روز شهرداری‌ها و دهیاری‌ها؛ لزوم توجه به مدیریت محلی در تصمیم‌سازی

به گزارش شهرآرانیوز؛ شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان نهاد‌های محلی، عمومی و مردم محور از مدیریت کلان کشور جدا شد تا مشکلات کوی و برزن، محله و شهر‌ها به دست خود مردم و برای جلوگیری از موازی کاری‌ها حل شود، اما سوال اینجاست که این نهاد‌ها تا چه حد موفق عمل کرده‌اند و مردم به عنوان جدی‌ترین محور این نهاد‌ها چقدر با ظرفیت‌ها و کارکرد‌های شهرداری‌ها و دهیاری‌ها آشنا هستند.

در این راستا شورای عالی انقلاب فرهنگی، با هدف آشنایی آحاد جامعه با عملکرد و خدمات شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، ارتقاء منزلت خانواده بزرگ شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، هم افزایی و افزایش همدلی و تعامل مردم و خانواده مدیریت شهری و روستایی و اطلاع‌رسانی در راستای آشنایی با رویکردها، سیاست‌ها و برنامه‌های کشور در ارتباط با مدیریت شهری و روستایی، روز چهاردهم تیرماه را به عنوان "روز شهرداری‌ها و دهیاری ها" نامگذاری کرد.

شهر هویتی زنده و پویا دارد و با تمام زیر ساخت‌هایش اعم از سرمایه‌های فیزیکی و معنوی خود، امانتی ارزشمند از گذشتگان و میراثی ماندگار برای آیندگان محسوب می‌گردد و اعتماد مردم بزرگترین سرمایه شهرداری‌ها و دهیاری‌هاست از طرفی هرچه سطح آموزش، مشارکت همگانی و حمایت مردم افزایش یابد؛ دلگرمی مدیریت شهری و تسهیل در خدمت‌رسانی را شاهد خواهیم بود و با تعامل و پیوند عاطفی با مردم؛ منزلت واقعی خانواده بزرگ شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نمایان خواهد شد.

نامگذاری ۱۴ تیرماه به عنوان روز «شهرداری و دهیاری» اقدامی ارزنده و فرصتی مغتنم است تا ضمن قدردانی و تجلیل از فعالیت‌های خالصانه و شبانه روزی خادمان مردم در عرصه‌های مختلف شهرداری و مدیریت شهری، به ارزیابی عملکرد و فعالیت‌های این نهاد اجتماعی به منظور ارتقای سطح خدمت رسانی به مردم پرداخته شود

هر شهر منظومه‌ای متنوع و متعدد از سلیقه‌ها، انتظارات و درخواست‌هاست و وظیفه مدیران شهری برابری و توسعه عدالت اجتماعی در خدمت‌رسانی است. رضایتمندی مردمی بهترین ارزیابی از عملکرد موفق شهرداری‌ها و دهیاری‌هاست و لازمه خدمت در مدیریت شهری، دغدغه‌مندی در سامان‌دهی، برنامه‌ریزی و حفظ حراست یک شهر با تمام ابعادش است.

شهرداری در ایران یک نهاد عمومی و غیردولتی است که وظیفه آن مدیریت شهر شامل نگهداشت، ایجاد و توسعه حمل و نقل عمومی از مترو تا اتوبوس، حمل و تفکیک پسماند و برقراری نظم و مدیریت ساخت و ساز است.

در تاریخ آمده که ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر اروپایی خود و آشنایی با جایگاه شهرداری‌های در اداره امور شهری، برای اصلاح امور داخلی و مدیریت شهر تصمیم گرفت اداره بلدیه را در تهران تاسیس کند، اما به دلیل اعتراض بازاریان و مردم نسبت به ساماندهی بازار تهران، موفق به این کار نشد و تاسیس بلدیه را منتفی اعلام کرد.

همچنین پس از پیروزی مشروطه، نمایندگان مجلس اول شورای ملی برای تدوین امور مربوط به بهداشت شهر‌ها «قانون بلدیه» را در سال ۱۲۸۶ شمسی تدوین کردند و از آن زمان تا زمان سلطنت پهلوی اول ۱۶ بلدیه در شهر‌های ایران تاسیس شد و به مرور زمان به همه شهر‌های ایران گسترش پیدا کرد.

