٧٠کیلومتر) و مسیر نیشابور- مشهد (٨٠کیلومتر) تشکیل شده  است. فاز نخست این پروژه، یعنی آزادراه قم-گرمسار در سال٩٣ افتتاح شد.

مهم‌ترین قطعه این آزادراه برای خراسان رضوی بخش ۳۳کیلومتری سه راه تربت‌حیدریه تا مشهد است که قرارداد این قطعه ابتدای پاییز سال۱۳۹۷ به مبلغ ۶۰۰ میلیارد تومان به قرارگاه خاتم الانبیا (ص) ابلاغ شد و قرار بود ظرف ۴۲ماه به بهره‌برداری برسد، اما به دلیل تأمین نشدن اعتبارات دولتی، پیمانکار پروژه را به حالت تعطیل درآورد. حالا با توجه به افزایش هزینه‌ها روزبه روز سهم دولت از اجرای این پروژه افزایش پیدا می‌کند.