دهیاری هم جدیدترین نهادی است که در عرصه مدیریت روستایی ایران شکل گرفته است و از لحاظ جایگاه همتراز با شهرداری در شهر است و مدیریت آن بر عهده دهیار قرار دارد. دهیاری‌های نهاد‌ها عمومی و غیردولتی هستند که طبق مصوبه سال چهاردهم تیر ۱۳۷۷ به منظور اداره امور روستا به صورت خودکفا تاسیس شد.

بهبود وضع زیست محیطی روستا. بررسی و شناخت کمبودها، نیاز‌ها و نارسایی‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و امور رفاهی روستا و تهیه طرح‌ها و پیشنهاد‌های اصلاحی و عملی در این زمینه‌ها از جمله وظایف دهیاری‌ها است.

در واقع ساختار به نحوی چیده شده که شکل‌گیری و استقرار شورا‌های اسلامی شهر و روستا با رای مستقیم مردم و انتخاب شهرداران و دهیاران از سوی شورا‌ها به عنوان مدیران اجرایی سکونتگاه‌های شهری و روستایی صورت می‌گیرد بنابراین می‌توان از این موضوع به عنوان نقطه عطف در پیوند حاکمیت با مردم نام برد.

براساس آنچه که رسانه‌ها اعلام کردند ۱۳۴۵ شهرداری و ۳۷۰۸۰ دهیاری در سطح کشور فعالیت دارند و به عنوان بازوان اجرایی شورا‌های اسلامی فعالیت می‌کنند که از این موضوع می‌توان برای ارتقای سرمایه اجتماعی، امیدبخشی و از همه مهم‌تر افزایش نشاط اجتماعی در میان آحاد جامعه استفاده کرد.

اما از یاد نبریم که در دوره‌های گذشته شهرداری‌ها و شورا‌های شهر دچار آسیب‌ها و برخی مفاسد اقتصادی شدند که با نظارت مستمر بر آنها و حمایت‌های مادی و معنوی دولت برای پیشرفت همه‌جانبه شهر‌ها و روستا‌های کشور قدم برداشت.

جدا شدن مدیریت محلی از دولت

از سوی دیگر جدا شدن مدیریت محلی از دولت اتفاق خوبی بود که کار دست مردم باشد؛ مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران در این زمینه معتقد است: شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به لحاظ وسعت عمل و تعداد، جایگاه خاصی در کشور دارند، اما متاسفانه در قانون اساسی هنوز هم جایگاه شهرداری‌ها به درستی تبیین نشده است.

او گفته، مدیریت محلی از مدیریت کلان کشور جدا شده و مدیریت محلی به مردم سپرده شده است. این جداسازی اتفاق بسیار خوبی بوده که البته هنوز در کشور ما جا نیفتاده است.

رئیس شورای شهر تهران این را هم گفت: اگر مردم محل، شورا و شهرداری مسائل محله‌ای را حل کنند بسیاری از موازی کاری‌ها از بین خواهد رفت و هر دو مدیریت کلان و محله‌ای به جایگاه خود خواهند رسید به شرط اینکه حقوقی که باید به شهرداری پراخت شود، عملیاتی باشد.

مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر‌ها می‌تواند بیشتر به اصلاح امور کمک کند

از سوی دیگر باید اذعان کرد دولت سهم عوارض خود را به خوبی به شهرداری‌ها پرداخت کرده است، اما اجرای قوانینی، چون مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر‌ها می‌تواند بیشتر به اصلاح امور کمک کند.

بنابر آنچه که گفته شد می‌توان ابراز امیدواری کرد روزی فرا برسد که جایگاه شهرداری و دهیاری و تفکیک وظایف این نهاد‌ها با سایر دستگاه‌ها قابل لمس باشد و مردم شیرینی مشارکت بیشتر در امور محلی و کشور را بیش از پیش بچشند.